Konsep Inkuiri karya seni Hassan Majin
HASSAN Bin Majin merupakan salah seorang Pelukis Sabah yang lama berkecimpung dalam arena seni lukis di negeri bawah bayu. Walau pun kemunculannya dengan lebih bertenaga selepas mendapat ijazah seni halus atau seni visual dari Universiti Sains Malaysia pada tahun 2001. Beliau telah dilahirkan pada 24 Mac 1962di daerah Beufort ,Sabah sangat berminat dengan seni lukis dan juga sastera Melayu. Beliau berminat dengan bidang seni sejak di bangku sekolah rendah, beliau berazam untuk menjadi seorang seniman visual.
Oleh sebab itu selepas tamat persekolahan menengah beliau menjadi ahli Persatuan Seni Visual Sabah satu satunya persatuan seni lukis di negeri Sabah yang mengangkat seni visual secara aktif. Penghasilan karya Hassan Majin menggunakan beberapa medium seperti cat air, cat minyak dan akrilik bagi catan.
Malahan, beliau berkebolehan membuat lukisan potret dan juga arca. Beliau juga telah menyambung belajar di Sekolah Menengah St John sehingga tingkatan 5 iaitu pada tahun 1979. Pada tahun 1980, beliau telah mendapat tawaran ke Maktab Perguruan sebagai guru seni. Beberapa tahun kemudian, beliau telah mula mengajar di Sekolah Kebangsaan Lo Pitas pada tahun 1983 sehingga 1986 dan beliau telah menghasilkan sebuah karya yang bertajuk ‘Menangkap Ketam di Pantai’.
Beliau telah balik ke Beaufort pada tahun 1986.
Hassan Majin mula melibatkan diri dengan Balai Lukis Sabah pada tahun 1987 dengan menyertai karya seni negeri Sabah. Setelah beberapa tahun kemudian, beliau telah masuk maktab perguruan untuk mengambil diploma perguruan khas di Maktab Perguruan Tuanku Bainun di negeri Perak ,Semenanjung Malaysia pada tahun 1997 yang berkaitan dengan bidang seni. Pada tahun 1998, beliau telah mendapat tawaran Sarjana Muda Pendidikan Seni.
Namun begitu, beliau telah menolak tawaran tersebut kerana beliau ingin mencuba sesuatu yang baru selain dari bidang pendidikan. Beliau telah menyambung pengajian iaitu masuk ke Universiti Sains Malaysia (USM) dalam bidang seni halus sehingga tahun 2001. Lepas pengajian di USM, beliau telah balik semula ke negeri Sabah dan menyambung kerjayanya di Sekolah Menengah St John. Selepas itu menyertai pameran antara guru-guru seni di mana karya pada masa itu lebih kepada aliran abstrak.
Oleh sebab beliau begitu berminat dalam bidang seni, maka selalu bergiat aktif dalam menghasilkan karya dengan melibatkan diri dengan aktiviti-aktiviti seperti pameran KPTNS, pameran Garis dan Warna dan Pameran Diploma di Maktab Perguruan Tuanku Bainun, pameran Mengkuang III di Muzium Kedah, Pameran Bachelor di Pusat Pengajian Seni USM, Labuan Art Festival, Cetusan Ilham (Galeri Seni Lukis Wisma Budaya, Kota Kinabalu), Karya Undangan dan Cat Air Terbuka serta Cat Air Jemputan di Balai Seni Lukis Sabah, Pameran Art Expo Malaysia 2013 di Balai Seni Visual Negara, Karya Undangan, Pameran Pelukis Se-Malaysia di UMS dan Pameran Persatuan Seni Visual Sabah dan UMS di Oceanus Mall, Kota Kinabalu. Dan banyak lagi yang tidak dapat di senaraikan.
Sepanjang terlibat dengan penghasilan karya untuk pameran-pameran tersebut, beliau juga pernah mendapat anugerah sebagai Pemenang KPTNS C (N), Karya Pilihan Labuan Art Festival dan berulang kali telah memenangi KPTNS C untuk Bahagian Pedalaman Bawah iaitu dari tahun 2010 sehingga 2013. Semasa mengikuti kursus seni visual di peringkat ijazah di Universiti Sains Malaysia , Hassan Majin bertemu dengan ramai tokoh tenaga pengajar yang mengubah persepsi beliau terhadaap seni visual yang tidak hanyak berakhir di dinding rumah atau galeri tetapi sebuah karya seni perlu berdialog dengan khalayak dan juga karya perlu dianggap sebagai text seperti rencana atau puisi mengikut pemikiran Roland Baths.
Hasan merasakan sangat perlu mendalami sejarah seni dan juga membuat pembedahan karya seni seperti Hans Hofmann, De Kooning, dan juga tokoh tokoh kumpulan The New York School pada pertengahan abad ke sembilan belasan. Akibatnya Hassan telah membuat beberapa percubaan dan kajian berhubung media , teknik dan juga hal benda, beliau merasakan bahawa seni lukis perlu menemui pembaharuan dan tidak perlu berlegar dalam kaedah serta proses yang konvensional, setelah melalui proses transformasi konsepsi di IPT beliau akhirnya meneruskan usaha pencarian yang lebih dinamik.
Pada tahun 2000 ketika balik ke sekolah sebagai seorang guru seni lukis beliau telah menemui kaedah melukis catan air yang sangat bersahaja melalui teknik melukis oleh tokoh pelukis catan air ,Alvaro Castaganet, Ismail kadir dan Frank Webb yang mendukung teknik basah di atas basah secara spontan, justeru itu teknik catan wet on wet ini yang dipelopori oleh JWW Turner telah mempengaruhi teknik dan pengkaryaan Hassan Majin dalam media lain seperti akrilik, catan minyak dan juga arca beliau yang mempunyai pengaruh kecairan dan fluidity .
Semasa mengikuti pengajian Ijazah Seni Halus di Pusat Pengajian Seni USM beliau telah mendalami sejarah seni dan falsafah seni halus oleh sebab itu pendidikan yang di terima semasa di IPT telah membentuk beliau melihat hal benda dan kejadian secara berpolemik dan persepsi yang kritikal terutamanya isu yang berkaitan seni dan budaya tempatan. Untuk tujuan tersebut Hassan lebih selesa mengarabkan karya beliau dengan imej semi abstrak melalui aliran yang beliau minati abstrak ekspresionis dan juga pop, misalnya karya bertajuk ‘Pengganas Tanduo’. Media akrilik yang di lukis pada tahun 2011 dalam media akrilik.
Meneliti karya bertajuk ‘Pengganas Tanduo’ terdapat tiga wajah lelaki yang dengan senjata, dan seorang mangsa yang terkorban. Secara formal nya karya ini diciptakan melalui komposisi memenuhi ruang dengan pelbagai jenis garisan umpamanya melengkung , lurus dan bersilang menindih antara satu sama lain bagi menimbulkan suasana kelang kabut dan porakperanda dalam pertempuran dramatik yang bersejarah.
Kesan garisan di tekankan pula dengan sapuan warna warni ekspresif yang bersahaja menurut emosi pelukis . Rupa bentuk dan jalinan dapat dilihat pada bahagian muka dan juga kelengkapan menyamar yang dipakai serta pengulangan warna biru, hijau dan merah yang digunakan bebas terutama di bahagian mata dan mimik muka . Dari segi kepelbagaian, terdapat unsur seni yang dilukis oleh pengkarya dalam pelbagai saiz, jenis dan sifat sebagai contoh jalinan,garisan serta bentuk untuk menghasilkan rupa pada wajah, topi dan juga senjata.
Di samping itu penegasan pula menjurus kepada tiga figura mewakili pasukan pengganas yang memegang senjata dengan mata yang merah menyala tanpa belas kesian di samping mangsa yang sudah terkorban digambarkan pelukis sebagai orang kampung Tanduo. Lahat Datu, Sabah. Karya di hasilkan pelukis dengan aliran abstrak ekspresionis merujuk kepada karya Guernica oleh Picasso yang menceritakan tema keganasan dan pertempuran gerila pada tahun 1940an.
Pelukis Hassan Majin juga sangat tertarik kepada mengangkat seni budaya tempatan terutamanya peninggalan warisan yang banyak di musnahkan atas nama pembangunan. Salah tajuk untuk mendapat kesedaran masyarakat adalah terhadap arca atau patung ukiran penanda tanah Sidigazanak seni arca orang Dusun terutamannya di daerah Panampang, Putatan ,Kinarut.
Semasa menghasilkan projek akhir di Universiti Sains Malaysia Hassan telah membuat kajian mendalam terhadap patung Siniggazanak dan menghasilkan sabuah installasi yang menarik untuk pameran tersebut. Sekembalinya di Sabah setelah tamat belajar beliau sekali lagi telah merakamkan arca tradisi masyarakat Kadazan-Dusun dalam lukisan beliau yang di hasilkan pada tahun 2013 dengan tajuk “No Siniggazanak no land” satu protest terhadap kehilangan arca tersebut yang kebanyakannya telah di ambil sebagai cendera hati atau hadiah oleh pelancong ataupun pengkaji dari luar. Di samping itu pelukis merasakan satu dilemma tradisi tersebut sudah hilang dalam arus pembangunan moden. Karya dengan tajuk Siniggazanak menekankan kepada gaya grafiti mengambil budaya pelukis jalanan untuk mengangkat isu warisan yang hilang dengan teks Inggeris kerana sasaran protest pelukis adalah kepada pemungut cenderahati dari kalangan pelancong luar. Terdapat dua figura mewakili pasangan yang tiada waris untuk tanah peninggalan mereka di mana terdapat bayangan arca Siniggazanak muncul di antara dua figura dalam warna oren dan latar belakang karya sapuan dengan warna panas sedangkan hijau dan kelabu di bahagian bawah mewakili rimba dan bumi yang terbiar kerana tiada petani yang mengerjakan sawah oleh sebab tiada Siniggazanaknya atau warisan nya.
Hassan Majin sebagai seorang pelukis dan guru sangat peka dengan perkembangan seni tempatan umpamanya kebanyakan karya beliau berlegar di sekitar tema umpamanya , Binsulok, Bobohizan,Kundasang, Kinabalu dan sebagainya. Oleh sebab sikap kritikal yang dimiliki oleh pelukis ini maka pada beliau mengangkat isu atau polemik dalam menghasilkan karya yang bermutu percaya bahawa membuat penyelidikan serta kajian secara inkuiri (inquiry) amat perlu sepertimana yang di cadangkan oleh Piaget dan John Dewey dalam pendidikan seni di mana mendalami persoalanpersoalan serta kemusykilan yang provokatif bagi mencari kebenaran yang hakiki.
***PENULIS merupakan Pensyarah Seni Visual, Fakulti Kemanusiaan, Seni dan Warisan di Universiti Malaysia Sabah (UMS).***