Pieter Omtzigt

Beroepsdwarsligger glijdt uit over MH17

Op de laatste dag van het kabinet-Rutte II deed de Raad van State onlangs, op 25 oktober, uitspraak over het al dan niet openbaren van geheime MH17-stukken. Toeval? Niet volgens CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. „Dit is toevallig de enige dag dat het oude kabinet geen verantwoording meer kan afleggen in de Kamer over de MH17 stukken”, twitterde Omtzigt. „Opmerkelijk!”

Het is tekenend: tot op de laatste dag achtervolgde Omtzigt als oppositie-Kamerlid het kabinet met lastige vragen over de aanslag op vlucht MH17. Sinds de ramp, in juli 2014, diende de CDA’er in totaal 27 keer Kamervragen in over het dossier.

Ook nadat zowel de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) als het Joint Investigation Team (JIT) concludeerde dat het vliegtuig werd neergeschoten met een uit Rusland afkomstige Boek-raket, bleef Omtzigt openlijk vraagtekens zetten. Over het ontbreken van radarbeelden bijvoorbeeld en over de Nederlandse inspanning de daders berecht te krijgen. Toen Omtzigt vorig jaar oktober hoog op de CDA-kieslijst werd geplaatst, kondigde hij direct aan daarmee door te gaan. „Geeft veel energie en vertrouwen om me te blijven inzetten voor pensioenen, Twente, MH17”, twitterde hij.

Precies dit dossier brengt Omtzigt nu in verlegenheid. Dit weekend berichtte NRC dat het Kamerlid in mei een Oekraïense nepgetuige in een zaal met nabestaanden twijfel liet zaaien over de toedracht van de aanslag. Zaterdag gaf Omtzigt op Twitter toe „onzorgvuldig” te zijn geweest, maandag betuigde hij spijt en zei hij „de komende tijd niet het woord te voeren over MH17 in de Kamer”.

Het was juist Omtzigts gedrevenheid waardoor hij uitgroeide tot een gevierd en gevreesd Kamerlid. Twee keer dreigde de CDA’er door een onverkiesbare positie niet in de Kamer terug te keren. Maar Omtzigt vocht zich terug en werd in 2012 met voorkeurstemmen verkozen. Ten tijde van het kabinet-Rutte II schitterde hij in de Kamer als een van de felste leden van de oppositie, soms tot ergernis van premier Mark Rutte, die hem eens verweet „een politiek nummertje” te maken van MH17.

Ook binnen de CDA-fractie was niet iedereen onverdeeld enthousiast over „beroepsdwarsligger” Omtzigt. Maar nabestaanden van de ramp waardeerden zijn inspanning de onderste steen boven te krijgen veelal wel. Zijn vasthoudendheid en populariteit bij een groot publiek leverden hem dit jaar ook een vierde plek op de CDA-kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen op.

Een collega-Kamerlid beschreef twee jaar geleden tegenover NRC de ‘methode-Omtzigt’. „Pieter stelt honderd vragen, vaak gebaseerd op non-informatie of onjuiste veronderstellingen. Er zit altijd een verzoek om een feitenrelaas bij. Als hij vervolgens in zijn ogen niet het goede of volledige antwoord van de minister krijgt, roept hij dat er iets onder de pet wordt gehouden.”

Door die manier van werken kreeg Omtzigt wel vaker het verwijt wantrouwen te voeden. Over de misbruikzaak rond oud-topambtenaar Joris Demmink stelde Omtzigt meerdere Kamervragen, voordat het OM in 2014 een strafrechtelijk onderzoek startte.

De Nationale Omtzigtman

In 2014 beet Omtzigt zich op vergelijkbare manier vast in de Europese naheffing van 642 miljoen euro die Nederland uit Brussel kreeg. Andere kwesties waarmee het Kamerlid zich de afgelopen jaren profileerde waren de zogeheten Bulgarenfraude, de malaise bij de Belastingdienst en de kabinetsreactie op de uitslag van het Oekraïnereferendum. Het waren niet zelden thema’s die ook online, op blogs en sociale media, sterk leefden. Tweets of Kamervragen van het Kamerlid schopten het regelmatig tot een bericht op GeenStijl. De Nationale Omtzigtman, noemde het blog hem, Pittbull Pieter, of de Eik van Enschede. Twee keer op rij riep de site hem uit tot Politicus van het Jaar.

„Alleen door het gesprek aan te gaan, weet ik als Kamerlid wat er speelt”, verklaarde Omtzigt zichzelf maandag op Facebook. „Het is de kern van mijn werkwijze als Kamerlid om bereikbaar te zijn voor burgers die zich melden.” Over vragen, twijfels en onthullingen over MH17 zal Omtzigt de komende tijd stil moeten zijn.

Omtzigt kreeg wel vaker het verwijt wantrouwen te voeden