Trump zet relatie met Iran op scherp
De Amerikaanse president gaf geen periodieke goedkeuring aan de Irandeal. Europa waarschuwt voor escalatie.
Michel Kerres
In een toespraak met agressieve ondertoon heeft de Amerikaanse president Trump vrijdagavond Iran veroordeeld als oorlogszuchtige dictatuur die terroristen ondersteunt, Amerikanen bedreigt en aanzet tot instabiliteit in de regio. Ook kondigde hij nieuwe sancties aan en riep hij het Congres en bondgenoten op om gebreken ter herstellen in het nucleaire akkoord dat Iran sloot met de wereldgemeenschap. Mocht dat niet lukken, dan wil Trump de Irandeal opzeggen.
„Ik kondig vandaag een nieuwe strategie aan evenals een aantal belangrijke stappen om de vijandige acties van het Iraanse regime te beantwoorden en te garanderen dat Iran nooit – en ik bedoel nooit – een kern- moet de president elke 90 dagen beoordelen of Iran zich aan de afspraken houdt. Vrijdag onthield Trump zijn periodieke goedkeuring. De internationale afspraak blijft daarmee voorlopig overeind. Het Congres heeft nu 60 dagen de tijd om te beslissen of de sancties opnieuw van kracht moeten worden. Dat zou tot een pittige con- frontatie met Iran kunnen leiden en tot fricties met de VS en zijn bondgenoten, onder meer in Europa.
Trumps eigen militaire adviseurs en inspecteurs van het Internationaal Atoom en Energie Agentschap (IAEA) hebben herhaaldelijk verklaard dat Iran zich wél aan de afspraken houdt. Trump zei vrijdag dat hij zich deze Trump met First Lady Melania na zijn toespraak over Iran. keer van goedkeuring onthoudt omdat Iran zich niet houdt aan de geest van de overeenkomst. Hij wees onder meer op de ontwikkeling van ballistische raketten door Iran. Ook zou bij twee inspecties zijn gebleken dat Iran te hoge voorraden zwaar water aanhield en zouden inspecteurs zijn geïntimideerd.
Trump gaat met zijn aanpak in tegen de mening van de grootmachten China en Rusland en negeert pleidooien van zijn belangrijkste Europese partners – het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland.
De leiders van deze landen waarschuwden de VS vrijdagavond geen maatregelen te nemen die de overeenkomst in gevaar zal brengen, zoals het instellen van sancties. De Europeanen zeiden wel dat ze de Amerikaanse zorgen over het Iraanse raketprogramma delen en met Washington willen samenwerken om die gevaren het hoofd te bieden.
De Russische onderminister voor Buitenlandse Zaken noemde de toespraak van Trump „zeer verontrustend”. De Israëlische prermier Netanyahu feliciteerde Trump met zijn „moedige besluit”.