Wie gelooft er nog in het evangelie van Alexander Pechtold?!
Vrije geesten met eigen ideeën moeten bij D66 wijken voor de fractielijn, oftewel het regeringsbeleid, merkt „Herstel het interne debat.” fgelopen dinsdag is, na 200 dagen, uiteindelijk het regeerakkoord gepresenteerd. „Het is de vijfde optie, maar wel míjn optie”, aldus mijn partijleider, Alexander Pechtold. Daar zit nu net een van de problemen van D66. De partij die eens de kweekvijver was van het vrije woord, die geloofde in de kracht van (eigen) mensen, is meer en meer een onemanshow geworden. Intern wordt al jaren het evangelie van Alexander gepredikt; maak geen fouten, blijf vrienden met de VVD en hou de controle – zijn eigen heilige drie-eenheid.
Nu het ernaar uitziet dat Pechtold de komende jaren fractievoorzitter zal blijven, zal de druk op de huidige fractie groter worden. Voor Alexander is het een schrikbeeld dat afgeweken wordt van de fractielijn (lees: regeringsbeleid). Stel je voor dat vrije geesten de ruimte krijgen voor eigen ideeën. De coalitiemeerderheid is al zo klein.
Eind vorig jaar in Zwolle, tijdens een bijeenkomst van kritische D66-leden van de groep Het Radicale Midden, stelde ‘het orakel van D66’, Jan Terlouw, vragen over de houdbaarheid van het leiderschap van Pechtold. Twee jaar geleden zette de JD (de jongeren-afdeling van D66) Alexander op de cover van hun blad neer als zonnekoning, met de kop: L’etat ce’st moi! Besmuikt lachend namen veel leden daar kennis van.
Loyaliteit aan de politiek leider die meer dan tien jaar geleden de schone slaapster D66 wakker kuste, was groot bij het kader, maar er was toen al sprake van een zekere Alexandermoeheid. res people principals, procedu- okaal kiest de partij voor het midden en soms zelfs voor de linkerkant daarvan. Landelijk is de keuze helaas voor de rechterkant geweest. In een tijd waarin segregatie een zorgwekkende rol speelt, is de eens zo verbindende sociaal-liberale partij door een keuze voor een constructie met drie in essentie cultureel conservatieve partijen haar rol als draaipunt en verbinder aan het kwijtraken.
Het ‘radicale midden’ was ooit het motto van Pechtold. Dit jaar stond hij op de verkiezingsaffiches met de leus: D66 krijgt het voor elkaar. Maar wat precies krijgt D66 voor elkaar voor het kind dat in Rotterdam-Zuid of de Bijlmer wordt geboren met een enorme achterstand op het middenklasse kind, dat wél alle kansen heeft op sociale mobiliteit?
D66 is en blijft de partij met het antwoord op een breed scala aan vragen, maar met dit akkoord voor de middengroepen lopen we het risico dat de onderkant afhaakt, dat grip op eigen lot en omgeving iets wordt wat voorbehouden is aan de modale inkomens en hoger.
De sociaal-democratie is inmiddels irrelevant geworden dankzij principeloze politiek en een vechtcultuur bij de PvdA; de VVD is verworden tot een conservatief uitzendbureau en een sterk vergrijzend CDA is wanhopig op zoek naar zichzelf. D66, als laatste partij van het midden, mag en kan niet haar uitgangspunten laten verwateren tot een VVD light.
Ik roep op tot herstel van het interne debat en een kritische houding naar de leiding. Wichard de Wolf was lid van D66 en oud-lid van het Landelijk bestuur. Hij is een Rotterdammer.