New Era

Ondado yomahooli moshilongo otai londo

Ashike eendjato mOshikango otadi keme koshimaliw­a shomahooli aAngola

- ■ Festus Hamalwa

Eshi ondado yomahooli tai twikile noku londa moshilongo, eengudu dOvanamibi­a unene konooli yoshilongo, otadi pingafana oufiku nomutenya - dimwe tadi ii, dimwe otadi aluka - komaluxwa eli konima yOshikango oo paife a ninga eesevesa domahooli dipe.

Epangelo oku pitila mouministe­li woikwamina noikwangho­no otau ti omalandifo omahooli omoluxwa kaeli paveta, navahapu ohave li hange konima yekumba efiku nefiku, ashike eshi inashi tonyalifa ovanangesh­efa novalandi vavo. Ovakwashiw­ana vaAngola onghee natango tava twikile nokuvakela omandini omahooli moNamibia notava ti ongeshefa otai ende nawa omafiku aa shaashi ovalandi ova ninga vahapu. Tava ti ewedelo lomahooli moNamibia ola ninga eyambeko kuvo shaashi paife ovalandi ova ninga vahapu.

Oku dja muMaalisa wodula yadja ko (2021) fiyo omuMaalits­a woneudo 2022, ondado yomahooli opetrol oya londa okudja poN$12.65 oku ya poN$17.15, omanga odisela ya londa oku dja po N$12.68 oku ya poN$17.28 moliitela. Hano ya londa noN$4.5 mopetrol, noN$4.60 modisela. Pokati ko2018 no2019, ondado yomahooli oyali ya londa noN$0.35 kopetrol noN$1.40 kodisela, omanga pokati ko 2019 no2020, ondado yomahooli yali ya londa noN$1.00 kopetrol noN$0.20 kodisel moliitela.

Okandini keeliitela nhano kOshikango oke li pokati koN$35 noN$45 sheli kolelala komulandi, oku yelekanifa noN$85 ngeenge omunhu ta nwefa moNamibia omahooli efike opo.

Ovaangola ohava tauluka eengaba peenhele opo inapa pitikwa efiku keshe, tava ka teka omahooli onhele i li popepi nOshikango ndele tave uya okupindika kOshikango. Ovanhu vamwe ohava uya okunwefa efiku olo noku ya, omanga vamwe hava lande omandini e na omahooli opo va ka pungule komaumbo avo.

Ovashingi unene veebesa noutaxi ovo unene veli ovalandi vomahooli oo otava ti ondado yomahooli ya londa naasho osho sheva fininika va ninge ombili nomahooli Ovaangola oo taa tyavwa keengaba daNamibia naAngola.

Opolifi moshitukul­wa shaHangwen­aoyaningae­enghendaba­la okutula po omalandufa­no ashike omwaalu wovanhu tava landifa omahooli shi he li papitikilo onghee ngaa tau xumu komesho.

Nale okwali hava landifile ashike modoolopa, ashike paife eshi oikonga yopolifi tai indjipala ohava ka landifila koshi yomiti di li popepi nodoolopa, nongeenge ova mono opolifi ohava faduka po va yuka moixwa.

Onghalo ei yoku landifila omahooli moluxwa oya shunifa pedu eengeshefa domahooli odo dili paveta mOshikango hano eeservice station.

Omunangesh­efa oo ina hala edina laye litumbulwe okwa pa epangelo oushima, ta ti itali longo shawana oku keelela oshinima eshi tashi dipaya po eengeshefa davo.

“Otwali ku popya, ndele omanyenyet­o etu otaai momakwena a fita. Otax ohatu ifutu ngahelipi? Ohatu eta po ngahelipi oilonga moshilongo ngeenge eengeshefa detu ina di amenwa. Shama ashike wa tale okudja kOngha fiyo okOshikang­o, ongeshefa yomahooli itai longo ashike vali nawa…oshinyemat­eka,” omunangesh­efa ta popi nenyeme.

Omudo wa dja ko ouministel­i woikwamina neenghono oshoyo opolifi oya kala nokuninga oyoongalel­e kombinga yonghalo yomahooli taa landifwa paumbudi kOshikango ashike onghalo inai lunduluka natango.

Omupedu minista wouministe­li woikwamina neenghono Kornelia Shilunga okwa ti kape na omunhu a pitikwa okulanda omahooli a vakwa ile okulandifa omahooli momandini a dja koshilongo shimwe shihe li papitikilo.

Onghee Ovaangola kave na omikanda dokulandif­a omahooli moNamibia inava pitikwe veshi ninge.

Shilunga okwa ti ouministel­i wavo otau kendabala opo u kale wa xulifa po onghalo ei yOvaangola tava landifa omahooli kOshikango.

“Eshi otashi shuni fa oyuuyemo pedu yoitaashi hai landifa omahooli mOshikango shaashi paife ihai mono vali ovalandi,” Shilunga ta ti.

Kakukutu komatanga opolifi yaNamibia, Ndjai Sebastian Ndeitunga okwa ti omwaalu wovalandif­i vomahooli owa ninga muhapu paife eshi paife veli hanena Oshikango asdhishe. Ta ti eshi oshi li eshongo linene kopolifi okukala ya kwata po ovanhu ovo.

Ta ti ondado yomahooli oyo ya londa neenghono moNamibia oyo tai undula Ovanamibia vaka lande omahooli ehe li paveta, omanga ovakwashiw­ana vaAngola navo tava kendabala oku konga ouxupilo. Ndeitunga okwa kumaida ovapolifi tava longele keengaba nomomuding­onoko waShikango vaha yashe nokuumba neendjebo ovalandifi vomahooli, ashike pongele yaasho nave va kwate vo vaka pangulwe momhangu.

fhamalwa@nepc.com.na

 ?? Efano: Festus Hamalwa ?? Ovaangola tava landifa omahooli kOshikango.
Efano: Festus Hamalwa Ovaangola tava landifa omahooli kOshikango.

Newspapers in English

Newspapers from Namibia