Micro-Four-Thirds – twee camerafabrikanten, één ecosysteem
Olympus en Panasonic hebben samen aan het Micro-Four-Thirdssysteem gewerkt. Dat heeft veel features en is echt allround.
Het meest uitgebreide spiegelloze systeem komt van Olympus en Panasonic en heeft de naam MicroFourThirds (MFT). Het is de enige standaard die door meerdere fabrikanten ontwikkeld is. In augustus 2008 werd er het startschot voor gegeven met de Panasonic Lumix G1 in minispiegelreflexdesign. Er zijn zo'n 15 verschillende modellen met allemaal een MFTbajonet en een beeldsensor in het zogenaamde 'Four Thirds'formaat. Die sensors hebben als beeldverhouding niet 3:2 (zoals klassieke spiegelreflexsensors) maar 4:3. De beelddiagonaal is een kleine 22 millimeter – ongeveer de helft van de diagonaal van een fullframe chip. De cropfactor is daarbij ongeveer 2, de brandpuntsafstand 25 millimeter. Een brandpuntsafstand van 50mmkleinbeeld haalt op een MicroFourThirdscamera de beeldhoek van een 100mmlens.
Meestal wordt het beeld scherpgesteld door middel van contrastautofocus, zoals gewone compactcamera's dat ook doen. MFTtopmodellen als de Olympus OMD EM1 hebben een zogeheten HybridAF. Ze combineren de autofocus met de van spiegelreflexcamera's bekende fasedetectie, die als bijzonder snel te boek staat. Dat is met name handig als je overstapt van een spiegelreflexcamera met fasedetectie van Olympus. Met een adapter kun je de snelle autofocus van je oude lenzen benutten.
Voor beginners
Als je net aan het rondkijken bent op het gebied van fotografie of overstapt van een smartphone of compactcamera, is er bij MicroFourThirdssystemen ruime keus. Sommige camera's met kitlens kosten maar zo'n 400 euro, het prijsniveau van een instapspiegelreflex. Panasonic verkoopt de Lumix GF en de (uitlopende) GMserie, Olympus de Pen EPLserie en de OMD EM10. De body's wegen soms minder dan 300 gram. Daarmee zijn ze niet veel zwaarder dan een traditionele compactcamera. De wat rechthoekige behuizingen zijn maar moeilijk van een camera met een vaste lens te onderscheiden. Olympus gebruikt hoogwaardig metaal,
Panasonic 'alleen' kunststof. Verder hebben de instapmodellen weinig te bieden. De Olympus OMD EM10 valt op met een elektronische zoeker, die echter maar 1,44 miljoen dots biedt (in pixels vergelijkbaar met een VGAresolutie).
Voor gevorderden
Een klasse hoger is een elektronische zoeker standaard. Ook de resolutie is met 2,36 miljoen dots relatief hoog (in pixels vergelijkbaar met XGA, oftewel 1024 × 768 pixels). De spiegelloze middenklasse met onder meer miniDSLRklonen als de Panasonic G80 en hoogwaardige retrobody's als de Olympus Pen F en de Panasonic GX8 beginnen bij zo'n 800 euro – vrij prijzig, want daarmee zijn ze soms duurder dan een spiegelreflexcamera met vergelijkbare uitvoering. De Olympus OMD EM5 Mark II is met een 5asbeeldstabilisator, spatwaterbestendigheid en een draaibaar display een echt werkpaard.
Voor vergevorderden
Voor de topmodellen uit de MicroFourThirdsserie moet je gemakshalve uitgaan van minimaal 1000 euro. Afhankelijk van de lensuitvoering kan dat oplopen tot 1500 euro. Topmodellen van dit moment zijn de Olympus OMD EM1 en de Panasonic GH4 en diens opvolger GH5. Die camera's kenmerken zich door een hoogwaardige, stevige metalen body en een hoge framerate. Olympus heeft zijn EM1 daarnaast afgestemd op compatibiliteit met het eigen DSLRsysteem.
Lens kiezen
Naast een grote keuze aan body's heeft het MicroFourThirdssysteem ook een spectaculair aanbod aan lenzen. De ongeveer tien handmatige lenzen van Voigtländer (Cosina) en Tokina worden aangevuld door meer dan 50 autofocuslenzen van Olympus, Panasonic, Sigma en Tamron. Voor vrijwel elke brandpuntsafstand is wel een lens te vinden, vaak in twee of drievoud.
Net als bij de body's lopen de prijzen enorm uiteen. Voor zo'n 400 euro heb je een lens met een brandpuntsafstand van 25 mm en een diafragma van f/1.8. Dat is bij spiegelreflexsystemen goedkoper. Een lichtsterke standaardzoom met een kleinbeeldequivalente brandpuntsafstand van 24 tot 70 millimeter en een diafragma van f/2.8 is voor zo'n 900 euro te koop. Macrolenzen beginnen bij zo'n 300 euro. Dat komt ongeveer overeen met de lenzen voor spiegelreflex.
Met een adapter wordt de keus nog groter. Dankzij de kleine flensafstand van 20
millimeter is het MicroFourThirdssysteem erg geschikt voor adapters. De flensafstand staat voor de afstand tussen de beeldsensor en de bajonet. Bij spiegelreflexcamera's is die soms duidelijk groter dan 40 millimeter. Om lenzen van derden te kunnen bevestigen, moet de flensafstand van een nieuwe camera kleiner zijn dan die van het oorspronkelijke systeem. Als je een passende adapter hebt, kun je daar in theorie alle oudere spiegelreflexlenzen mee bevestigen. Uitvoeringen met een automatische diafragmaregeling en autofocus kosten zo'n 300 euro. Wil je zelf scherpstellen, dan kun je onder meer terecht bij Novoflex. De prijzen liggen normaal gesproken tussen 100 en 200 euro. Simpele merkloze producten zijn al voor zo'n 30 euro te koop.
Specialiteit van het systeem
Het MicroFourThirdssysteem onderscheidt zich niet alleen qua hardware, ook de extra features bieden meerwaarde. De middenklasse camera's en de topmodellen van Panasonic ondersteunen consequent het nog als niche te boek staande 4K. Het is de fabrikant daarbij niet alleen om videografen te doen, ook fotografen krijgen dankzij 4Kvideo mogelijkheden voor nieuwe motieven en perspectieven. Bij Panasonic is het trefwoord daarvoor de 4Kfotofunctie. Je maakt een serie van 30 foto's per seconde met een resolutie van 3840 × 2160 pixels. Dat komt overeen met een fotoresolutie van acht megapixels. Uit die serie, bijvoorbeeld van een snelle beweging, kan via het touchscreen van de camera makkelijk de gewenste foto worden gehaald. Ook de postfocusfunctie is gebaseerd op een 4Kserie. De camera detecteert daarbij maximaal 49 delen van het scherm voor verschillende scherpstelpunten. Daardoor kun je eerst een opname maken en daarna pas scherpstellen.
Enkele OMDcamera's van Olympus kunnen overigens series met verschillende scherpte op de maximale sensorresolutie maken. Daarvoor maken ze maximaal 999 opnames met een instelbare focusafstand. De OMD EM1 heeft daarbij nog de focusstackingfunctie die uit de afzonderlijke foto's een overal scherpe foto samenstelt. De camera's van Olympus hebben nog meer in hun mars: Live Composite optimaliseert foto's met een lange belichtingstijd, bijvoorbeeld een vuurwerkshow of sterrenhemel, en Sensor Shift stelt foto's samen met een hogere resolutie dan de sensor. (mvdm)