AMC GREMLIN V8
Als de eerste schetsen van een auto tijdens een vliegreis op de achterkant van een kotszakje worden getekend, is dat geen goed voorteken. De AMC Gremlin kende dan ook een roemloze carrière.
Wanneer het op de redactie van Classic Cars weer eens over auto’s gaat, komen de grootste mislukkingen, flops en missers uit de geschiedenis geregeld aan bod. Meestal duurt het dan niet lang voordat de AMC Pacer wordt genoemd. Deze Amerikaanse kaasstolp op wielen is immers een gemakkelijke prooi voor een gezonde portie leedvermaak. Dankzij de slachtofferrol van de Pacer blijft een ander AMC-product in onze ‘slechtnieuwsgesprekken’ echter buiten schot. We doelen op de Gremlin, een tweedeurs compact car die moest bijdragen aan het Amerikaanse offensief tegen de opmars van de Japanse supermini’s. De Gremlin begon zijn loopbaan letterlijk als 1-aprilgrap: op de eerste dag van de vierde maand van 1970, werd hij de showroom van de Amerikaanse AMC-dealers in gerold.
Tegenwoordig geniet de Gremlin vooral bekendheid om zijn stipnotering in tal van internetlijstjes. ‘De 10 slechtste auto’s aller tijden’, ‘De 7 grootste designrampen ter wereld’ – de Gremlin wordt steevast genoemd. Volgens de overlevering heeft AMC’s hoofdontwerper Richard A. Teague zijn eerste hersenspinsels tijdens een vliegreis zitten schetsen … op de achterkant van een kotszakje. Het moet een turbulente vlucht zijn geweest.
Roald Dahl
Het volgende verhaal klinkt echter een stuk waarschijnlijker: voor modeljaar 1971 kwamen Ford en General Motors met hun kersverse subcompacts, waarop AMC geen antwoord kon geven. Hoewel het merk vooral sterk was in de lagere segmenten van de Amerikaanse markt, had het geen geld om een geheel nieuw instapmodel te ontwikkelen. Richard A. Teague kwam met een eenvoudige oplossing: hij nam een AMC Hornet, greep vervolgens een bijl en hakte de achterkant er vlak achter de B-stijlen af. Gelijktijdig kortte hij de wielbasis met zo’n 30 centimeter in. Bij nader inzien niet eens zo’n gek idee: tegenwoordig wordt menig moderne auto volgens een soortgelijk bouwstenenprincipe ontwikkeld.
Het resultaat was de eerste compacte tweedeurs van een Amerikaans merk. Terwijl auto’s als de Ford Pinto en de Chevrolet
Vega een stuk langer waren dan de populaire Volkswagen Kever, was de Gremlin met een lengte van 4,33 meter niet veel groter. Voor een passend imago sloeg AMC een ongebruikelijke zijweg in: om een jonge kopersgroep aan te spreken, werd een cartoonachtig poppetje getekend, met het eerste kinderboek van
Roald Dahl – De Gremlins – als inspiratiebron. In dit boek hebben de Gremlins een
Om heel eerlijk te zijn, vinden we het verguisde ontwerp van Richard A. Teague niet eens zó beroerd.
grote voorliefde voor het creëren van chaos en paniek. Hun specialiteit: het saboteren van oorlogsvliegtuigen.
Een hele kunst
Met een gemene blik grijnzen de gremlins je vanaf allerlei plaatsen toe, klaar om je een volgende streek te leveren. Op het stuur, op de portieren, op de (optioneel geleverde) klep onder de open scharnierende achterruit – ze zitten overal. Wie een beetje goedgelovig is, zou het vertrouwen in de auto snel kunnen verliezen. En inderdaad lijken ze hun tanden al in de besturing en de remmen van de auto te hebben gezet. Erg veel gebeurt er namelijk niet, als je aan het stuur draait of op het rempedaal gaat staan. Maar geen paniek: dat hoort zo. Met een defensieve rijstijl is er weinig aan de hand en kun je prima anticiperen op de trage kogelkringloopbesturing en de laksheid waarmee de vier trommelremmen het 1400 kilo wegende ‘kleintje’ tot stilstand brengen.
Dan hebben we het nog niet eens gehad over de motor. De Gremlin-koper had ruime keus: er werd een tweeliter viercilinder van Audi aangeboden, een zescilinder lijnmotor en zelfs een achtcilinder. Zo’n V8 heeft ons fotomodel ook. Het gaat om een motor met een inhoud van vijf liter, die zijn werk verricht met lange slagen van de zuigers. Gezien de inhoud van de motor en het geluid dat hij maakt, zou je een stevig vermogen verwachten. Maar ook hier lijken de gremlins te hebben huisgehouden: je krijgt al gauw de indruk dat de drietraps automaat de helft van de beloofde 150 pk opslobbert. Bovendien is het al een hele kunst dat AMC uit vijf liter slagvolume zó weinig vermogen heeft gepeuterd. Wat er allemaal in de acht cilinders gebeurt, gaat bij het omzetten naar aandrijfkrachten grotendeels verloren.
Groen
Maar laten we de AMC Gremlin eens vanuit het perspectief van de liefhebber bekijken. Weet de auto de emoties te prikkelen? Om heel eerlijk te zijn, vinden we het verguisde ontwerp van Richard A. Teague niet eens zó beroerd. Met zijn lange neus en afgekapte achterkant is de Gremlin een excentrieke verschijning met tal van interessante details. Daarnaast is er geen enkele Amerikaanse compact car (of kleine
De figuurtjes lijken hun tanden inderdaad al in de besturing en de remmen te
hebben gezet.
auto uit een ander land) die met een heuse V8 is geleverd. De motor brengt een geweldig geluid voort. Hij ontwaakt met een lui geblubber en neemt amper de moeite om in de toeren te klimmen. Daar heeft niemand van terug, bij het stoplicht. Maar zodra dit op groen springt, is het gedaan met de show. Terwijl de V8 het mengsel van lucht en benzine met wat hogere snelheid rondpompt, is het overige verkeer al verdwenen. Maar met zijn leeftijd van 48 jaar, mag je dat de Gremlin niet meer verwijten.
Het lukte AMC om tussen 1970 en 1978 meer dan 670.000 Gremlins aan de man te brengen. Naarmate de auto’s meer op leeftijd raakten, werden ze steeds meer behandeld als oud vuil – in de letterlijke betekenis van het woord.
Veel Gremlins zijn er niet bewaard gebleven en het kost moeite om op Amerikaanse websites als Hemmings.com en Autotrader.com een fatsoenlijk en origineel exemplaar te vinden.