Eerste windpark zonder subsidie
De windmolentechnologie gaat nu zo snel, dat Nuon het eerste windmolenpark op zee kan bouwen waar geen subsidie bij hoeft.
Nuon gaat historie schrijven door als eerste bedrijf in de wereld subsidieloos stroom uit wind te produceren. Vanaf 2022 moet het windpark Hollandse Kust I en II aan ruim 1 miljoen huishoudens elektriciteit leveren. Maandagmiddag maakte minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat, VVD) bekend dat Nuon, onderdeel van het Zweedse Vattenfall, de voorkeur verdient boven de drie andere inzenders van biedingen voor dit windpark. „Belangrijkste is dat het bedrijf niet alleen biedt, maar ook daadwerkelijk gaat bouwen”, zei de bewindsman op een bedrijventerrein in Schiedam. Innogy (Essent), Statoil en een combinatie van Van Oord, Mitsubishi en Eneco vielen af. Waar de garanties van Vattenfall precies uit bestaan, wilde Wiebes niet zeggen.
Door de snel voortschrijdende technologie wordt de aanleg van windparken steeds goedkoper. De minister noemde het subsidieloos produceren van windenergie ontzettend belangrijk. „Betaalbare energie is cruciaal voor het slagen van de energietransitie. Een collega heeft wel eens gezegd dat windmolens alleen op subsidie draaien, maar nu blijkt dat deze molens alleen op wind draaien.”
Dat windmolens slechts op subsidie draaien was vooral bij premier Rutte jarenlang een geliefde uitdrukking. „Door het teruglopen van de subsidie hebben we bij de laatste drie windparken maar liefst 4 miljard minder subsidie uitgegeven dan we eerder verwachtten.” Hollandse Kust I en II (zuid), waarvoor de vergunning nu is verleend, komt op ruim 20 kilometer voor de kust te liggen, tussen Leiden en Haarlem.
Subsidie daalde snel
De subsidie voor windmolens is snel gedaald. Het windpark Gemini, dat in 2016 is gebouwd, kent nog een garantieprijs van 17 cent per kilowattuur: bij een lagere stroomprijs – nu slechts zo’n 4 cent – vult het Rijk dit aan. Voor de windparken Borssele I en II ging de garantieprijs in de zomer van 2016 al naar 7 cent. Die bieding werd door het Deense Dong (nu Ørsted) gewonnen. Borssele III en IV werd een half jaar later aanbesteed tegen een garantieprijs van 5,4 cent. Het consortium Blauwwind (met onder meer Shell, Van Oord en Eneco) was toen de winnaar. Halverwege 2017 maakte toenmalig minister Kamp bekend dat hij de windparken voortaan zonder subsidie wilde laten aanbesteden.
„Die snelle ontwikkeling kan je niet los zien van het beleid van het Rijk”, zegt directeur Berend Potjer van branchevereniging Nederlandse Windenergie Associatie. „Er is duide- lijkheid voor de langere termijn en dan zie je dat bedrijven willen investeren en eerder bereid zijn om risico’s te nemen.”
Doel Energieakkoord in zicht
Mede door de grote windparken op zee komt de doelstelling van het Energieakkoord in beeld: in 2023 moet 16 procent van de energie duurzaam worden gewonnen. De molens in zee zijn gemakkelijker te realiseren dan op land, al wordt er in de kuststreek geklaagd over het verstoorde uitzicht.
Natuurlijk de technische innovatie speelt een grote rol in de vermindering van de kosten. „Dat is vooral een gevolg van de schaalvergroting: de molens worden groter en daarmee hun productie. Dat kan op zee nu eenmaal gemakkelijker”, zegt Potjer. In Duitsland is al een windpark zonder subsidie aanbesteed, maar dat wordt pas in 2025 in bedrijf genomen. Hollandse Kust, goed voor 700 megawatt, moet al drie jaar eerder stroom leveren.
De komende vijf jaar worden vijf grote windparken op de Noordzee aangelegd en die moeten bij elkaar voor zo’n 3.500 megawatt zorgen. De huidige parken zijn bij elkaar goed voor zo’n 1.000 megawatt.
Straks bij bieding geld meenemen
Het Zweedse energieconcern Vattenfall, gevolgd door Innogy en Statoil, liet al in december weten geen staatssteun nodig te hebben. Daarmee is de prijs als selectiemiddel weggevallen. „Een bedrijf of consortium moet natuurlijk aangeven hoe het aan alle randvoorwaarden van de overheid gaat voldoen. Verder zijn zaken als robuustheid van de plannen en bijvoorbeeld ook de ervaring die men heeft de belangrijkste selectiecriteria”, zegt Potjer van de branchevereniging. Volgens Wiebes wordt het heel goed mogelijk dat consortia bij volgende biedingen zelfs geld moeten meebrengen om een windpark te mogen exploiteren.
Gunnar Groebler, bij Vattenfall verantwoordelijk voor duurzame ener- gie, stak maandagmiddag de door Wiebes getekende vergunningen dankbaar in zijn binnenzak. „We hebben er alle vertrouwen in dat het een succes wordt. Voor Nederland en voor ons”, verklaarde de Zweed. De structureel lage stroomprijzen hoeven volgens hem niet te betekenen dat het project geen succes wordt. „Dat heeft met de brede aanwezigheid van Nuon in Nederland te maken. We produceren hier al stroom en hebben een grote hoeveelheid klanten. Dat geeft mij erg veel zelfvertrouwen.”
Nuon en Shell bouwden ruim tien jaar geleden in Nederland het eerste windpark op zee. Vattenfall heeft in totaal 1.600 megawatt aan windparken gebouwd: voor nog eens 6.500 megawatt staan er windparken in de planning.