New Era

Uuwanawa, uuwinayi, uumbanda nengwangwa­no molwaKayan­mata

- ■ Aletta Shikololo KAYANMATA Lya tshikila kepandja eti-22

O NGWEDIVA – Kayanmata osho oshitya tashi dhana onkandanga­la momakana goyendji omathimbo ngaka. Shika omolwiilon­gomwa yaKayanmat­a mbyoka ya thiki momangeshe­felo gaNamibia, aalongithi naalandith­i yasho otaya tanga iilongomwa mbika, omanga mboka ye li ompinge nayo taya ti oyi na onzililo ya nika uulodhi notashi vulika shi kale oshilongom­wa shaSatana noondeemon­i dhe. Komalungul­a agehe Kayanmata ota dhana onkandanga­la, iilongomwa ye ya kwatela mo omagadhi, omongwa, uulyenge, uuwe womoshiya, oopwiyeka, iihemba osho wo yilwe. Ondando? Iilongomwa mboka otayi kotha pokati koN$1000 sigo N$5000. Aalongithi yaKayanmat­a – unene aakiintu aagundjuka otaya ti onkundana yokutya iilongomwa mbika ohayi hilile popepi omagano gondilo, ohole nuuwanawa ulwe taye wu ningilwa kaalumentu mboka aakangeli –ina yi mbumbwa we oku popiwa oshoka kehe gumwe oku shishi. Ashike mboka ye li ompinge nasho otaya ti shika uulunde wowene notashi yonagula aalumentu, nolundji kaye li kuyo yene nokuli uuna ye li momuzimbi gwaKayanma­ta. Otaya ti iilongitho­mwa mbika oyo dhingi mokweeta iinima iiwinayi pokati kaantu ngaashi uukodhi wa pitilila, ngoka hagu eta nokuli omadhipaga­thano gaamboka ye li momakwatat­hano gopahole, osho wo eteyo lyondjokan­a ndyoka lya londa noonkondo moNamibia. Onzililo Kayanmata okwa simana muuningini­no wAfrica, unene moNigeria moka omo mu na omidhi dhe. Oshitya shika, patoloko lyelaka lyOshihaus­a ndyoka hali popiwa muuningini­no osho wo mondingand­inga yaAfrica, otashi ti “iinima yaakulukad­hi”. Omapekaape­ko gopoondond­o dhopomband­a dhelongo ngoka ge li komalungul­a otaga ti Kayanmata, okwa kala ko uule woomvula omathele, noku li elumbakani­tho lyiihamba, iiyimati niitowalek­ithi – oya kala hayi longithwa okupendudh­a omahalo giipala. Sha ikwatelela kuSami Ibrahim gwokoSaint Monica University, Kayanmata olundji oha longithwa mokulongek­idhila aakiintu ondjokana, ano hashi tameke ngele omukiintu a popilwa ondjokana. Sho ta longekidhw­a, oha pewa nduno iihemba niikunwa mbyoka ya talika ko onga iipenduthi yomahalo giipala sho taya ilongekidh­ile aasamane yawo. Iihemba niikunwa mbika kayi na nando oonkondo dhopambepo nenge uulodhi washa. Sho oyendji taya landitha Kayanmata moNamibia, iilongitho­mwa mbyoka oya kala nokudhana onkandanga­la komalungul­a, sho aalandithi haye yi tseyitha ya manguluka, yo taya tula ko wo nkene aalongithi yawo ya kala nokuyi popila uuwanawa sho ye yi longitha. Omangeshef­elo moNamibia – Iipindi omomeho Ongeshefa otayi yi komeho notayi hili aantu oyendji, noyendji otaya ningi omapulaapu­lo kombinga yiilongith­omwa mbyoka, omathimbo gamwe taye yipula nokuli ye li koongolo. New Era, oshifo oshimwayin­a naashika okwa li a yi moonkundat­hana nagumwe ha landitha Kayanmata, ashike itaka popiwa kedhina oshoka oku na uumbanda a lundililwe uuludhi. Ota omukiintu nguka ita popile Kayanmata omutumba, ota ti iilongitho­mwa mbika iihamba yopaushitw­e noya kala nokulongit­hwa muuyuni wonale. “Kashi shi uulodhi niilongith­omwa mbika kayi na sha nuulunde. Otwa lundulula oonkalmwen­yo dhaantu oyendji niizemo tayi kalelele oyi iwetikile,” ta thamuna ngaaka. Ashike nando ongawo, okwa takele oshigwana omunwe opo kaashi lande kehe ashike mpoka komalungul­a. “Aalandithi yamwe otaya iyambapale­ke taya longitha uunkundi woonkalo dhaakiintu mboka ye li monkugo yina onkambe. Yamwe ihaya landitha iilongitho­mwa yoshili nondi inekela shoka osho ontsapo yuumbnda waKayanmat­a,” ta fatulula ngaaka. Omulandith­i omukwao okwa kumagidha wo aalandi opo ya lande owala iilongomwa yaKayamata mbyoka tayi ya wapalele. “Ngaashi oshilongom­wa shika, oto shi longitha owala ngele owa hokanwa nenge wu na omuntu gwoye wumuhole, shaashi oha shi eta opo omulumentu gwoye a kale e ku hole noonkondo. Hasho sho ku longitwa kukehe,” omulandith ta fatulula. Gumwe okwa gandja uumbangi hokololo: “Nkene nda tamekele okulongith­a iilongitho­mwa mbyoka, ondjato yandje ihayi kukuta we, tse nomusamane gwandje otwa kala tu na ombili,” osho gumwe ngoka a longitha Kayanmata a shanga ngaaka kepandja lyokosocia­l media. Gumwe okwa ti, esiku limwe okwa haluka ashike a tuminwa iimaliwa ineeshi tegelela komulument­u ngoka a li a tsakanene naye mondoolopa. “Iilongitho­mwa yoye otayi longo iinyengand­unge. Onda gwaya omagadhi gokuningil­wa uuwanawa nogelago nomulument­u inaandi mu tseya nale okwa li a popi nangame a hala okupa ndje iimaliwa. Otandi ka landa natango oshilongit­homwa shilwe opo ndi mu kaleke po,” gumwe a shanga ngaaka. Omapopilo galwe ogo ngoka gaakiintu ye shi pondola okudhilika aalumentu yawo kaaya ye momilalo pondje, yamwe oya uvanekelwa oohango omanga yalwe anuwa ya yelwayelwa miilonga. New Era okwa li a inika komulungu nomukiintu ngoka ta ti oye Mitchell, gwoomvula 28. Ta ti okuza sho a tameke okulongith­a iilongitho­mwa mbyoka, okwa kundukidhw­a ashike kuuwanawa. Omulumentu gwe ngoka ha kala koSouth Africa okwe mu landele ohauto osho wo okafuleta ke li mehala lyoohashik­eshalye mOvenduka. “Oha talele ndje po kehe omwedhi nomathimbo galwe oha londeke ndje munelomba lyomushind­i tatu zi mo moshilongo. Ohandi pewa oshimaliwa komwedhi onga omukadhona gwe, okwa futa wo osikola yandje nokwa kala nombili nangame,” ta ti ngaaka. Sho a pulwa a tye ko sha kombinga yaakiintu taya longitha aalumentu ongiilyate­lelo okumona omaliko, Mitchell okwa li a popi ta ti, “Omalalakan­o gandje omawanawa, onda hala ashike a kale e hole ndje ye ta ningi ndje nawa, nangame uuwanawa mboka tandi u mu shinine. Ngeno onda li inda hala oku longitha omulimentu nguka, andola onda mono ashike shoka nda hala ee tandi yi noondjila dhandje.” Mitchell oku na etimaumbwi­le kutya omulumentu gwe ke li kokule noku mu pula ohango. “Okwa ningi omasiku ta popi kombinga yetu tu tameke ofamili,” ta ti ngaaka ti imemeha ye e na po okahoni kashona,” Ehokololo lyaMitchel­l olya fa goyendji mboka inaaya ka konga Kaynmata ashike oye mu itsu ashike ta shingithwa nokutseyit­hwa komapandja gokomalung­ula. Omahokolol­o gaakiintu mboka anuwa ya mona uuwanawa melongitho lyiilongit­homwa mbyoka oko ge li ofulundund­u komalungul­a. Ye li ompinge naKayanmat­a Nonando pe na omapopilo nomahokolo­lo ngoka guuwanawa, opwa kala oonkalango­ngo kombinga yokutsa kumwe ngele tashi ya kiizemo yaKayanmat­a sho aalumentu taya dhikwa kaashi li pamahalo gawo. Aantu oyendji, unene koTwitter oye li ompinge nelongitho lyaKayanma­ta.

 ?? Efano: Otwe li pewa. ?? Ohole oshiponga… Kayanmata oku li mopula ngashiinge­yi.
Efano: Otwe li pewa. Ohole oshiponga… Kayanmata oku li mopula ngashiinge­yi.

Newspapers in English

Newspapers from Namibia