Billy Graham
De paus van protestants Amerika
De christelijke voorganger was de geestelijk leider van miljoenen gelovigen en kind aan huis bij Amerikaanse presidenten.
„Meer dan veertig jaar AMSTERDAM. is hij de paus van protestants Amerika geweest en hij zal die positie wel behouden tot hij sterft.” Dat schreef de Amerikaanse hoogleraar geesteswetenschappen Harold Bloom in 1991 over Billy Graham in zijn boek The American Religion.
Grahams betekenis voor het christendom, en voor de Amerikaanse variant ervan in het bijzonder, kan nauwelijks overschat worden. Sinds de Tweede Wereldoorlog kwamen miljoenen af op de massabijeenkomsten die hij in binnen- en buitenland organiseerde. Hij was kind aan huis bij vrijwel alle naoorlogse Amerikaanse presidenten, van Harry Truman tot Barack Obama. Wereldleiders ont- vingen hem, van de paus tot de voormalige Noord-Koreaanse leider Kim Il-Sung.
Graham was het prototype van een moderne christelijke leider. Leadership, het Nederlandse vakblad voor christelijke leiders, zette hem in augustus 2006 op de omslag van het eerste nummer. De boodschap van Graham, die woensdag op 99-jarige leeftijd overleed, kwam steeds hierop neer: de mens is een zondig wezen en hij kan alleen gered worden als hij zich overgeeft aan Jezus, die de straf voor de zonden heeft gedragen.
William Franklin Graham Jr. werd op 7 november 1918 geboren in Charlotte, North Carolina in een boerengezin. In Charlotte zal hij ook begraven worden, op het terrein van de Billy Graham Library, die in juni 2007 werd geopend.
Billy’s ouders waren lid van de Associate Reformed Presbyterian Church, maar na het bijwonen van een zogeheten opwekkingsbijeenkomst sloot Billy Graham zich in 1934 aan bij de orthodoxe zuidelijke baptisten. Na een theologische opleiding werd hij in 1939 predikant in the Southern Baptist Church in Chicago. Al snel bleek dat hij het meest tot zijn recht kwam als spreker voor de radio of op massabijeenkomsten.
Na de Tweede Wereldoorlog zette Graham zich in voor de jeugd. Vooral het lot van de vele jonge militairen die terugkeerden uit de Tweede Wereldoorlog ging hem aan het hart. Zo begon hij aan zijn tochten door de Verenigde Staten als leider van de beweging Youth for Christ.
Grahams ster begon pas echt te stralen in de jaren vijftig, nadat hij de Billy Graham Evangelistic Association had opgericht, die in de loop der jaren een geoliede missionaire organisatie werd. Graham begon massa- Links: op 27 juni 1954 spreekt Graham in het Olympisch Stadion in Berlijn. Boven: Graham in 2005. Rechtsboven: op 12 december 1961 spreekt Billy Graham met president John F. Kennedy. Rechts: Graham en president Richard Nixon zwaaien tijdens een ceremonie om Graham te eren, 1971. bijeenkomsten en campagnes te organiseren waarin hij mensen opriep zich tot God te bekeren. Een zestien weken durende ‘kruistocht’ in Madison Square Garden in New York trok in 1957 2,3 miljoen bezoekers.
Graham bleek een geboren ‘performer’. Hij vermoeide zijn hoorders niet met ingewikkelde theologische verhalen, maar verwoordde zijn boodschap in eenvoudige termen en lichtte die toe met behulp van tot de verbeelding sprekende anekdotes. Aan het slot van zijn preek nodigde hij zijn hoorders uit naar voren te komen om Christus in hun leven te aanvaarden, of opnieuw te aanvaarden. Duizenden kwamen. Zijn optreden werd als echt Amerikaans ervaren, en niet ten onrechte. Hij stond met zijn beweging in de traditie van beroemde Amerikaanse predikers als Sankey en Moody, die aan het einde van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw ‘hun duizenden versloegen’ en zelfs de gereformeerde voorman Abraham Kuyper niet onberoerd lieten.
In de jaren vijftig en zestig liepen Grahams oproepen tot bekering parallel aan de Koude-Oorlogsretoriek, die het godvrezende Amerika plaatste tegenover het goddeloze communisme. Voor Billy Graham was het communisme het rijk van de duivel. Toch was hij geen rechtse fanaticus. Met de heksenjacht op communisten door senator Joseph Mc- Carthy heeft hij zich nooit ingelaten. Zijn latere bezoeken aan communistische landen gingen sommige Amerikaanse presidenten te ver. Ook distantieerde hij zich van de rassensegregatie, zoals die in het zuiden van de VS praktijk was.
In tegenstelling tot zijn epigonen, bekende televisiedominees als Falwell en Swaggert, heeft hij zijn ambt ook nooit publiekelijk te schande gemaakt door omstreden uitspraken. Hij graaide niet in de kas en hield er ook geen buitenechtelijke relaties op na. Alleen zijn vriendschap met president Nixon kwam in een wat dubieus licht te staan, toen in 2002 bandopnames opdoken van hun gesprekken waaruit bleek dat de twee zich in negatieve termen over Joden hadden uitgelaten. Hij bood er zijn excuses voor aan.
Op zijn ‘kruistochten’ naar Europa sprak Graham In 1954 en 1955 ook massameetings toe in Amsterdam en Rotterdam. Kerkelijk Nederland reageerde nogal gereserveerd op zijn optreden, maar orthodoxe gelovigen warmden zich aan zijn passie.
Grahams nauwe relaties met Amerikaanse presidenten die in Nederland niet goed lagen, leidden ertoe dat de waardering voor zijn activiteiten uiteindelijk toch vooral te vinden was bij behoudende evangelicale en pinkstergroeperingen en minder in de officiële kerken. Die vonden dat Graham net iets te vaak op het Witte Huis logeerde.
Graham heeft de leiding van zijn organisatie enkele jaren geleden overgedragen aan zijn zoon Franklin, die zich de laatste jaren profileert als een bondgenoot van president Donald Trump. Ook Grahams dochter Anne is actief als evangeliste, maar zoon en dochter missen het charisma van vader.