Ekopelancongan peluang industri pelancongan Malaysia dihidupkan semula
KUALA LUMPUR: Kelonggaran Perintah Kawalan Pergerakan (PKP) di kebanyakan negeri Malaysia baru-baru ini telah memberi peluang kepada industri pelancongan memulih daripada krisis kesihatan.
Oleh kerana penutupan sempadan antarabangsa secara berterusan, usahawan industri pelancongan Malaysia sekarang perlu menyusun semula strategi pemasarannya dengan memberi keutamaan pada pembangunan ekopelancongan.
Menurut Persatuan Ekopelancongan Antarabangsa, ekopelancongan merupakan perjalanan ke alam semula jadi secara bertanggungjawab, yang seterusnya memupuk kebiasaan memulihara alam sekitar dan meningkatkan kesejahteraan penduduk setempat.
Oleh sebab Malaysia memiliki keanekaragaman hayati yang kaya sekali, hal ini telah memberi harapan bagi industri pelancongan meneruskan operasi mereka, menarik pengunjung untuk menghayati keajaiban semula jadi di negara ini.
Ringkasnya, ekopelancongan adalah salah satu bentuk pelancongan lestari yang membolehkan pelancong menghayati alam semula jadi dan keanekaragaman hayati yang kaya di rantau ini.
Pada masa yang sama, ia juga mewujudkan faedah sosioekonomi bagi masyarakat pendalaman dan luar bandar yang tinggal berhampiran dengan persekitaran semula jadi.
Pandemik COVID-19 mungkin telah mengehadkan pergerakan orang ramai untuk merentasi sempadan secara bebas tetapi ia juga memberi ruang kepada negara demi mewujudkan persekitaran yang lebih bersih dan hijau.
Ini dapat dilihat di negeri Melaka, salah satu kawasan pelancongan terkenal di Malaysia. Walaupun larangan perjalanan antarabangsa yang berterusan telah mengakibatkan pengurangan trafik perahu pelancong secara drastik, ia telah menjadikan Sungai Melaka sebagai sungai yang bersih dan jernih setelah dua bulan menjalani PKP pada Mei 2020.
Dengan ini, pengenalan semula perjalanan rentas daerah di kebanyakan negeri Malaysia baru-baru ini telah memberi peluang kepada kerajaan untuk memantapkan lagi promosi dan pengurusan destinasi ekopelancongan. Hal ini akan melindungi kehidupan usahawan ekopelancongan selain menekankan betapa pentingnya semua rakyat Malaysia mematuhi SOP.
Bagi negeri yang berada di bawah Perintah Kawalan Pergerakan Bersyarat (PKPB) sekarang ini, aktiviti pelancongan terhad kepada 50 peratus kapasiti premis berkenaan.
Antara aktiviti yang dibenarkan termasuk tempattempat awam dan pelancongan seperti zoo, kebun, akuarium, pusat hiburan pendidikan, taman rekreasi, extrema dan taman warisan semula jadi.
Sebaliknya, negeri yang berada di bawah Perintah Kawalan Pergerakan Pemulihan (PKPP) dapat beroperasi dengan kapasiti penuh dengan memastikan jarak fizikal dan pemeriksaan suhu pelawat pada setiap masa.
Penekanan kerajaan dalam kehidupan dan penghidupan rakyat akan membantu pemain industri pelancongan mengatasi kegawatan ekonomi selain meminimumkan kesan negatif manusia terhadap alam sekitar.
Dengan komitmen kerajaan dalam menyediakan peluang kerajaan bagi komuniti setempat dan Orang Asli sebagai jurupandu pelancong di semua taman negara di bawah Belanjawan 2021, hal ini akan memberi peluang kepada mereka untuk mendidik para pengunjung mengenai betapa pentingnya pemuliharaan keanekaragaman hayati dan budaya.
Dengan mengurangkan yuran masuk taman negara antara warga Malaysia, rakyat setempat dapat menikmati alam semula jadi, melakukan senaman, berehat dan melepaskan tekanan melalui aktiviti berjoging dan mendaki.
Antara taman negara yang boleh dikunjungi oleh warga Malaysia seperti Taman Negara Gunung Mulu di negeri Sarawak, Taman Negara di negeri Pahang, Taman Negara Gunung Kinabalu di negeri Sabah dan Taman Negara Endau Rompin di negeri Johor.
Di samping itu, kerajaan haruslah mengembangkan rangkaian koridor pelancongan (iaitu jalan darat utama, jalan air, jalan laut atau udara) yang melintasi kawasan bandar dan luar bandar di seluruh Malaysia.
Peningkatan mobiliti perjalanan akan memberi kemudahan bagi pelancong untuk mengunjungi semua destinasi ekopelancongan selain menikmati produk dan perkhidmatan ekopelancongan Malaysia.
Menurut kajian terbaharu World-Wildlife Fund-Malaysia, secara purata 65 kes pengeboman ikan dicatatkan di Semporna pada tahun 2018.
Pengeboman ikan adalah penangkapan ikan yang haram, tidak dilaporkan dan tidak dikawal, di mana orang ramai menangkap ikan dengan menggunakan bahan letupan dibuat daripada baja yang dicampurkan dengan minyak tanah dan dinyalakan dengan bahan peledak.
Bukan sahaja kegiatan ini akan memusnahkan habitat ikan dan memberi implikasi bahaya kepada pengunjung, tetapi ia juga akan mengorbankan nyawa – tiga penyelam maut ketika menyelam berhampiran Pulau Kulapuan, Semporna pada Julai 2019.
Bagi menangani peningkatan jumlah kes pengeboman ikan, kerajaan perlulah memperkenalkan penguatkuasaan undang-undang yang lebih ketat di pulau-pulau sekitarnya. Hal ini akan meningkatkan keselamatan pengunjung selain melindungi habitat lautan.
Justeru bagi Malaysia memulihkan industri pelancongannya dari krisis pandemik ini, Pelan Ekopelancongan
Kebangsaan 2016-2025 telah mengemukakan cadangan berikut untuk Kementerian Pelancongan, Seni dan Budaya Malaysia (MoTAC) untuk menerapkannya.
Menarik pelabur ekopelancongan dengan mempromosikan dan menekankan keunikan, kekuatan dan peluang pembangunan destinasi ekopelancongan di Malaysia.
Memperkenalkan protokol untuk konsesi ekopelancongan bagi meningkatkan kualiti pengalaman pelancong di taman negara selain memastikan pembiayaan mampan.
Menyatukan penyelidikan melalui penubuhan semula pusat penyelidikan di taman nasional terpilih dan destinasi ekopelancongan di kawasan bandar melalui kerjasama dengan universiti tempatan dan pertubuhan bukan kerajaan.
Menetapkan semula kawasan perlindungan laut di Malaysia sebagai destinasi ekopelancongan yang menekankan pemuliharaan dan pengurusan sumber laut dan darat demi keselesaan pelancong secara bertanggungjawab selain meningkatkan kesejahteraan masyarakat setempat.
Menggalakkan pelbagai konsep homestay dengan membimbing usahawan menawarkan pelbagai jenis homestay secara bercampuran – umpamanya homestay jenis lampiran, kampungstay, farmstay dan lain-lain mengikut keperluan segmen pasaran tertentu.
Memasar dan mempromosikan acara berasaskan aktiviti ekopengembaraan kepada gen Y, persatuan belia, kumpulan sekolah dan universiti dan juga keluarga yang tinggal di kawasan bandar.
Mengenal pasti ukuran bagi aktiviti ekopelancongan termasuk data mengenai pelawat dan masalah pengurusan pelawat di kawasan perlindungan.
Bagi membina kesedaran alam sekitar dan budaya yang lebih tinggi di kala-ngan pengunjung, kerajaan juga haruslah mewujudkan pandangan komprehensif mengenai ekopelancongan Malaysia di laman web Tourism Malaysia yang sedia ada selain memperkenalkan inventori nasional mengenai destinasi ekopelancongan di seluruh Malaysia.
Dengan merealisasikan rizab hutan hujan dan hutan paya bakau yang begitu kaya di Malaysia, Dasar Pelancongan Negara 2020-2030 yang dilancarkan pada akhir Disember 2020 dapat menjadi asas bagi Malaysia diperkenalkan sebagai Destinasi Ekopelancongan Pilihan Dunia. — (Artikel oleh Amanda Yeo, Penganalisis Penyelidik di EMIR Research)