Doorbraak over Brexit blijft uit op top regeringsleiders
Een akkoord tussen Brussel en de Britten is er mogelijk pas in december. De voorbereidingen op een no deal worden opgevoerd.
Eerst was oktober de deadBRUSSEL. line, toen november. Nu houden de Europese regeringsleiders rekening met een akkoord over de voorwaarden voor Britse uittreding uit de Europese Unie dat pas in december haalbaar is. „Het moet in elk geval ruim voor het einde van het jaar”, zei premier Mark Rutte woensdag na een Europese top in Brussel over Brexit.
Britse premier Theresa May bezwoer haar collega-leiders in een toespraak voor het diner dat ze nog gelooft in een akkoord, ook al wees ze zondag een ontwerp daarvoor af. „We komen dichter tot elkaar”, zei ze.
Daarna vertrok ze, zodat de 27 overige lidstaten konden overleggen. Onderhandeld werd er zoals verwacht op deze top niet, maar tot een nieuwe botsing kwam het ook niet. Dat gebeurde vorige maand in Salzburg wel. EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier vertelde de regeringsleiders woensdag dat de onderhandelingen nog „veel meer tijd” zullen vergen.
De EU en het Verenigd Koninkrijk raken langzamerhand in tijdnood om het eens te worden over de scheidingspapieren. „De tijd om een akkoord te sluiten is nu aangebroken”, zei de Franse president Macron, de leider die het meeste druk uitoefent.
De onderhandelingen zitten nu vast op het moeilijkste onderdeel: af- spraken over de grens rond NoordIerland. Voor May is het niet acceptabel dat Europese grenscontroles komen tussen Noord-Ierland en de rest van het VK. De EU staat daarop, zolang er geen definitief (vrijhandels)akkoord is dat de toekomstige relatie tussen VK en EU regelt. Daarover wordt ná Brexit onderhandeld.
Als beide partijen geen akkoord over de overgangsperiode na Brexit bereiken, dreigt een harde Brexit. Dan worden de Britten op 29 maart 2019 met het verlaten de Unie tijdelijk afgesneden van verkeer met het continent. Dat leidt tot grote economische en maatschappelijke ontwrichting. De regeringsleiders gaan de voorbereidingen op een no deal wel opvoeren, maar, onderstreepte de Duitse bondskanselier Merkel: „Een overeenkomst vinden is voor alle partijen beter”. Rutte noemde het gezien de belangen die op het spel staan „niet goed denkbaar dat je er niet uitkomt”.
Als er komende weken alsnog een akkoord komt, kan de beslissende top nog in november worden ingelast. Maar verschillende regeringsleiders toonden er begrip voor als May meer tijd nodig heeft voor voldoende politieke steun in eigen land. Het Europees Parlement heeft zeker zes weken nodig een stemming voor te bereiden. Aan Britse zijde is dat mogelijk langer.