Liefde is vaak niet genoeg
Marijke en Eliza in Eindelijk Thuis (KRO-NCRV) ermoedelijk ben ik een beetje hack- Rus- sleepen wivmoe. In de documentaire Schimmenspel. Poetins onzichtbare oorlog werd ik voornamelijk gefascineerd door de aanblik van de wiptepel van de president van Rusland. Als Poetin aan de spoel van zijn hengel draait om een visje binnen te halen, wipt zijn tepel als een waanzinnige op en neer. Ik kon er mijn ogen niet van afhouden, al kwam dat misschien ook doordat de documentaire zelf me niet wist te verrassen.
Zo ging ik maandag op zoek naar een mensenprogramma. Ik belandde bij Eindelijk Thuis (KRO-NCRV). Daarin trok Daan Nieber met de 27-jarige Eliza en haar moeder Marijke naar Suriname, het land waar Eliza kort na haar geboorte door Marijke was geadopteerd. k dacht dat als we haar heel veel liefde geven, komt het goed”, zegt Marijke over de adoptie. Eindelijk Thuis rust op het inzicht dat heel veel liefde vaak niet genoeg is – er gaat relatief veel mis in adoptiegezinnen. Dat kan heftige confrontaties opleveren – al gingen deze moeder en dochter confrontaties vooral uit de weg.
Eliza, die nog steeds bij haar ouders woont, wordt geplaagd door een alles verterende onzekerheid. Die uitte zich het meest sprekend toen ze vertelde dat ze is opgeleid tot kapster, maar dat ze geen mensen met kort haar wil knippen, uit angst om dat te verprutsen.
Na jaren volgehouden te hebben dat dat hele adoptieverhaal haar niets interesseerde, wilde Eliza nu wel met haar moeder naar Suriname, voor een trip die na een paar dagen eindigde in het ziekenhuis waar ze werd geboren. De reis was vooral bedoeld om moeder en dochter met elkaar in gesprek te krijgen. Eliza werd daarbij een beetje opgejaagd door een Surinaamse leeftijdsgenote, ook kapster. Die verbaasde zich zichtbaar over haar kinderlijke opstelling en wenste Eliza meer pit toe: „Diep in jou zit een Surinaamse vrouw.”
Nieber stelt tussendoor eenvoudige vragen, maar laat zijn hoofdpersonen ook af en toe alleen. Dat verhoogt de sfeer van intimiteit, al blijft de camera natuurlijk wel de hele tijd draaien. Eindelijk Thuis is emo-tv, maar van het soort dat zich meer richt op de psychologie dan op de tranen (die toch wel komen).
De identiteitscrisis waar geadopteerde kinderen aan ten prooi kunnen vallen kent verschillende gedaanten. Eliza wilde lang niets met Suriname te maken hebben. In de aflevering van vorige week speelde het omgekeerde. Daar verweet de dertiger Priyani haar moeder Annelies juist dat haar Sri-Lankaanse wortels waren weggemoffeld. Haar Nederlandse naam Lisanne had ze afgeworpen, alleen haar ouders noemden haar nog zo. Vanaf haar zestiende had ze van alles gedaan wat door God (en ongetwijfeld ook door haar adoptieouders) verboden was. n praktische zin was alles vijftien jaar later bijgelegd, maar de blikken die deze moeder en dochter elkaar onderweg toewierpen waren ijskoud. Pas na een paar dagen waren Priyani en Annelies in staat om zich enigszins in elkaar te verplaatsen. Dat was bijzonder om te zien, al leek het proces nog verre van voltooid.
Prettig aan het format is verder dat er niet wordt gezocht naar biologische ouders (daar zijn al andere programma's voor); de titel is in de eerste plaats bedoeld als thuiskomen bij elkaar. Aan het slot van de aflevering werd een oproep gedaan aan mensen die willen deelnemen aan een tweede reeks. Terecht: Eindelijk Thuis zou wel eens een lang televisieleven beschoren kunnen zijn. Arjen Fortuin