VIJF VRAGEN OVER Als hij van de trap valt, betaalt u de dokter
iljoenen particulieren huren weleens zwart een werkster of klusjesman in. Twee jaar geleden bleek uit onderzoek onder huiseigenaren van de Vereniging Eigen Huis dat bijna driekwart van hen incidenteel een klusser inzet en die handje contantje betaalt. Dat is niet zoals het hoort, maar ook geen zonde, vinden velen. Maar wat als er iets misgaat en zo’n arbeidskracht schade veroorzaakt of een ongeluk krijgt in jouw huis? We beantwoorden vijf vragen over je rechten en plichten. De klusjesman die je zwart hebt ingehuurd, valt in jouw huis van de trap en breekt zijn nek. Wie moet de medische kosten en gederfde inkomsten betalen? Als particuliere opdrachtgever val je onder de regeling Dienstverlening aan Huis van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) als je een werkster, klusser, oppas of tuinman inhuurt. Tenminste, als je dit hooguit drie dagen per week doet en zelf voor gereedschap en materialen zorgt. Met een grootse verbouwing val je dus niet onder de regeling, bij klein (onderhouds)werk wel. Volgens die regels ben je als opdrachtgever verantwoordelijk voor een veilige werkomgeving. Dus als de klusjesman van je keukentrap valt omdat die wankel is, draai je voor de schade op vanwege het verzaken van je zorgplicht.
Behalve in de SZW-regels staat dit ook in artikel 658 van burgerlijk wetboek 7, zegt arbeidsrechtadvocaat Kim van der Veer van Schaap Advocaten Notarissen. Heeft de klusser geen zorgpolis, dan is ook de doktersrekening voor jou. Maar, stel: de klusjesman glijdt uit op het dak en heeft zichzelf tegen jouw instructies in niet gezekerd, terwijl jij goede spullen had geregeld. Dan treft jou geen blaam. Volgens de SZW-regeling moet je trouwens wél zes weken 70 procent loon doorbetalen, als de klusser naar aanleiding van het ongeval tijdelijk niet kan werken.
In de praktijk kennen particulieren deze regels niet en houden ze zich er zelden aan, bleek vorig jaar uit een artikel in de Geldgids van de Consumentenbond, dat verwijst naar FNV-onderzoek naar de na- leving van de regels. Zo staat in de regels ook dat je in principe apart vakantiegeld moet betalen. Maar de kans is klein dat een zwartwerkende schoonmaker of klusser de regels kent en je erop aanspreekt. Toch heeft hij of zij er alle recht toe. Zwart werkenden hebben overigens ook recht op gefinancierde rechtsbijstand, tenzij ze geen verblijfsvergunning hebben. Grijpt de arbeidsinspectie nooit in? Niet bij particulieren, tenzij de immigratie- en naturalisatiedienst (IND) daarom vraagt. Blijkt dat je als particulier mensen uit een niet-EU-land zonder werkvergunning aan het werk hebt gezet, dan kun je een boete krijgen. Maar alleen als je minutieuze werkinstructies hebt gegeven en zelf voor werkgereedschap hebt gezorgd, pas dan is er sprake van een gezagsverhouding.
Zo kregen vorig jaar 35 Haagse gezinnen ieder een boete van 4.500 euro, toen bleek dat ze Indonesiërs zonder werkvergunning als werkster hadden ingehuurd, vertelt inspectie-woordvoerder Paul van der Burg. Maar meestal is tussen particuliere opdrachtgevers en zwart ingehuurde arbeidskrachten geen sprake van een gezagsverhouding. „Het geldt bijvoorbeeld al niet als je een contract hebt opgesteld waarin staat dat de klusser de muren groen moet schilderen binnen een maand. Die instructie is niet specifiek genoeg.” Is het strafbaar om mensen van binnen de Europese Unie zwart in te huren? De Belastingdienst Een jaar nadat een klusjesman zwart de leidingen in huis verving, krijg je last van een grote lekkage. De leidingen blijken niet deugdelijk te zijn aangelegd. Kun je de klusser aansprakelijk stellen? Ja, als hij een aansprakelijkheidsverzekering voor bedrijven heeft: een AVB. Die is alleen niet verplicht. Hoe langer het geleden is dat de klusser de leidingen aanlegde, des te kleiner de kans dat de verzekeraar uitkeert, zegt arbeidsrechtadvocaat Van der Veer. Het causale verband tussen werkzaamheden en schade is namelijk steeds moeilijker te bewijzen. Moet je schade claimen bij een Poolse verzekeraar, dan wordt het nog ingewikkelder, waarschuwt Rudi Buis van het Verbond van Verzekeraars.
Zonder AVB draai je in principe zelf voor de schade op. Buis heeft eens meegemaakt dat mensen hun net gekochte huis moesten verkopen, om de schade te kunnen betalen die een beunhaas had veroorzaakt.
Wat je wel kunt proberen, is om schade achteraf te claimen via je opstalverzekering. Dat mag: als de werkzaamheden van de klusser al een tijdje geleden zijn, weet je niet zeker of hij de schade voor Zo steekt het zwart uitbetalen van je klusjesman en schoonmaker juridisch in elkaar. 100 procent heeft veroorzaakt. Als het om een kleinere schadepost gaat, en niet om duizenden euro’s, komt er meestal geen inspecteur langs en wordt de schade vaak vergoed. Realiseer je wel dat de verzekeraar kan vragen hoe de schade ontstaan is of dat hij materiaalbonnen wil zien. Als blijkt dat de schade ontstond doordat een niet-erkende klusjesman heeft lopen rotzooien, dan kan het zijn dat de schade niet of maar deels vergoed wordt. De werkster laat een beeldje (waarde: 5.000 euro) kapot vallen tijdens het afstoffen. Volgens jou is ze er onnodig ruw mee omgesprongen. Kan je de schade op haar verhalen?