Portfolio
Veel mensen krijgen de kriebels van insecten en grijpen gelijk naar een vliegenmepper wanneer er een in de buurt is. Marco Jongsma weet hoe mooi de beestjes eigenlijk zijn en grijpt in dat geval direct naar zijn camera.
Extreme macrofotografie van Marco Jongsma.
Marco krijgt zijn onderwerpen van een insectenverzamelaar, of hij vindt ze gewoon op de vensterbank. Met heel warm weer vindt hij ze ook op blaadjes in het park. De beestjes zijn dus niet meer in leven. Dat kan ook niet anders, want hij moet de insecten eerst schoon en stofvrij maken, een proces dat soms wel tot een uur duurt. Hij gebruikt lucht en verschillende kwastjes, en met een vergrootglas bekijkt hij hoe het ervoor staat. “Niet het leukste werk maar ik wil het model er zo mooi mogelijk uit laten zien.”
Wanneer het onderwerp schoon is, gaat het in de diffuser tube. Zo’n tube kun je maken van witte polypropylene sheets of van een witte plastic fles. Hij belicht de tube met een drietal speedlights. Na wat checks of de belichting goed is, begint hij met zijn fotoreeks. Hij werkt met een Canon MP-E 65mm. De sweetspot van deze lens ligt bij f/5.6, waardoor hij meerdere foto’s nodig heeft om het insect helemaal scherp in beeld te krijgen. Dit wordt ook wel focus stacking genoemd.
Marco gebruikt een automatische macrorail, waar hij zijn camera op monteert. Na het instellen schuift de camera steeds een stukje naar voren en maakt hij een foto totdat alle stukjes van het beestje zijn vastgelegd. “Dit kun je ook doen met een handmatige rail, maar dan moet je zelf aan de slider draaien. Dat gaat heel goed als je bijvoorbeeld een Raynox Dcr-250 voorzetlens op een 100mm-lens schroeft en werkt met een diafragma van f/16. Hierdoor heb je ook minder foto’s nodig om het onderwerp scherp te krijgen en die kun je prima samenvoegen in Photoshop. Bij de MP-E 65mm werkt dat anders, omdat je werkt met weinig scherptediepte. Je hebt dan veel meer foto’s nodig en je moet veel kleinere stapjes maken tussen de foto’s om er een goede stack van te maken. Deze reeks (ca 80 tot 150 foto’s) moet je in een speciaal programma samenvoegen, omdat Photoshop dat niet aan kan en te veel fouten geeft. Nadat ik alles heb samengevoegd is
mijn onderwerp scherp en importeer ik de foto in Lightroom.”
In Lightroom past hij alles aan tot de foto eruit ziet zoals hij wil. “Dat is dus een kwestie van smaak. Wanneer ik dat gedaan heb open ik de foto in Photoshop. Doordat je werkt met een vergroting van meer dan 1:1 zijn er altijd nog wat stofdeeltjes en oneffenheden zichtbaar. Die verwijder ik met de Remove-tool in Photoshop. Ik verwijder ook de achtergrond van het onderwerp en vervang die door een achtergrond met dezelfde kleur. Door het samenvoegen van de vele foto’s is de originele achtergrond niet mooi meer. Ik kijk er echt kritisch naar en als ik iets niet mooi vind of niet voor elkaar krijg, dan gaat de foto weg en begin ik opnieuw. Wanneer ik dit heb gedaan is de foto klaar en plaats ik hem op social media. Dit hele proces kost me per foto ongeveer 5 tot 7 uur, maar als het lukt spring ik een gat in de lucht!”
Workflow
“Ik laad eerst alle gemaakte foto’s in Lightroom. Dan selecteer ik de foto’ die ik nodig heb voor mijn stack. Je kunt dit dus zelf bepalen. Meestal heb ik al een idee in mijn hoofd hoe ik de foto wil presenteren. Ik maak de foto’s in jpeg, omdat het samenvoegen daarvan veel sneller gaat dan wanneer ik raw gebruik. Ik heb beide mogelijkheden met elkaar vergeleken en boek dezelfde resultaten. Als ik de goede reeks heb geselecteerd, exporteer ik die naar mijn stacking programma. Ik gebruik daar Zerene Stacker voor. Je kunt ook Helicon Focus gebruiken, maar ik vindt Zerene toch wat beter. De afbeelding behoudt zijn contrast en het programma maakt minder fouten. Bovendien heeft Zerene een interne bewerkingstool die ik erg handig vindt. Wanneer alle foto’s in Zerene zijn geladen, klik ik op Stack align all frames. Het programma zorgt er dan voor dat alle foto’s goed over elkaar worden gelegd. Wanneer er afwijkingen zijn geeft het programma dat aan. In dat geval moet je
de hele stack opnieuw doen. Daarom is het van belang dat je alles goed opstelt en dat er niets beweegt tijdens het proces. Als je dat hebt gedaan, klik je weer op Stack en kies je voor Stack selected P-Max. Nu worden alle foto’s samengevoegd tot één foto. Dit kan wel een tijdje duren, zeker wanneer je niet de snelste pc hebt. Vervolgens sla je de afbeelding op als 16bit tiff. Als je sensor niet helemaal schoon is, zie je hier vaak nog stofsporen.
Die kun je in Photoshop mooi verwijderen. Wanneer je dat hebt gedaan, kun je je afbeelding verder afwerken in Photoshop of Lightroom. Het klinkt misschien eenvoudig, maar het is toch echt flink wat werk. Ik werk er altijd rustig aan en soms ga ik op een andere dag verder. Ik wil natuurlijk het mooist mogelijke resultaat halen!”
Materiaal
Auto Macro rail stackshot, Canon mpe65mm, diffuser tube, 3 speedlights, Zerene Stacker, Photoshop en lightroom.
Voor een vergroting van 10x of meer:
telelens 200mm met microscoopobjectief, bevestigd met adapters.
Beginners setup: 100mm macrolens, raynox250 voorzetlens, 3 speedlights, manual macroslider op statief, Photoshop en Lightroom. “Om te kijken of deze tak van fotografie iets voor je is, kun je met een omkeerring een kitlens op de camera monteren. De kwaliteit daarvan ligt wel stukken lager.”