India ta ka dhipaga iikwamawawa omayovi molwomukithi gwa tukuka
HIMLA, INDIA – Iikwamawawa omayovi otayi ka dhipagwa moIndia konima sho mwa tukuka omukithi gwuudhila ngoka gwa dhipaga uudhila owundji moshilongo, aanambelelwa osho ya li ya tseyitha ngaaka mEtiyali. Iitopolwa ya adha pu ihamano oya kutha ko oongaku opo yi kondeke omaludhi gaali gwomukithi guudhila – H5N1 noH5N8 omasiku ngaka konima yomaso guudhila uukwakutembuka, oombaka, omakola noondjuhwa.
H5N8, gumwe gomoludhi lwomikithi wiikwamawawa, ogwa taandela gwa ya miilongo ya yooloka okuza kuyele omumvogali. Aanambelewa koshitopolwa shaHimachal Pradesh oya ti uudhila was a owa li wa adhika metale lyaHimalaya miiwike ya zi ko, momudhingoloko moka ohamu ya uudhila owundji pethimbo lyokwenye. “Uudhila mboka taku tengenekwa was a oshiwike sha za ko petale lyaPong owa pita po 2 400. Uudhila wu vule 600 owa sa Momaandaha,” omukuluntu gwiikwakuti ArchanaSharmaoshoalombweleleAFPngaaka. Omalolekonaakono ngoka ga tumwa kolabola yiinamwenyo- National Institute of High Security Animal Diseases oga li ga ulike kutya omu na ombuto yo-H5N1, aanambelewa taya ti. Owundji womuudhila wa si owa zi mi mondingandinga yaAsia. Aanambelewa oya indika elanditho osho wo etumo kondje lyuundhila moshitopolwa yo oya itula mo ishewe mokuninga omakonaakono opo ya kondeke etaandelo lyomukithi.
Omaso guudhila owundji oge ya metifa lyedhipago lyuudhila 35 000 moshitopolwa shokuumbugantu shedhina Kerala, moka ombuto yo H5N8 ya li ya dhipaga konyala oombaka 12 000.
Moshitopolwa shuumbangalantu shaHaryana, epangelo olya ti konyala oondjuhwa 150 000 odha sa komukithi inaagu tseyika moofaalama dhiikwamawawa momudhingoloko gwaBarwala.
Oshitopolwa shaPunjab nasho wo osha lopota iikwamawawa ya isila. Oofaalama dha konda 20 odha ti iikwamawawa yawo oya sa komukithi inaagu tseyika. Iitopolwa ya Rajasthan naMadhya Pradesh oya lopota wo omaso gomakola omathele muule wiiwike ya z ko.
Muule woomvula dha za ko India okwa kala nokutalelwa po koombuto dhiikwamawawa, nomo2008, iikwamawawa oomiliona oya li ya dhipagwa.