Zorgen om verdwijnen van minderjarige asielzoekers

In twee jaar tijd is het aantal minderjarige asielzoekers die mogelijk slachtoffer zijn van mensenhandelaars verdubbeld.

Martin Kuiper

Het aantal minderjarige asielzoekers dat alleen naar Nederland komt en van de radar verdwijnt is in twee jaar tijd ruim verdubbeld: van 160 in 2015 naar 360 in 2017. Er bestaan „grote zorgen” dat een deel van de kinderen slachtoffer wordt van mensenhandel of andere vormen van criminaliteit, zoals sek- sueel geweld. Dit staat in de Slachtoffermonitor mensenhandel 2013-2017 die deze donderdag verschijnt.

De overheid nam – mede na een kritisch rapport van de Inspectie Veiligheid en Justitie – de afgelopen jaren verschillende maatregelen om het weglopen van asielkinderen te voorkomen. De opvanglocaties werden kleinschaliger, met maximaal twintig personen. Er kwam meer begeleiding. En in de beschermde opvang, voor jongeren met een verhoogde kans op uitbuiting, werd het toezicht aangescherpt. Maar tot minder verdwenen jongeren leidde dat niet, zo blijkt nu.

Volgens de nationaal rapporteur mensenhandel en oud-topman van het Openbaar Ministerie, Herman Bolhaar, is het tijd voor een „wake-up call”. „We hebben in Nederland geen enkel idee waar deze kinderen terechtkomen. Maar ik heb geen reden om gerust te zijn.”

Het merendeel van de jongeren komt uit Afghanistan, Marokko, Algerije, Albanië, Eritrea, Syrië en Vietnam. Ruim de helft van de jongeren is zestien jaar of jonger, volgens het rapport.

Vietnamese jongens

Over Vietnamese kinderen zijn de grootste zorgen. In het Verenigd Koninkrijk werken deze jongeren in hennepkwekerijen die gerund worden door bendes. Ze knippen er de toppen van wietplanten: cannabis-slaven worden ze daar genoemd. Vorig jaar stuitte de Britse politie in een hen- nepplantage op een Vietnamese jongen die uit de Nederlandse opvang was weggelopen. In Nederland zelf is in Sliedrecht een minderjarige vreemdeling aangetroffen in de hennepteelt, zegt Bolhaar. Tien jaar geleden gebruikte een Afrikaanse mensenhandelbende Nederlandse opvanglocaties als gratis hotels voor Nigeriaanse meisjes, die in Italië gedwongen werden te werken als straatprostituee.

Opvallend is dat veel van deze kinderen komen uit veilige landen zoals Algerije, Albanië en Marokko en dus weinig kans maken op verblijfspapieren. Sommigen van hen zijn avonturiers, volgens medewerkers van Nidos, de voogdij-instelling voor minderjarige asielzoekers. Na een paar maanden in de opvang te hebben gezeten, vertrekken ze naar het volgende land.

Kinderrechtenorganisatie Defence for Children pleit voor nog kleinschaliger opvang. Het liefst in een pleeggezin, omdat is gebleken dat weinig kinderen daaruit verdwijnen. Het wordt tijd dat één partij de regie neemt over deze kwetsbare kinderen, zegt Iara de Witte van Defence for Children. Nu schuiven politie, IND, Nidos en COA de verantwoordelijkheid nog op elkaar af. „Het zijn allemaal kwetsbare kinderen die alleen door Europa trekken.”

In 2017 hebben bijna 1.200 alleenstaande minderjarige migranten in Nederland een verzoek voor een verblijfsvergunning ingediend.