Covid: Omaso moPeru ga indjipala lwiikando iyali

OMWAALU gwaantu ya sa komukithi gwoCovid-19 ogwa indjipala lwiikando iyali moPeru konima yetalululo lyomayalulo, shoka sha eta Peru a kale oye e na omwaalu gwaantu oyendji maantu eyovi ya sa komukithi nguka, uuyelele mbuka owa za koUnivesiti yaJohn Hopkins. Omayalulo gopambelewa gaantu ya sa ngashiingeyi ogu li po180 000, okuza po69 342.

Omuprima Violeta Bermudezo okwa lombwela aatoolinkundana ta ti omwaalu ogwa londo konima yomayele ga za maatseyinawa Aaperu naamboka yopaigwana. Shika osha li sha ningwa konima sho pwa li omanyenyeto kutya omwaalu gwoonakusa ogwa pitilila okuyelekanitha naantu mboka ya si moomvula dha zi ko.

“Otu wete kutya oshinakugwanithwa shetu okugandja uuyelele mbuka moshigwana,” Bermudez ta ti ngaaka.

Peru osho shimwe shomiilongo ya dhengwa unene moLatin America, shoka sha eta iipangelo yi nane nondatu nompumbwe yootenga dhombepo yomufudho yi ye pombanda. Omupresidente gwehangano lyuunamiti lyedhina Peruvian Medical Federation, Godofredo Talavera, okwa ti omwaalu ngoka gwa ya pombanda kagu shi omukumithi.

“Kapwa li pe na eyambidhidho lyepangelo ngele tashi ya kombepo yomufudho, nenge noombete dhaavu mboka ye li monkalo ya pumbwa eyakulo lyomeendelelo. Ngashiingeyi katu na omiti dhetuntilo dha gwana.” Ta ti ngaaka.

Omwaalu gwopambelewa gwaantu ya sa koCovid-19 ngashiingeyi ogwa thikama po180 764, gwa londa noonkondo okuza po69 342. Okuyelekanitha, oshishiindalongo Colombia osha ndhindhilika omaso ge li 88 282, omanga Bolivia a lopota omaso ga pita po14 000, Brazil oku na omwaalu gu li pombanda noonkondo, shimwe shomiilongo ya dhengwa ya luluma, ga konda 460 000.

Ashike ngele otaku yelekanithwa omaso nomwaalu gwaantu miilongo, Peru ngashiingeyi oye e na omaso ge li pombanda muuyuni. Hungary oye a li nale ponkatu ndjika, nomaso 300 maantu 100 000. Ngashiingeyi Peru okwa thikama pomaso 500 maantu 100 000.

Aaperu oya kala nokufekela kutya epangelo inali kala nokugandja omwaalu gu li mondjila ethimbo alihe ndyoka. Omayalulo sho ga talululwa otaga ulike kutya oya li mondjila okukala ye na uumbanda. Epangelo olya itaala kutya omwaalu ogu li pombanda shili iikando iyali okuyelekanitha naangoka gwa li gwa gandjwa nale.

Ongundu yaatseyinawa yepangelo, ya totwa okuvongokonona uuyelele waPeru, oya li ya pititha omwaalu gwa talululwa konima sho ya li ya tula po omilandu omipe kutya mboka ya sa komukithi gwoCovid oyenipo. Ngashiingeyi konima yomatalululo Peru oye e na omwaalu gu li pombanda gu vulithe Brazil okuyelekanitha nomwaalu gwaantu miilongo mbyoka.

Omwaalu ngoka otagu kolekwa kuuyelele tau zi kiipangelo moshilongo osho wo omafano gomawendo kaage na we oompito dhokufumbika oonakusa. Omatuntilo moSouth America otaga ende kashona noonkondo, nonando enenvi lyi li moshiponga shomukithi.