Nepfoto’s

Hoe serieus ook, het heeft een zekere ironie dat fake news vandaag de dag een terugkerend onderwerp in kranten en journaals is. Dat de brengers van nieuws het moeten hebben over niet-nieuws. Het woord nepnieuws is zelfs opgenomen door Van Dale: “nieuws dat niet op waarheid berust, vaak bewust verspreid om de publieke opinie te beïnvloeden”. Helaas blijft in de debatten en opinies hierover de rol van fotografie vaak onderbelicht. Gemanipuleerde beelden zijn immers zo oud als de camera obscura zelf en even aanwezig en potentieel gevaarlijk als hun schriftelijke tegenhanger.

Net als nepnieuws zijn nepfoto’s niets nieuws, gemanipuleerde beelden zijn van alle tijden. Al in 1860 liet Abraham Lincoln zich in een iconisch portret vastleggen. Daarop was alleen het hoofd van de zestiende president van de Verenigde Staten, het imposante lichaam was afkomstig van een andere Amerikaanse staatsman. Van Hitler en Stalin is bekend dat ze uit de gratie geraakte staatsdienaren van foto’s lieten verwijderen om niet meer met hen te worden geafficheerd. Meer recentelijk, en veel onschuldiger, werden de love handles van de voormalig Franse premier Sarkozy op een foto van een ontspannend kanotochtje door een bevriend tijdschrift weggeretoucheerd. En ook buiten een staatskundige context zijn niet-waarheidsgetrouwe beelden alomtegenwoordig. In de mode- en reclamewereld is digitale retouche schering en inslag. Ik vraag me af wat de effecten zijn van het ‘perfecte’ plaatje waarmee we zo dagelijks worden geconfronteerd.

Dus zonder enige ironie zegt deze fotoliefhebber: in deze tijd van social media, Photoshop en fotograferende mobieltjes is het des te belangrijker je bewust te zijn van de manipulerende mogelijkheden van beelden. De snelheid waarmee nepfoto’s worden verspreid en de impact ervan zijn waarschijnlijk groter dan ooit.