Pelaksanaan teleaudiologi masih baharu di Malaysia

PERKHIDMATAN teleaudiologi dalam bidang audiologi dilihat sebagai satu pendekatan yang menjanjikan peningkatan kualiti perkhidmatan dan akses kepada penjagaan kesihatan.

Di Malaysia, pelaksanaan teleaudiologi masih berada pada tahap awal dan belum lagi menarik perhatian pegawai audiologi atau audiologis dan pesakit.

Secara umumnya, audiologi adalah antara bidang penjagaan kesihatan yang bukan hanya memberi fokus kepada pendengaran, malahan terhadap keseimbangan badan yang meliputi penilaian saringan, diagnostik dan rehabilitasi.

Teleaudiologi menggunakan teknologi maklumat dan komunikasi untuk menghubungkan audiologis dengan pesakit atau pelanggan mereka secara jarak jauh.

Menurut Pegawai Pemulihan Perubatan Kanan (pendengaran) di Program Audiologi, Pusat Pengajian Sains Kesihatan, Kampus Kesihatan Universiti Sains Malaysia (USM) di Kubang Kerian, Kelantan, Dr Mohd Fadzil Nor Rashid, perkhidmatan teleaudiologi ini masih baru di Malaysia dan kurang mendapat perhatian daripada klien dan audiologis pada peringkat awal pengenalan perkhidmatan ini.

Namun, orang ramai dan audiologis kini mula memberi perhatian susulan negara dilanda pandemik COVID-19, yang mengehadkan pergerakan ketika janji temu bersama pegawai audiologi.

“Bagi membendung penularan COVID-19, teleaudiologi dilihat sebagai antara alternatif dalam penyampaian perkhidmatan audiologi yang menghubungkan audiologis dengan pesakit.

“Contohnya, di luar negara, audiologis akan memberi pilihan kepada pesakit sama ada untuk mendapatkan rawatan susulan secara bersemuka atau melalui jarak jauh iaitu tanpa perlu bersemuka,” katanya ketika ditemu bual Bernama menerusi e-mel baru-baru ini.

KAJIAN

Dr Mohd Fadzil antara penyelidik terawal yang membuat kajian mengenai perkhidmatan teleaudiologi di Malaysia. Beliau menjalankan kajian bersama beberapa penyelidik lain di Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) iaitu Dr. Quar Tian Kar, Dr. Nashrah Maamor dan Dr. Chong Foong Yen di Pusat Perkhidmatan Pendidikan Khas (3PK) Kementerian Pendidikan dengan melibatkan Murid Berkeperluan Khas.

Objektif kajian mereka adalah untuk melihat kelayakan pelaksanaan teleaudiologi serta kesahan dan kebolehpercayaan ujian yang dijalankan melalui sesi dalam talian.

Beliau berkata, terdapat tiga pendekatan dalam pelaksanaan perkhidmatan teleaudiologi iaitu sinkroni, asinkroni dan hibrid.

Pendekatan sinkroni adalah sesi interaktif antara audiologis dan klien dengan menggunakan sambungan video dan/atau audio secara langsung.

“Asinkroni pula merujuk kepada pendekatan simpan dan hantar atau rakaman, di mana gambar atau data akan dihantar kepada audiologis untuk konsultasi dan interpretasi. Gabungan antara kedua-dua pendekatan ini pula dikenali sebagai ‘hybrid’,” katanya.

Katanya, kesemua pendekatan ini dilaksanakan melalui perhubungan terus dengan klien dan/atau melalui bantuan fasilitator.

Perhubungan terus merujuk kepada swaguna dan tidak memerlukan kehadiran orang lain di sisi semasa menggunakan perkhidmatan berkenaan. Menyamai bidang tugas klinikal audiologi, pendekatan teleaudiologi ini dibahagikan kepada tiga iaitu saringan, diagnostik dan rehabilitasi pendengaran.

JUMLAH PERATUSAN

Ketika ditanya, jumlah peratusan yang menerima rawatan itu, Dr Mohd Fadzil berkata adalah amat sukar untuk menyatakan peratusan itu kerana perkhidmatan ini masih baru dan kajian terperinci perlu dilaksanakan.

“Memandangkan perkhidmatan ini masih baru di Malaysia, mungkin hanya terdapat beberapa hospital atau syarikat swasta alat bantu pendengaran di Malaysia yang sedang bersedia ke arah itu.

“InsyaAllah USM akan menawarkan perkhidmatan ini pada suku pertama 2021 bagi perkhidmatan tertentu sahaja. Ia akan mula berkembang jika fasa satu ini berjaya dan usaha penambahbaikan akan dijalankan dari semasa ke semasa terutama dalam mendapatkan dana dan berkolaborasi dengan agensi luar yang berpotensi”, katanya yang kini berkhidmat di Program Audiologi USM.

“Merujuk kepada persediaan USM, perkhidmatan ini akan ditawarkan pada suku pertama tahun 2021.

“Namun, pelbagai faktor perlu dilihat sebelum ia ditawarkan kepada klien seperti kemajuan TMK, kesediaan klien terhadap perkhidmatan ini dan jenis perkhidmatan audiologi yang diperlukan oleh pesakit,” katanya.

Memandangkan perkhidmatan yang bakal dilaksanakan ini masih pada fasa pertama, perkhidmatan audiologi yang bakal ditawarkan melalui teleaudiologi adalah terhad.

Dr Mohd Fadzil berkata, Program audiologi USM dilihat berjaya menerapkan pendekatan teleaudiologi di dalam pengajaran dan pembelajaran (P&P) pelajar prasiswazah termasuk penilaian kursus klinikal audiologi.

Melalui perancangan ini, USM berharap menjadi universiti pertama di Malaysia yang mengaplikasikan P&P, latihan dan peperiksaan klinikal audiologi melalui pendekatan teleaudiologi yang dijalankan ke atas pesakit sebenar.

“Pelbagai perancangan turut dirangka bagi menyebarluas perkhidmatan teleaudiologi khususnya di Malaysia. Namun begitu, kolaborasi antara institusi dan industri serta dana amat diharapkan bagi memastikan kelestarian perkhidmatan teleaudiologi ini,” katanya.

Sementara itu, audiologis pendidikan yang pernah berkhidmat di Pusat Perkhidmatan Pendidikan Khas (3PK) Selangor, Ermy Yuliana Musa berkata, teleaudiologi ini adalah cadangan yang bagus untuk diaplikasikan di 3PK, memandangkan bilangan pegawai audiologi di Kementerian Pendidikan adalah tidak mencukupi untuk memenuhi keperluan pelajar yang bermasalah pendengaran.

Namun, bagi memastikan kejayaan teleaudiologi, latihan yang tepat harus diberikan kepada pembantu atau fasilitator yang mengendalikan klien agar mereka dapat melakukan ujian yang diperlukan dengan baik.

HARI PENDENGARAN SEDUNIA

Dr Mohd Fadzil turut menasihati orang ramai agar menjaga kesihatan pendengaran terutama bagi mereka yang mudah terdedah dengan bunyi yang bising ketika berada di luar atau ketika melakukan pekerjaan. Saranan itu seiring dengan Hari Pendengaran Sedunia yang disambut pada 3 Mac setiap tahun yang bertujuan meningkatkan kesedaran mengenai cabaran hilang pendengaran serta penjagaan telinga dan pendengaran. Pada tahun ini ia disambut bertemakan ‘Penjagaan Pendengaran untuk Semua’. — Bernama