A vìjita de Carlu Qintu a Mùnegu
Ünt’üna precedenta crònica avëmu vistu che a Roca è stà prun ündebulia da u longu assedi d’i Genuesi (), assedi che à mëssu ün ciàiru tüt’u vülneràbile d’a Signuria de Mùnegu de fronte a ë pretençiue d’i soi vijìn. Ecu perchè, dopu l’asciascinà de Lüçiàn Grimaldi ün , u so frai Augüstìn, tütù d’u fütüru Unuratu primu, à çernüu a parte de Carlu Qintu, Rè de Spagna e Imperatù d’u Sant’Imperu ; u ciü putente suvràn cristiàn e dunca u ciü ün gradu de gardià l’ündependença d’a Signuria de Mùnegu.
Cun a ratificaçiùn d’u tratau de Burgos ün , Augüstìn à mëssu Mùnegu suta pruteturatu spagnolu per ciü d’ün sèculu, da u a u . È cuscì che, alura che s’üncaminava versu Bulugna per ghe reçeve a curuna imperiala da ë mae du papa Clemente VII, Carlu Qintu, à fau u grand’ unù de s’assustà a Mùnegu per üna vìjita uficiala da u au d’austu d’u .
Üna sqadra cumandà da l’amirale Andrea Doria e scurtà da due galere mandae a Barcelona da Augüstìn à desbarcau ünt’u portu a sëra d’u çinqe d’austu d’u . Segundu üna crònica de l’èpuca, Carlu Qintu, per nun mëte ün presença u frai de Luciàn e Andrea Doria, « e per pruvà qantu avëva fidùcia ün ëlu, è ientrau a Mùnegu cun sei trumbëte, sei lambardei e ün düca » e è stau unurau cun briuse çeremònie ünt’u palaçi d’i
Grimaldi. Se n’è andau a matìn d’u noeve d’austu, scurtau fint’a Gènua da Augüstìn, ëlu stëssu, acumpagnau d’u so zùvenu nevu, u fütüru Unuratu primu.
Emmanuel Gonzalès, nuvelista françese nasciüu ün d’üna famiya de veya stirpa munegasca, pretendëva vegne de l’üna d’ë duze famiye de Mùnegu anublie da Carlu Qintu a u mumentu d’a so’ vìjita uficiala a Mùnegu. À scritu « D’ë duze famiye anublie da Carlu Qintu, ghe stàn sulu, cun a nostra, chëla d’i Lancharès e achëla d’i Brün ».
Dopu, ë relaçiue nun sun stae tantu prelibae e Stiene Grimaldi, tütù d’Unuratu â morte d’Augüstìn ün , è stau prun suspetusu de fronte â cancelaria spagnola. Ün à refüsau d’alugià Carlu Qintu vegnüu a Niça a l’iniçiativa d’u papa Pàulu III per fà a pàije cun Francescu primu de França, alura che gh’à acoeyiu per carche giurnu u papa. Achëste discòrdie se sun finie cun l’espülsiùn d’i Spagnoli ün e cun a firma d’u tratau de Peronne che metëva Mùnegu sut’a pruteçiùn d’a França.