Sluitertijd
De sluitertijd is een instelling waarvan de creatieve mogelijkheden niet altijd op waarde worden geschat. We laten zien hoe lang de sluiter open mag blijven voor haarscherpe resultaten, maar ook hoe bepaalde onderwerpen door bewegingsonscherpte meer expre
Een kwestie van tijd.
Zonder camera zouden we heel wat missen. Bijvoorbeeld wie er als eerste over de finish komt in een nek-aan-nekrace. Hoe een cheeta aanzet voor de laatste sprong. Of met wat voor mooie spetters een druppel in een glas water valt. Dankzij snelle sluitertijden en highspeedfotografie kan een camera haarscherp gebeurtenissen registreren die voor het menselijk oog verborgen blijven. Maar ook lange sluitertijden kunnen voordelen opleveren. Fotografen kunnen zo de beweging van hemellichamen aan de nachtelijke hemel vastleggen in foto’s met sterrensporen. Of een wilde branding veranderen in een melkachtige sluier. En dynamiek in beeld brengen, door bijvoorbeeld een langsrazende motorrijder met meetrekken te vangen voor een onscherpe achtergrond.
Welke onderwerpen en welke effecten je ook kiest, met een goed gekozen sluitertijd worden je foto’s nog beter en en expressiever.
Welke sluitertijd kiest de camera automatisch?
In de programma- en automatische modus kiest de camera de sluitertijd. De sluiter blijft net zo lang open als nodig is om de juiste hoeveelheid licht op de sensor te laten vallen. De automatische functies van de meeste camera’s vermijden echter langzamere sluitertij-
den dan 1/125 seconde en openen bij weinig licht liever het diafragma of verhogen de iso-waarde. Dit zorgt ervoor dat opnames uit de hand niet “bewogen” zijn en voorkomt dat een bewegend object onscherp wordt weergegeven.
Vanaf welke sluitertijd heb je een statief nodig?
Fotografen hanteren vanouds de regel dat bij fotograferen uit de hand de sluitertijd korter moet zijn dan de inverse van de effectieve brandpuntsafstand. Anders bestaat het gevaar dat de kleinste beweging bij het afdrukken als onscherpte in het beeld zichtbaar is. Bij een 50 mm-lens (kleinbeeld) stel je dus niet langer in dan 1/50 seconde, bij een brandpuntsafstand van 200 mm niet langer dan 1/200 seconde. Dit is echter slechts een richtlijn. Afhankelijk van de beeldstabilisatie en hoe stil je de camera kunt houden zijn langere instellingen mogelijk zonder dat de camera op een statief hoeft. Let op: sommige opnamen worden zelfs op statief onscherp, omdat het indrukken van de ontspanknop en zelfs het opklappen van de spiegel tot minieme bewegingsonscherpte kan leiden. Een afstandsbediening of draadontspanner en de spiegelopklapfunctie bieden dan uitkomst.
Wat betekent ‘Bulb’?
Als je in de handmatige modus M de sluitertijd blijft verhogen verschijnt op een bepaald moment in de zoeker in plaats van een getal het woord ‘Bulb’ of ‘B’. Dit is een variabele belichtingstijd: een druk op de ontspanknop opent de sluiter en pas bij de tweede keer drukken sluit hij. Dat maakt belichtingen van meerdere uren mogelijk.
Hoe werkt hogesnelheidsfotografie?
Als je bijvoorbeeld het uiteenspatten van een waterbom wilt fotograferen, heb je een flitser met high-speed synchronisatie nodig, die in hoog tempo korte, zwakke lichtpulsen kan leveren. Bij een gewone flitser zou je alleen een foto met een overbelichte strook in het midden krijgen, omdat de spleetsluiter nooit volledig open is bij dergelijke sluitertijden.
Of je fotografeert met een truc: in een donkere studio laat je bij geopende sluiter tegelijkertijd de ballon barsten en een gewone flits met weinig vermogen vuren. Dit verkort de flitsduur tot wel 1/20.000 seconde.