‘In België zijn op één bedrijf na alle grote multinationals weg’

Dat zei premier Mark Rutte vrijdag in zijn wekelijkse gesprek met de NOS.

De aanleiding

De oppositie is er niet over te spreken dat premier Mark Rutte de dividendbelasting wil afschaffen. Afgelopen vrijdag verdedigde hij zich bij de NOS in het wekelijkse Gesprek met de minister-president. Rutte wil Nederland met de afschaffing aantrekkelijk houden voor grote bedrijven, verklaarde hij. Daarvoor trok hij tot grote verontwaardiging van de zuiderburen een vergelijking met België.

Rutte vergeleek België niet, zoals de Belgische minister van Financiën suggereerde, met een „economische woestijn”. Wat hij wel zei: „Er is een heel groot belang dat wij als land aantrekkelijk blijven. Je ziet in België wat er gebeurt als je niet op tijd de bakens verzet. In België zijn op één bedrijf na geen grote internationale bedrijven meer.” Rutte is „slecht geïnformeerd”, klinkt het in België. Er zijn nog veel meer grote internationale bedrijven. Wie heeft er gelijk? We checken het.

Waar is het op gebaseerd?

Dat ene bedrijf waarover Rutte het heeft, kan er maar een zijn: AB InBev, de grootste brouwer ter wereld, met een hoofdkantoor in Leuven en een jaarlijkse omzet van rond de 40 miljard euro. Is dat dan het enige grote internationale bedrijf ? Dat hangt er maar vanaf wat je verstaat onder ‘groot’ en ‘internationaal’. Een woordvoerder van Rutte verklaart: AB InBev is de enige multinational met een hoofdkantoor in België uit de ranglijst van Fortune met de grootste 500 bedrijven ter wereld.

En, klopt het?

Volgens België alvast niet. Vicepremier Alexander De Croo nodigde Rutte uit om de „heel wat andere topbedrijven” in België te komen bekijken. „De minister-president kent blijkbaar énkel AB Inbev en heeft nog nooit gehoord van Solvay, UCB, Bekaert, Umicore en vele anderen”, verklaarde de woordvoerder van de Belgische premier in Belgische media. „Grote Belgische bedrijven met wereldfaam, elk in hun eigen domein.” Pieter Timmermans van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) voegde toe: „Alsof wij hier maar één multinational zouden hebben? Ik kan er zo tientallen opnoemen.”

Rutte heeft gelijk: AB InBev is inderdaad de enige Belgische multi-

waar grotendeels waar

national in de Fortune Global 500lijst, die bedrijven op omzet rangschikt. Nederland staat veel vaker in die lijst. Al is de definitie van Rutte wel érg nauw. Kijken we naar de Forbes- lijst van de 2.000 grootste bedrijven ter wereld, die niet alleen de omzet maar ook onder meer de winst en de waarde van het bedrijf meet, dan doet België het al een stuk beter. In de Forbes Global 2000 vinden we negen Belgische bedrijven, waaronder bank KBC, verzekeraar Ageas, chemiebedrijf en multinational Solvay, en farmaceutisch bedrijf en multinational UCB. Allemaal werken ze niet enkel binnen België en zetten ze vele miljarden per jaar om.

Rutte mag wat hebben overdreven, hij heeft wel een punt. Nederland heeft 23 bedrijven in de Forbes- lijst staan, waarvan er drie alleen al eindigen boven de Belgische nummer 1. Wat betreft van oorsprong Belgische bedrijven als InBev zit België wellicht redelijk goed, maar volgens professor fiscaal recht aan de Vrije Universiteit Brussel Michel Maus slaagt België er inderdaad „te weinig in om multinationals aan te trekken om zich te vestigen”. De loonkosten in België behoren tot de hoogste in Europa, de vennootschapsbelasting is een van de hoogste ter wereld (al verandert dat binnenkort), het systeem van fiscale gunsten voor bedrijven, de excess profit rulings, moest worden teruggetrokken omdat de Europese Commissie het zag als verboden staatssteun, en dan hangt bedrijven ook nog boven het hoofd dat een winstkorting binnenkort mogelijk wordt teruggetrokken. Het levert België volgens Maus inderdaad „geen betrouwbaar imago als investeringsland” op. Meerdere bedrijven zijn daardoor met hun werknemers of met financieringsvennootschappen uitgeweken naar andere landen.

Conclusie

Brouwer AB InBev is weliswaar veruit de grootste Belgische multinational, het doet België te kort om te zeggen dat er geen andere grote internationale bedrijven te vinden zijn. Toch heeft Rutte een punt: het zijn er veel minder dan in Nederland, ook omdat België minder multinationals aan weet te trekken. We beoordelen de stelling als grotendeels waar. Anouk van Kampen

grotendeels onwaar

Ook een bewering zien langskomen die je gecheckt wilt zien? Mail nrccheckt@nrc.nl of tip via Twitter met de hashtag #nrccheckt