Deugt deze film? Dat weet voorlopig niemand

ilmer Joey Boink maakte voor BNNVARA een documentaire over Jesse Klaver, lijsttrekker van GroenLinks, bij diens verkiezingscampagne. Omdat Boink bij die campagne betrokken was, had hij toegang tot plekken, incidenten en Klavers intimiteit waar filmers van dromen. Zoiets kan ook averechts werken. Daarom eiste de omroep van Boink dat hij in zijn film transparantie over zijn positie inbouwde. De film, getiteld Jesse, was klaar en goedgekeurd, de uitzending werd gepland. En afgezegd. Want er kwam tegenwind en er werd boe geroepen op Twitter. Niemand had de film bekeken, maar Boink werd beticht van propagandistische motieven. De film werd opgeborgen. Oftewel: omroep BNNVARA ging schielijk overstag. En de bestuurders van de Nederlandse Publieke Omroep duiken mee.

In een hypocriete verklaring in de Volkskrant suggereert NPO-bestuursvoorzitter Rijxman, als schrale troost en zonder besef van de compositie die elke film is, om „toch iets met de beelden doen”, en dan zo dat de „onafhankelijkheid” niet in het geding is. Die onafhankelijkheid is altijd in het geding. Tv-aandacht voor de een is op dat moment per definitie géén aandacht voor een ander. Onafhankelijkheid bestaat niet uit films verbieden maar uit aandacht spreiden. NPO-tv-directeur Klein vraagt om een „waardevrij journalistiek product” – en ook dat bestaat niet. Het waarborgen van verscheidenheid wel. Los daarvan, Boink maakte geen journalistieke reportage maar een documentaire en ook documentairemakers zijn onderhevig aan kwaliteitseisen. Maar niet-betrokken-zijn hoort daar niet toe. Zie Joris Ivens. Hij was een grote documentarist. Desondanks is er heftige kritiek mogelijk op de films waarin hij zich gedraagt als megafoon voor communistische, inhumane regimes. Maar geen van Ivens’ films is veroordeeld tot de kluis.

Een documentaire draagt, anders dan een journalistiek product, het stempel van zijn maker. Zo maakte Cherry Duyns, nestor van het Nederlandse documentaire genre, recent een film over Reinbert de Leeuw. Hij bewondert hem, ze zijn vrienden en dat voel je. Het belette hem niet een goeie film te maken. Want hij weet: de goede kunstenaar gedraagt zich niet als een lakei. Zo ja, dan wordt hij daarop afgerekend.

Heeft Boink zich laten misbruiken als een verlengstuk van Groenlinks? De politieke redactie van NRC zag de film dinsdagavond, maar het publiek kan zelf daarover geen oordeel vellen. De reactie van BNNVARA en NPO is contraproductief, want ze wekt de schijn dat men zich monddood liet maken door de censuur via sociale media. Daarom: zend die film uit zodat iedereen hem kan zien. Daarna gaan we het erover hebben.