Wildlife Photographer of the Year 2018
Elk jaar wordt de Wildlife Photographer of the Year gekozen. Deze fotografiewedstrijd wordt georganiseerd door het Natural History Museum in Londen. De eerste wedstrijd werd al in 1964 gehouden en had zo’n 600 inzendingen. De wedstrijd van 2018 had meer dan 45.000 inzendingen uit 95 landen. Dit jaar werd de foto van Marsel van Oosten tot winnaar gekozen (zie hierboven). Op de foto zijn twee stompneusapen te zien. Dit is de tweede keer dat een Nederlander deze prijs in de wacht weet te slepen. De laatste keer dat een Nederlander de prijs wist te bemachtigen was in 1991, toen fotograaf Frans Lanting won.
Marsel wou helemaal geen fotograaf worden. “Ik heb de kunstacademie gedaan en kon fotografie als vak kiezen. Fotografie vond ik echter niets aan en ik koos voor grafisch ontwerper. Nadat ik was afgestudeerd ben ik in het reclamevak terechtgekomen. Tijdens mijn werk kwam ik in contact met meerdere fotografen en ik ben toen fotografie steeds meer gaan waarderen.
Rond die periode ben ik zelf begonnen met het fotograferen. Door mijn werk wist ik waar een goede foto aan moest voldoen, maar al snel zag ik dat mijn eigen werk helemaal niet zo goed was”, vertelt Marsel met een lach. “Mijn eigen shots voldeden niet aan de eisen die ik zelf aan de foto’s stelde. Ik ging me toen meer verdiepen in de technische kant van de fotografie. Daarnaast lette ik goed op als er een fotograaf aanwezig was. Ik probeerde mijn vergaarde kennis steeds beter toe te passen op mijn eigen fotografie. Het ging daarna stukken beter. Fotografie is een lang proces, je leert elke dag iets nieuws en elke dag word je weer iets beter. Je moet het leuk vinden en er veel tijd in steken. Je kunt niet verwachten dat je een keer naar de Veluwe gaat en dan meteen een prijswinnende foto maakt.”
Op de vraag wat volgens Marsel een goede foto maakt, kan hij kort zijn. "Een goede foto is niet alleen een kopie van de werkelijkheid. Ik wil de visie van de fotograaf terugzien in de foto.” Een favoriete foto of fotolocatie heeft Marsel niet. “Dat is een beetje hetzelfde als wanneer je me vraagt wat mijn favoriete maaltijd is. Het is van zo veel factoren afhankelijk. Alle bestemmingen waar ik heen ga, heb ik gekozen en dat zijn dus altijd locaties die ik leuk vind. Ik kom bijvoorbeeld net terug uit Iran en dat heeft veel indruk op me gemaakt. Dat vind ik op dit moment een leuke bestemming.”
Natuurfotografie
Marsel richtte zich in het begin niet alleen op natuurfotografie. “Ik vond toen alles leuk en was een soort van fotografische omnivoor. Gaandeweg kwam ik erachter dat ik natuurfotografie het leukste vond. Toen ik echter besloot natuurfotograaf te worden, realiseerde ik me dat ik hiermee niet genoeg kon verdienen. In die tijd waren fotografiereizen nog onbekend, dus mijn vrouw en ik besloten om dat te gaan doen. Net als ik heeft ze een liefde voor reizen, dus het idee om samen een bedrijf te beginnen was al snel geboren. Ik neem het fotografie-gedeelte op me en Daniella doet het organisatorische deel. Dit is inmiddels zo’n elf jaar geleden en het gaat nog steeds erg goed.”
Voorbereidend werk
Marsel bereidt zich altijd goed voor als hij een foto gaat maken. “In mijn werk is de voorbereiding misschien nog wel het belangrijkste onderdeel. Ik bedenk het onderwerp, waar ik de foto wil maken en hoe ik de foto ga maken – allemaal superbelangrijke beslissingen om te nemen en dat kan niet meer als je op locatie bent. Ik bedenk dus thuis wat ik nodig heb en welke technieken ik wil gebruiken. Hierdoor werk ik efficiënter, omdat ik op locatie precies weet wat ik moet doen.”
Prijswinnende stompneusapen
“Ik was bezig met een onderzoek naar landschappen in China en kwam deze mooie apen op een aantal plaatjes tegen. Toen ik erachter kwam dat ze bedreigd waren, vond ik dat een extra reden om ze te fotograferen. Ik keek welke foto’s er al bestonden en bedacht hoe ik ervoor kon zorgen dat mijn foto er anders uit zou komen te zien. Ik zag dat ze in het bos leefden en dat is niet mijn favoriete plek om te fotograferen. Het is vaak zo’n chaos in het bos en ik houd niet van chaos in mijn fotografie. Ik wil strakke, afgekaderde vormen en lijnen; de essentie en weinig afleidende elementen. In het bos heb je een enorm cluster van afleidende elementen: takjes, blaadjes en reflecties. Dat heeft me heel lang weerhouden om naar het bos te gaan. Ik ben bijvoorbeeld een keer naar het regenwoud in Costa Rica op vakantie gegaan. Nou, ik heb nog nooit zo weinig foto’s geschoten”, vertelt hij.
“Ik wist dus dat de foto een uitdaging ging worden, omdat de stompneusapen in een bosrijke omgeving leven. Mijn oplossing was om mijn eigen licht mee te nemen en dus niet afhankelijk te zijn van de lichtsituatie die ik daar aan zou treffen. De eerste paar dagen ben je altijd kwijt aan het bestuderen van de dieren, het begrijpen van het licht en de locatie. Wanneer je het gedrag gedeeltelijk kunt voorspellen, wordt het makkelijker. Je kunt er dan voor zorgen dat je op de juiste plek staat. Mijn plan was om de vacht van de dieren mooi in beeld te brengen. Het mannetje heeft heel lange, goudkleurige haren op de rug. Daarvoor moest ik in een hoek, schuin van achteren fotograferen. Dus als ik wist dat hij ergens ging zitten, probeerde ik de hoek zo te krijgen dat ik het haar op de rug goed zag en de achtergrond heel mooi wordt.”
Strenge regels
De Wildlife Photographer of the Year-wedstrijd heeft strenge regels op het gebied van nabewerking. Marsel vond dat erg lastig.
“Ik vind nabewerking erg belangrijk en ben daar zelf altijd heel erg vrij in. Veel van mijn collega’s richten zich vooral op hoe de natuur er echt uit ziet. Ik heb een kunstacademieachtergrond en een van de kenmerken van kunst is dat er geen wetten en regels zijn. Dat maakt mijn vakgebied voor mij eigenlijk best lastig, omdat ik geneigd ben om met de foto te doen wat mij goeddunkt. Maar ik merkte al snel dat dit in mijn vakgebied eigenlijk onmogelijk is. Vaak is men van mening dat het belangrijk is om de dingen eruit laten zien zoals ze in de werkelijkheid zijn. Dat vind ik persoonlijk jammer, want dat beperkt de artistieke mogelijkheden van de fotograaf. Bij de Wildlife Photographer zijn ze erg streng, dus ik bewerk de foto’s op een heel andere manier dan ik normaal zou doen. Normaal als er bijvoorbeeld een takje in beeld steekt, kloon ik dat met het grootste gemak weg. Ik vind het niet relevant om dat erin te laten. Fotografie is mijn persoonlijke en creatieve interpretatie van de wereld om me heen. Daarom vind ik dat ik de vrijheid moet hebben, net als een chef-kok zijn vrijheid heeft om zijn gerechten te maken. Wat specerijen en kruiden zijn voor een chef is Photoshop voor mij. Ik kan nog zo’n mooie foto maken, maar uiteindelijk maak ik de foto eigen door verschillende aanpassingen te doen. Dat is heel belangrijk voor mijn werk.”