Omukwatelikomeho gomalolelo goSisonke a hala HIV nayo yi endelelwe po
PROF LINDA-Gail Bekker, co-lead investigator on the Sisonke trial, has cautioned that we drop the ball on HIV and tuberculosis at our peril as we battle Covid-19.
Omuprofesa Linda-Gail Bekker, ngoka guwe gomaakwatelikomeho gomalolelo gedhina Sisonke, okwa londodha kutya otashi vulika tu ka sindwe kolugodhi lwoHIV no-TB sho tatu kondjitha omukithi gwoCovid-19.
Ta popi poCape Town Press Club mEtitatu, okwa ti: “Oshiwike shika oshi40 sho omukithi gwo-HIV gwa li tango gwa monika momashenge komunkulofuta guuninginino waAmerica ashike sigo ongashiingeyi onkene tatu kongo epango lyombuto ndjika. Onga omunongononi, onda ningi ethimbo nuule ngashiingeyi tandi kongo epango.”
Ashike omukithi gwoCovid otwa li twa uvu elongitho lyomiti dhomeendelelo okutuntila omukithi ngoka konima ashike yoomwedhi 11.”
Shika okwa ti esindano kuuntu womuntu. Ashike okwa ulika kutya oobiliona N$529 odha ya moshikonga shoka.
Bekker ta ti esindano lyomiti dhoCovidodhatungilakomakondjitho ga ningilwa omiti dho-HIV. Ashike omolwomukithi nguka gwe tu taalela, ngashiingeyi etaambathano lyo-HIV okuza kuyina okutaambwa kokanona otali londo miitopolwa yimwepo muAfrica, nosha simana opo kaatu egeke omatati mekondjitho lyo-HIV no-TB.
Omukithi gwoCovid otagu eta wo omapulo shin a sha nuuthikepamwe ngoka ga kala ge li mepango lyo-HIV. “Oonkundwa ndhika dhuuthikepamwe odho dhimwe ndhoka dha pumbwa okuningwa pamuthika gwopaigwana,” ta ti ngaaka.
“Out wete iilongo yimwe ya tuntila aanona; omanga tse muka out na aakulupe naamboka ye na uunkundi wulwe inaaya tuntilwa natango. Shika osha fala omadhilaadhilo gandje koomvula 20 dha za ko ngele tashi ya komuti gwoantiretroviral.”
Ta dhimbulukwa sho iilongo yimwe, aantu ye na ombuto yo-HIV ye li pokusa ya li ya pewa oo-ARVs nelalakano lyokuyahupitha, omanga mo-SA sha li sha keelelwa kepangelo nonando ompumbwe ya li po onene.
“Otwa li twa ningi omahololodhilaadhilo ogendji kombinga yoo-ARVs omathimbo ngeyaka, ashike osha li sha kutha oonkondo notwa li twa kanitha oomwenyo odhindji.”
Ngashiingeyi, natu kondjitheni olugodhi lu na oshilonga keandjaganeko lyomiti dhoCovid manga taku endelelwa ngeno,” ta ti ngaaka.
Shoka sha ningi iinima iipu ngashiingeyi, okuyelekanitha nethimbo lyo-HIV opo tayi ya, ehalo lyopapolitika. “Osha simana okukala pen a ehalo lyopapolitika osho wo elelo ewananwa,” Bekker ta ti.
“Andola okwa li no-HIV no-TB osho ya talikile ko ngeyi, ngeno oshiwanana.
–