ONDERTUSSEN IN In Riace ging integratie juist goed

Minister Salvini opent de aanval op het Riace-model: migranten in een uitstervend dorp. Er is veel kritiek. „Dit is Italië niet.”

Marc Leijendekker

Het is, nog steeds, een succesverhaal in het migratiedebat. Een leeglopend dorp in het arme zuiden van Italië, een burgemeester die kansen ziet in de migranten uit Afrika en hen welkom heet, en zie: de huizen worden weer opgeknapt, jongeren vinden een baantje, migranten krijgen de kans een vak te leren.

Dit is het Riace-model, naar het dorpje in de teen van de laars. Migranten en asielzoekers brengen leven in een stervend dorp, en door de overheidsbijdragen voor hun opvang komen er weer wat geld en perspectief in de lokale economie. Een aantal dorpjes in Calabrië en Sicilië heeft dat idee overgenomen, bijna altijd tot ieders tevredenheid. ‘Riace’ ging de wereld over als voorbeeld van een geslaagd integratiemodel.

Maar Matteo Salvini wil hier een einde aan maken. Hij is minister van Binnenlandse Zaken en leider van de rechts-nationalistische partij Lega. In zetels is hij de junior partner in de populistische regeringscoalitie, maar met de rugwind van gunstige opinie- peilingen lijkt het alsof Salvini nu de werkelijke macht heeft in het land.

In opdracht van Salvini kreeg burgemeester Domenico (‘Mimmo’) Lucano, de man die dit model bedacht en uitwerkte, huisarrest opgelegd. De buitenlanders in het dorp kregen eind vorige week te horen dat ze kunnen kiezen: naar opvangcentra elders, of blijven en zelf uitzoeken hoe ze het redden, maar vrijwel zeker zonder verdere subsidies.

Het regent protesten. Eerder deze maand stond Lucano’s straat vol met mensen die hun solidariteit met de burgemeester toonden. Op Twitter is veel kritiek te lezen op de plannen migranten en asielzoekers over te plaatsen. „De prioriteiten van Salvini in Calabrië zijn de gezinnen en de kinderen ergens anders naar toe te sturen en een model voor integratie te ontmantelen dat goed werkte”, zei Laura Boldrini, ex-Kamervoorzitter.

Eind vorig jaar was een kwart van de ongeveer tweeduizend geregistreerde inwoners van Riace buiten Europa geboren, vooral in Afrika.

„Als Lucano het gevaar is in Calabrië, wil dat zeggen dat de maffia aan het winnen is”, zei Luigi De Magistris, oud-onderzoeksrechter. Hij verwees daarmee naar de enorme macht van de ’ndrangheta, de Calabrese versie van de maffia, die een groot deel van de cocaïnehandel in Europa in handen heeft. Dáárop zou Salvini zich moeten richten, zei De Magistris.

Salvini wil een einde maken aan situaties waarin hulporganisaties een slaatje slaan uit de opvang van migranten en asielzoekers, en suggereert dat dit ook in Riace is gebeurd. Burgemeester Lucano wordt verdacht van gesjoemel bij de toewijzing van hulpgeld uit Rome en is gearresteerd. Salvini twitterde dat het onderzoek naar de uitgaven voor de opvang in Riace in gang is gezet onder het vorige, centrum-linkse kabinet.

Voor oud-premier Enrico Letta (centrum-links) tekent het optreden in Riace het veranderde klimaat sinds in juni een populistisch kabinet aantrad. Letta legde een direct verband met een actie van een Legaburgemeester uit Lodi, in het noorden van Italië. Die eist van buitenlanders dat zij ook uit hun vaderland een vermogensverklaring laten zien voordat hun kinderen op de openbare school met korting mee mogen lunchen. Als dat niet lukt – en in de meeste gevallen lukt het niet – mogen hun kinderen een meegebrachte lunch niet samen met hun klasgenootjes eten.

Letta op Twitter: „Schande. Dit is Italië niet.”