Gehypte geluidsaanvallen op Cuba

New York Times Journalist Steve Dorsey vraagt op 9 augustus als eerste naar incidenten met Amerikaanse ambassademedewerkers in Havana. Woordvoerder

van het State Department erkent dat zich ‘incidenten’ hebben voorgedaan. Minister Tillerson De Amerikaanse ambassade in Havana op 29 september, de dag dat ruim de helft van het personeel werd teruggetrokken. nen, geheugenproblemen en: hersenoedeem. Op 20 september berichtte Dorsey dat hij een interne memo had bemachtigd waaruit bleek dat het State Department al weken, misschien wel maanden op de hoogte was geweest. Ze hadden het geheim willen houden! Een week later haalde het ministerie zijn medewerkers uit Havana terug. Al die tijd had het nauwelijks extra informatie verstrekt. Ja: rond twintig augustus deelde het mee dat de incidenten in april waren gestopt en dat het totaal aantal slachtoffers inmiddels 16 was. Met gezinsleden erbij misschien meer.

Onhoorbaar infra- en ultrageluid

De overige media bevroegen technici naar het gevaar van onhoorbaar infraen ultrageluid dat uit ‘covert sonic devices’ komt. De technici vonden het een raar verhaal. De ambassade-medewerkers waren aangevallen in hotels zoals Hotel Nacional en Hotel Capri of in vrijstaande villa’s in diplomatenwijken als Siboney en Plaza de la Revolución. Hoe breng je daar een ‘sonic wave machine’ in werking zonder dat dat gezien wordt? Het leek ze onzin. Extra verwarrend was dat enkele ambassademedewerkers wel degelijk iets had gehoord: geluid van insecten, van krekels of cicaden om precies te zijn. Dat is een goede beschrijving van een tinnitus-vorm die zich vaak voordoet. De technici raadden aan de verklaring liever te zoeken in gebruik van medicijnen, drugs of vergif, of de werking van virussen en bacteriën.

Geen slecht advies. Bij nader inzien blijken de aanwijzingen voor zwaar fysiek letsel helemaal niet zo groot. Niet alleen is onbekend hoe oud de patiëntendossiers van Dorsey zijn, we weten ook niet hoeveel patiënten erin worden beschreven. Zoals we niet weten wat de patiënten al hadden vóór ze werden ‘aangevallen’. Hoe staat het met de inname van drugs en medicijnen? Buiten-

Heather

sporig Viagra-gebruik, bijvoorbeeld, kan óók leiden tot hoofdpijn, misselijkheid, duizelingen en moeite met het zien. Alcohol, cocaïne? We weten het niet, zoals we nèt te weinig weten van de klachten die de AFSA verzamelde bij tien ambassademedewerkers.

Opvallend is dat alle zware klachten zijn weggelaten uit de uitputtende verzameling fysiek letsel die het State Department op 29 september publiceerde. Geen hersenschudding, hersenoedeem of beschadigd zenuwstelsel en geen bloedneuzen. Gehoorverlies wordt niet ‘permanent’ genoemd. Misschien was het ook maar één Amerikaan die eraan leed en is inmiddels herstel opgetreden? Of pijnlijker: had het verlies niets met Cuba te maken? Steve Dorsey had één diplomaat gevonden die in augustus al tien maanden doof was. Maar de aanvallen begonnen pas eind december 2016.

Nog raadselachtiger: de aanvallen deden zich voor tussen december en april, met één enkel geïsoleerd geval in augustus. Maar het aantal slachtoffers begon pas na augustus flink op te lopen, tot de teller uiteindelijk op 21 stond. Tussen 29 september en 3 oktober is er bovendien nog een slachtoffer aan toegevoegd, zijn klachten werden achteraf toegeschreven aan een incident dat zich in januari had voorgedaan.

Het blijkt dat een groot deel van de slachtoffers helemaal niet wist wanneer zich een incident of aanval voordeed. Maar hoe werd zo’n aanval dan ontdekt? Kennelijk werden de onwaarneembare invloeden afgeleid uit het effect dat ze hadden gehad. Wij in Nederland kennen dat van de Bijlmerramp en vermeende gezondheidschade door GSM-masten. Ongetwijfeld hebben meerdere Amerikanen in Havana serieuze klachten gehad, maar voorlopig is niet aangetoond dat die eenzelfde oorzaak hadden. Het is niet vreemd dat het woord ‘massahysterie’ steeds vaker klinkt.

Cuba gevraagd twee Cubanen weg te halen uit de Cubaanse ambassade in Washington. Niet als vergelding, trouwens.Dat was het. Maar nog dezelfde dag kregen de media de zaak gepreciseerd: een stuk of vijf ambassademedewerkers had gehoorverlies opgelopen door akoestische aanvallen met verborgen apparatuur die onhoorbaar geluid uitzond. Op 11 augustus herhaalde minister Tillerson de termen ‘aanvallen’ en ‘gehoorverlies’. En passant werd duidelijk dat ook één of meer Canadese diplomaten waren getroffen. En de vermoedde dat er een ‘sonic wave machine’ in het spel was. De krant schreef dat hoofdpijn, duizeligheid en zelfs ‘blood disorder’ tot de klachten behoorden. Zes patiënten waren onderzocht door het universitaire ziekenhuis van Miami.

In de weken daarna groeide het verhaal flink uit, vooral dankzij nieuwe inbreng van Steve Dorsey en journalisten van AP. Andere media vulden wat gaatjes maar CBS en AP sloegen een steeds schrillere toon aan. De klachtenlijst werd uitgebreid met slapeloosheid, migraine, misselijkheid, evenwichtstoringen en tinnitus. Tijdelijk gehoorverlies werd permanent gehoorverlies en dat weer doofheid. In september kwamen er nog bloedneuzen bij.Op 23 augustus meldde Dorsey dat hij patiëntendossiers had ingezien waaruit bleek dat sommige slachtoffers symptomen van een hersenschudding vertoonden (met mogelijk een beschadiging van het centrale zenuwstelsel). Op 1 september voegde de beroepsvereniging van ambassadepersoneel AFSA er in een ‘Statement on Attacks on U.S. Diplomatic Personnel’ hersenoedeem aan toe. De vereniging had tien slachtoffers gesproken en die rapporteerden: hersenschudding, permanent gehoorverlies, evenwichtstoringen, zware hoofdpij-van Buitenlandse Zaken spreekt op 11 augustus over ‘aanvallen’.

Nauert