Bouwinformatie
Bij www.ct.nl/pc-bouwen-2020 hebben we een overzicht gemaakt met alle lijsten van onderdelen voor de bouwvoorstellen, BIOS-instellingen voor onder meer zuinigheid en de ventilatorcurves en alle andere downloadlinks bij elkaar gezet. Dat is ook de plek waar je eigen suggesties en tips kwijt kunt.
huis halen. Maar ook die krachtige kaarten zien al snel het hoge aantal fps verdampen dankzij raytracing.
In dit artikel gaan we niet dieper in op een koopadvies voor grafische kaarten, daarvoor kun je terecht in ons artikel vanaf pagina 56.
GEHEUGEN: VEEL, SNEL, ECC
De prijzen voor geheugen zijn prettig laag. Voor 16 GB DDR4 beginnen de prijzen bij 50 euro. De kleinere SO-DIMM’s voor compactere pc’s en laptops kosten nauwelijks meer.
Bij werkgeheugen moet je alleen als het niet anders kan minder dan 8 GB pakken. In dat geval kun je het beste een enkele module nemen waar je dan later een tweede bij kunt steken. Vooral bij gaming is je geheugen in dualchannel-modus gebruiken een aanrader.
Ook bij modules van verschillende grootte werkt die modus deels. Als je een reepje van 4 en 8 GB combineert, draait 4+4 GB in dualchannel, en de overgebleven 4 GB in singlechannel. High-end platforms voor AMD”s Threadripper of de Intel Core X bieden zelfs quadchannel.
DDR4 is er in JEDEC-comforme uitvoering tot snelheiden van DDR4-3200, ook wel bekend als PC425600. De huidige Core i-9000-cpu’s zijn tot DDR42666 gespecificeerd. AMD gebruikt de JEDEC-specificatie volledig tot de DDR4-3200 aan toe.
Als je voor maximale snelheid gaat, moet je die maximale snelheden matchen. Maar de snelle geheugenmodules zijn aanzienlijk prijziger dan de langzamere. Let op bij overklokmodules met koellichamen en hogere snelheden. De DIMM’s halen die snelheden pas als je in je BIOS de XMP-modus aanzet. Deze zet ook ongewenste instellingen aan. Energiebesparende instellingen werken dan niet meer, of je geheugen krijgt meer spanning op z’n donder.
Voor pc’s heb je UDIMM’s (unbuffered) nodig als je een pc bouwt op basic van een AM4-moederbord voor een AMD-cpu of Intels LGA1151v2. Registered-DIMM’s (RDIMM’s) werken alleen in servers en workstations. Als je deze geheugenbescherming ook op je desktop-pc wilt gebruiken, moet je naar de duurdere ECC-UDIMM’s kijken, plus een cpu en moederbord die dat ook ondersteunen.
AMD’s cpu’s uit de Athlon- en Ryzen-reeks voor de sockets AM4 en TR4 kunnen dit in principe aan, maar of de geheugenbescherming benut wordt ligt aan het moederbord.
De Intel Core i5- en i7-cpu’s ondersteunen geen ECC. Als je dat toch wil, moet je een C200-workstationmoederdbord combineren met een Celeron G, Pentium Gold, Core i3 of Xeon.
SSD OF SCHIJF: OPSLAGKEUZE
Net als werkgeheugen hebben ook ssd’s die van NAND-flashchips zijn voorzien profijt van de lage chipprijzen. Een 240GB-ssd heb je al voor 30 euro.
De sweetspot met betaalbare prijzen per GB ligt bij ssd’s met capaciteiten tussen de 480 GB en 1 TB. Een extra harde schijf is alleen nog maar de moeite waard als je echt veel data onder handbereik wilt houden voor een lage prijs. En voor back-ups zijn ze nog steeds een goede keus. Hiervoor heb je over het algemeen al genoeg aan versies van 5400rpm.
De meeste ssd’s zijn te krijgen in een klassiek 2,5”-formaat met een hoogte van 7 of 9 millimeter of als kleine M.2-insteekkaarten die tot 4 GB/s (PCIe 3.0) of zelfs 8 GB/s (PCIe 4.0) halen. Goedkopere M.2-ssd’s gebruiken slechts twee PCIe-lanes.
Voor een standaard office-pc is een ssd met 240 GB aan capaciteit prima. Als je ook je grote collectie filmpjes, foto’s en een aantal games kwijt wilt moet je niet minder dan 1 TB nemen. Die ssd’s zijn al voor minder dan 100 euro te koop.
Voor veel data moet je bedenken dat moederborden nog altijd meer SATA- dan M.2-aansluitingen hebben en vaak niet alles tegelijk te gebruiken is.
Minder populaire hardware zoals dvd-branders en blu-rayspelers of een kaartlezer is handiger aan te sluiten via een usb-poort. Dan kan zo’n apparaat probleemloos aan een andere pc worden gebruikt als dat nodig is en hoef je er bij het kiezen van een pc-
behuizing geen rekening meer mee te houden. En je pc oogt zonder brander of cardreader aan de voorkant nog netter ook.
BEHUIZING EN VOEDING
Het is belangrijk om in het achterhoofd te houden dat vrijwel alle pc’s de meeste tijd relatief weinig te doen hebben en dus de meeste uren in een idle-modus doorbrengen.
Daarom letten we bij het kiezen van de onderdelen en het instellen van het BIOS op efficiëntie. Dat zorgt ook voor lagere temperaturen en dat heeft weer als voordeel dat je minder koeling nodig hebt, wat op zijn beurt weer zorgt voor een prettig stille pc.
Voor een laag idle-verbruik heb je een voeding nodig die ook bij lage belasting efficiënt is. Het verschil tussen een 400- en 500W-model van de aangeraden Power-reeks is verwaarloosbaar. Bij het combineren van een voeding en moederbord letten we er ook op dat de onderdelen geen irritante fluit- of pieptonen produceren.
We kiezen geen overdreven hoge wattages bij voedingen. Dat bespaart weer wat euro’s bij de aanschaf, maar voedingen zijn ook efficiënter naarmate ze harder hun best moeten doen. We testen de systemen ook met de op dit moment krachtigste aanbevolen grafische kaarten.
Bij het kiezen voor een ander moederbord of een andere voeding komen de testwaarden uiteraard niet meer overeen met de meetwaarden uit ons testlab. Bij een andere krachtige grafische kaart is het slim om voor wat speling te gaan.
Grafische kaarten zorgen kort voor een flinke piekbelasting. Bij zwakke voedingen dipt daardoor de spanning, wat tot crashes en andere fouten kan leiden. Let op de aanbevolen waarden van de fabrikanten van grafische kaarten.
We hebben bij het selecteren van de behuizingen gelet op een nette prijs, of ze goed leverbaar zijn, niet te lomp zijn en het inbouwen van hardware moet goed te doen zijn. De meeste exemplaren kiezen voor het moderne onderin monteren van de voeding, en bieden ruimte voor casefans in de bovenkant.
Uiteraard ben je vrij om een andere behuizing te kiezen, maar dan geldt onder andere onze test voor de hoeveelheid geluidsproductie niet meer.
WINDOWS 10
De bouwvoorstellen hebben we uitvoerig getest met Windows 10 (64-bit). We houden het niet alleen bij Windows 10, we hebben ook Ubuntu 19.10 op alle drie de bouwvoorstellen geïnstalleerd.
Dat verliep niet helemaal vlekkeloos. De installatie en eventuele extra stappen die je onder Linux moet zetten bespreken we verderop in het laatste artikel van deze reeks. Welke onderdelen of welk bouwvoorstel je ook kiest: veel knutselplezier gewenst.