Is het plukken van wilde paddestoelen wel duurzaam?

Wekelijks zoekt de redactie wetenschap het antwoord op Vandaag: roei je een paddestoel uit door te blijven plukken?

et een lege schoenendoos in hun handen trokken de leerlingen met hun onderwijzer het vochtige herfstbos in. Wat mos erin, eikeltjes, herfstblad, en dan: mooi vullen met paddestoelen. Na een paar uur stonden er 30 herfststukjes in de klas te pronken. En was het bezochte bos ruim 200 paddestoelen kaler. Zo ging dat, 55 jaar geleden in een dorp op de Veluwe.

Tijdens de lunchvergadering van de wetenschapsredactie waren zelfs de íets jongere collega’s stomverbaasd. Klassikaal paddestoelenplukken? Níemand mocht paddestoelen plukken.

Ik kon nog toevoegen dat we in de nazomer ook ’s zondags in gezinsverband in het bos cantharellen plukten voor de zondagse maaltijd. Tien jaar later was er geen cantharel meer te vinden.

Kun je een paddestoel uitroeien door plukken? Hebben de cantharelleneters die paddestoel uitgeroeid? Heeft mijn generatie het verpest voor alle volgende schoolklassen?

Vorige maand leek het er even op. Op een pad over de Naardense vestingwal groeit de groene knolamaniet. Iedere nazomer weer. Na het eten van die paddestoel kwam de daar uitgelaten jonge poedel (Fleurtje) om het leven, meldden lokale kranten en nieuwssites in september 2015.

Sindsdien is het onrustig rond de groene knolamanieten aan de Lange Bedekte Weg in Naarden. Vorige maand plaatste de gemeente waarschuwingsborden. En op een video van website NHNieuws is een hovenier te zien die de knolamaniet plukt en afvoert. In lokale media heet het dat de groene knolamaniet wordt geruimd.

Maar niet totaal, verklaarde de gemeente Gooise Meren, na veel kritiek op Facebook. De gemeente is „geen voorstander van het ruimen van (alle) giftige bloemen en planten uit de natuur. In het geval van de Groene Knolamaniet, die is aangetroffen langs het wandelpad rond Naarden-Ves- ting heeft de gemeente besloten deze paddestoel toch selectief te verwijderen. Dit om te voorkomen dat er opnieuw slachtoffers vallen.”

Paddestoelen zijn de bovengrondse vruchtlichamen van ondergronds levende schimmels. Die schimmel blijft leven als de paddestoel wordt opgegeten of geplukt. Veel schimmels leven in symbiose met planten- en bomenwortels.

„Als Naarden de groene knolamaniet kwijt wil kunnen ze beter de bomen omhakken”, zegt de Wageningse hoogleraar en paddestoelecoloog Thom Kuijper. Hij kent geen voorbeelden van geslaagde uitroeiing van een paddestoelsoort door plukken. Er is weinig onderzoek naar gedaan. Het beste is van de Zwitserse groep rond Simon Egli. Die stelde vast dat betreden misschien invloed heeft, maar plukken niet.

En die schoolklassen en cantharellenplukkers op de Veluwe?

Daar verdwenen de paddestoelen in de jaren zestig door verlaging van het grondwaterpeil en luchtvervuiling, bevestigt Kuijper. Niet door plukken. „Het Instituut voor Natuureducatie heeft in de jaren zestig buitengewoon effectief actie gevoerd tegen paddestoelplukken. Maar op het voortbestaan van de paddestoel heeft dat echt geen effect.”

„Kijk, als er veel wordt geplukt en je ontneemt andere mensen het genot van paddestoelen te zien in het bos, dan kan ik begrijpen dat je het wilt afremmen. Maar je moet het afwegen tegen de liefde voor de natuur die kinderen kunnen krijgen als ze eens paddestoelen plukken.” Wim Köhler