Bewijst Trump zich als crisismanager?
Natuurrampen kunnen de loopbaan van presidenten maken of breken. Trump lijkt zich bewust van de risico’s.
Besefte president Trump dat het om een ramp ging, en niet om een verkiezingsbijeenkomst? Bij het verlaten van een brandweerkazerne in de stad Corpus Christi, op zo'n 360 kilometer van het ondergelopen gebied rond Houston, werd Trump begroet door zo’n duizend aanhangers. Trump, een Texaanse vlag in zijn handen, riep: „Wat een menigte! Wat een opkomst!”.
Natuurrampen kunnen de loopbaan van een president maken of breken. Trumps reactie bracht de foto van president George W. Bush in herinnering, die na de orkaan Katrina in 2005, op de terugweg van zijn vakantie naar Washington Air Force One over het getroffen gebied liet vliegen. De foto van Bush die uit het vliegtuigraampje kijkt, kilometers verheven boven de ellende in New Orleans, zorgde dat diens populariteit onderuit ging en niet meer herstelde. „Een enorme fout”, zei Bush er later over.
Terwijl Texas nog vergeefs probeert om greep te krijgen op de ramp, richten in Washington de ogen zich op Trump. Hoe gaat hij om met de eerste ramp die hij als president voor de kiezen krijgt? Tijdens hun bezoek aan Corpus Christi, dat alleen geschampt werd door de storm, en later aan de Texaanse hoofdstad Austin, spraken Trump en First Lady Melania Trump, alleen met hulpverleners – dit weekeinde bezoekt hij slachtoffers. Trump zei dat de hulp na Harvey de beste moet zijn die ooit gegeven is na een orkaan. „Over vijf, tien jaar moeten we hier naar kijken als : dit is de manier waarop je het aanpakt”, zei hij. Trumps tegenstanders waren er als de kippen bij te benadrukken dat de president geen woord wijdde aan de inmiddels dertig doden en de tiendui- zenden ontheemden.
Zondag gaf het Witte Huis twee foto’s vrij van een videoconferentie: vicepresident Mike Pence met een stoet adviseurs om de tafel in de Situation Room, en Trump alleen achter een lege vergadertafel in het presidentiële buitenverblijf Camp David, een Make-America-Great-Again-petje op, tegenover een videoscherm. De foto’s leken onbedoeld symbolisch voor de isolatie van de president, die behalve bij zijn vaste aanhang historisch impopulair is, en die volgens Amerikaanse media na het debacle met de Republikeinse zorgwet in onmin verkeert met de leider van zijn partij in de Senaat, Mitch McConnell.
De urgentie van Harvey, zo wordt in Washington geredeneerd, biedt nu welkome afleiding en politieke kansen. De ramp stelt de president in staat daadkracht te tonen. De focus van media op de wanhopige Texanen leidt bovendien af van voor Trump schadelijke nieuwsonderwerpen, zoals het FBI-onderzoek naar de Russische connecties van zijn entourage.
Het Congres, dat tot de meest gehate instituties in het land behoort, kan nu eendracht tonen door snel een hulppakket aan te nemen. De kans op een gedeeltelijke overheidssluiting, die 1 oktober dreigde doordat Trump eiste dat geld voor de muur langs de grens met Mexico wordt uitgetrokken, lijkt afgenomen.
Voor komende dagen wordt in Texas nog meer regen voorspeld, de opvangcentra zijn overvol en het aantal doden kan snel oplopen. Niemand weet hoeveel mensen in het ondergelopen gebied vermist zijn of zonder communicatiemogelijkheden in hun huizen opgesloten zitten.
De herstelwerkzaamheden zullen jaren duren. De gouverneur van Texas, Greg Abbott, waarschuwde maandag dat Houston zal moeten leren leven met de gevolgen van de overstroming. „We moeten beseffen dat dit het nieuwe normaal zal zijn, een nieuw, en moeilijk normaal voor deze hele regio.” De FEMA, de federale rampenbestrijding, had eind juli 3,8 miljard dollar in kas. Een eerste rapport schatte de initiële schade in Texas alleen al aan huizen op bijna 40 miljard dollar. Over schade op lange termijn valt nog niet veel te zeggen. In gepolariseerd Washington is noodhulp ondertussen niet meer vanzelfsprekend.
Na Katrina (2005, rond de 1.800 doden) stelde het Congres uiteindelijk 110 miljard dollar ter beschikking voor de wederopbouw. Een groep Republikeinse begrotingshaviken in het Huis van Afgevaardigden verzette zich, opmerkelijk genoeg onder leiding van de huidige vicepresident Mike Pence. De groep vond dat het hulpgeld elders op de begroting gecompenseerd moest worden. „We kunnen niet toestaan dat een natuurramp een schuldencrisis wordt voor onze kinderen en kleinkinderen”, aldus Pence destijds.
Na de orkaan Sandy (2012, 147 doden) kostte het president Obama eveneens grote moeite een hulppakket door het Congres te loodsen. Pal voor de presidentsverkiezingen van dat jaar stemde een meerderheid van de Republikeinen in het Congres tegen het in hun ogen overdadige hulppakket van 50 miljard dollar.
De Democraten zien er nu politiek brood in te etaleren dat zíj niet zo kleinzielig zullen zijn. „Republikeinen en Democraten moeten met elkaar samenwerken bij het aannemen van een wet die alle noodzakelijke fondsen vrijmaakt”, zei Nancy Pelosi, leider van de Democraten in het Huis van Afgevaardigden deze week.
Trump wil deze ramp beter aanpakken dan welke andere regering ook