WhatsApp-berichtje van je dochter

Je krijgt een appje van – zo denk je – je dochter. Ze appt via het nummer dat bij je bekend is en de toon waarop ze schrijft is zoals je haar kent. Je dochter vraagt hoe het gisteravond was op de buurt-bbq. Je vertelt dat het gezellig was, het laat was geworden en vraagt hoe het met haar gaat. Het blijkt niet zo goed te gaan. ‘Ik zit met een probleem. Kun je misschien € 1500 missen? Het is een spoedgeval en ik kan niet bij mijn spaargeld komen. Morgen krijg je het meteen terug.’ Twee betaalverzoeken volgen.

Vriend-in- noodfraude

Dit is nu een typisch voorbeeld van vriend-in-noodfraude, ook wel hulpvraagfraude genoemd. Hierbij doet een oplichter zich via (meestal) WhatsApp voor als een bekende van het slachtoffer. Hij of zij zou in de geldproblemen zitten en met spoed geld nodig hebben, waarna er een betaalverzoek wordt gestuurd. Slachtoffers denken een bekende te helpen, maar het geld belandt in de zakken van criminelen. Doordat de oplichters goed voorwerk doen, lijkt het net echt.

Ze halen informatie uit sociale media om het taalgebruik te imiteren, kijken wat het slachtoffer heeft beleefd en zien wie de vrienden en familieleden zijn. Soms slagen de cybercriminelen er zelfs in om een WhatsApp-account over te nemen. De oplichter hoeft dan niet met een smoes te komen dat ze een nieuw nummer hebben. Ze appen in een bestaand chatgesprek, waardoorde fraude lastig te herkennen is.

Hoe herken je deze vorm van oplichting?

De meeste gesprekken starten met een appje waarin de ‘ bekende’ aangeeft dat diegene een nieuw nummer heeft. De persoon vraagt je om een rekening voor te schieten en stuurt een Tikkie of een ander betaalverzoek. Als je vraagt om via de telefoon te communiceren, vertelt hij of zij dat dit niet kan. Of de oplichter neemt wel op, waarna de verbinding ‘wegvalt’. Dat is ook iets wat regelmatig voorkomt.

Wat moet ik doen?

Wees meteen op je hoede als iemand je vraagt om iets te betalen, zélfs als het appje vanaf een bekend telefoonnummer is verzonden. Onderneem dan de volgende stappen:

Bel de bekende op, of spreek hem of haar in levenden lijve. Zo weet je zeker dat je met de echte vriend of familielid te maken hebt. Heb je diegene alleen gesproken via de telefoon? Bedenk je dan dat het geluid gestolen kan zijn van video’s op sociale media. Maak dus geen geld over als je de stem vaag hebt gehoord.

Check het bankrekeningnummer. Ook bij een betaalverzoek of Tikkie is te zien waar het geld naartoe gaat. Check in de app van je bank of het bankrekeningnummer overeenkomt met het nummer dat bij je bekend is.

Iemand probeert mij op te lichten

Merk je dat je te maken hebt met een oplichter? Speel het spel mee. Zorg dat de cybercrimineel denkt dat je er intuint en dat hij een betaalverzoek stuurt. Zo is het rekeningnummer bij je bekend en kun je dit doorgeven aan de politie. Bovendien heeft de oplichter dan minder tijd om meer slachtoffers te maken.

Doe online aangifte bij de politie en geef het telefoon- en rekeningnummer door. Zo help je de politie met het opsporen van de daders. Meld de oplichting bij Fraudehelpdesk.nl, een organisatie van het ministerie van Justitie en Veiligheid.