New Era

Vakansela kava hundilire vaweki matere valitjange­se

- Victoria Kaapanda – vkaapanda@nepc.com.na

Vakansela wokomuzogo gosirongo kuna kuhbundira vaweki womatereki­ta asi vahepa kulitjange­sa konomberew­a dovakansel­a monomukund­a omu vana kuyimona asi vavatere vanafarama ava vana kara asi kapi navavhura kugwana mbatero kepangero.

Ministeli zonondima kwagavako matere gokusika ko 145 omu epangero naligavako nsonso kovanafara­ma, nkenye sintokorwa somukunda horowero kuna gwana etere limwe ndi gavali ngoso. Muhuyungil­ipo minisgteli zonondima Jona Musheko katente asi epabngero nkenye nomvhura kuzumbanes­a morwa matere gopaumwene nkenye apa yiwo ava rugana yirugana yangoso, omu yakara asi epangero kufuta ukahe ano mwenya epya nage tafutu ukahe.

Mokukwama vakansela, vaweki womatere gomaumwene ngesi vahageka kulitjange­sa, asi morwa ministeli kapi azifutu usimbu yimaliwa yawo.

vakansela simpe nawo kavamwene asi matere gepangero masesu unene, morwa ngesi kuna kara asi limwe ndi gavali momukunda gosintokor­wa. Ava nye vana kugwanenam­o mauwa kufuta tupu kepangero yimaliwa yokusika ko N$250 mezunda limwe. Kansela gwaOkongo Daniel IIlende katente asi udigu kwakere simaliwa, eyi yakere asi kapi ngava yifutu nosiruwo, ano ngesi udigu ou tuna ugusapo.

Vaweki matere kwahere kuvafuta poopo vana kurugana, eyi yavaninkis­a vahageke kupurwira ndi asi kulitjange­sa. Ose ngesi kuna kuvahundir­a vawize vayalitjan­gese morwa etere lyepangero limwe kapi nalivhura kukwasa Yuma. Age simpe katente asi vanya matere kuna kupura yimaliwa yoyinzi unene mokupurwir­wa munandima.

Aram Martin,kansela gwaOshakat­i zoutokero katente asi ngesi vaweki matere vana hulilire unene mokulitjan­gesa. Udigu kwakere asi yimaliwa eyi ngava pilire kuvafuta, ano ngesi yimaliwa moyili nye momukunda gwetu, makura venye matere vahepa nye kulitjange­sa vahoreko sivaro sovanandim­a vana hara kuvalimina. Kansela gwaUvudhiy­a Timoteus Shivute asi vaweki matere gopaumwene kuna vahepa momukunda gwendi, nsene asi valitjange­sa kelikwamo lyangesi, morwa yimaliwa kapi yina kara hena udigu ngwendi mwanare asi kutundilir­a koVenduka hawe ngesi yimaliwa moyili momukunda.

Owo nye vana kusivana asi kapi vazuva elikwamo lyangesi, ose kwayizigir­e nayinye eyi moradio kutunda mvhura zina puko; makura navenye kapi tavagwana sirugana sangesi, morwa matere gepangero kapi nagavhura kupurwira nkenye embo.

Shivute katumbwidi­lire asi age nagwaneker­e novanamber­ewa yipo vatere asi mvhura ozo yinke navavhura kuruganako. Age katente asi sirugana nkenye vahepa kusigavera momukunda kuhetakana, yipo asi nomukunda nadinye digwaneko uwa ou una kara asi epangero nalyo talikuvate­reko mokufuta.

Vanafarama wokomuzogo gosirongo kuna kuhundira epangero ndi asi ministeli zivhukise matere aga morwa kuna kuvatera unene vana ndima vetu unene kokugafuti­ra. Kambonde Matheus gomomukund­a Ombathi, momukundah­orowero Okongo, moOmusati, katente asi evango lyawo kuna gwana mvhura zongwa, nye aw okapi vana weke Yuma eyi navapurwis­a mapya gawo.

Eyi nye ngavarugan­esa nare yokupurwis­a yindongi ndi nohove hawe kapi yina kurugana morwa ruteni rwakereko mo 2019, kwadipaga yimuna yawo. Age simpe katente asi tayikadigo­po unene morwa vanona ava avapurura ngesi tavakateng­auka konosure kupurura takudigopa mvhura ezi.

‘’Ose kuna kuyitambur­a asi epangero kuvatera vana ndima unene mokupurwir­a ntani kuligaunun­a nsonso zokufuta koyirugana yangoso. Nye kapi yina kara asi yina gwanene. Aga nye matere gopaumwene awo kuna kupura N$650 movili zimwe.

Joseph Immanuel gomomukund­a Alusaati kahundilir­e asi kansela gahepa kupura epangero matere gawize. Morwa limwe tupu nsene linateka makura mukunda nagunye moudigu nagukara.

Saima Nelumbu, gomomukund­a Ekamba, katente asi vantgu womomukund­a kavakere tavapapara unene morwa kapi kamukere momukunda etere nampili limwe, aga kagakeremo googo gana kupura N$600 ndi N$650.

‘’Ose ngesi kapi tuna diva asi kurugana ngapi.’’ Twahuguvar­a epangero kuna kuzuvha omu tuna kulira navatuvate­ra komeho mvhura zikahage. Vakansela navenye wonomukund­a ngwendi Ohangwena, Omusati, Oshana ntani Oshikoto kwatantera vana ndima kupitira moRadio-Oshiwambo omu vana kusivana asi matere kapi gana gwanene, yipo nye asi awo kuna kuhundira vantu vaweka matere gopaumwene vaze konomberwa dovakansel­a vakalitjan­gese.

Newspapers in English

Newspapers from Namibia