Rechters durven gevoelige thema’s op te pakken waar politici in ’s werelds grootste democratie hun vingers niet aan branden. not amused tussen 10 en 50 jaar toe te laten in tempels trokken, ook het soort hoorzittingen drastisch verruimd. Zo kunnen Indiërs zich direct tot het Hof keren als zij vinden dat de staat faalt in het leveren van publieke diensten.
Wie zich richting de traptreden van het imposante rechtsgebouw in New Delhi begeeft, wordt omvergelopen door hordes advocaten die zich op slippers en lakschoenen naar binnen haasten. Binnen behandelen de nu 24 hoogste rechters (drie vrouwen) tientallen, soms wel honderden zaken per dag. Maar het beroep dat op hen wordt gedaan, kunnen ze onmogelijk bijbenen. Ruim 54.000 zaken zijn nu ‘hangende’. Niet-urgente kwesties blijven al snel jaren liggen.
Hoewel het Hof geldt als een van de weinige instituties die niet zijn aangetast door corruptie, zijn er verwijten dat het zwicht voor politieke druk. „Kwesties die echt de macht van de staat raken, heeft het Hof in zijn voordeel beslecht”, zegt advocaat Gautam Bhatia, een van de aanklagers in de zaak rond identificatieprogramma Aadhaar.
Daarvan heeft het Hof recent bepaald dat de regering het mag handhaven, maar dan alleen voor publieke doeleinden: volgens de rechters wegen de voordelen van de databank uiteindelijk zwaarder dan de mede door Bhatia opgeworpen privacyrisico’s. The Guardian.
et is tijd om te zeggen dat de echtgenoot niet de meester is.” Dipak Misra, de man die onlangs afzwaaide als opperrechter van het Indiase Hooggerechtshof, luidde zijn pensioen in met een trap tegen het patriarchaat.In vuistdikke vonnissen, doorspekt met dichters en filosofen, schrapten Indiaas hoogste rechters in september een wet die overspel met een getrouwde vrouw strafbaar maakte als haar man geen toestemming had gegeven. Hetzelfde gebeurde met een wet die homoseksualiteit criminaliseerde of eentje die het vrouwen van „menstruerende leeftijd” verbood om een voor hindoes belangrijke tempel te betreden.Het Hof keert zich daarmee tegen in India diepgewortelde conventies. De voorbije twee weken gingen woedende massa’s de straat op om een herstel van het toegangsverbod te eisen, onder hen ook vrouwen.Woensdag ging de eeuwenoude tempel in deelstaat Kerala voor het eerst sinds de uitspraak open voor vrouwen. Daarbij kwam het tot een gewelddadige clash tussen de politie en gelovigen die vrouwen probeerden tegen te houden. Een journaliste raakte daarbij gewond.Voor Misra waren de uitspraken een laatste poging zijn naam in de geschiedenisboeken te vestigen. Maar meer dan dat toont het Hof zich een graadmeter van de verschuivingen die in het nog altijd overwegend conservatieve India plaatsvinden – één waarin de zwakkeren hun onderdanige positie niet langer pikken en ook vrouwen nu hardop zeggen: #MeToo.Het is een rol die het Hof gewend is te spelen: gevoelige thema’s oppakken waar politici hun vingers liever niet aan branden. „Zeker als het gaat over iets religieus zijn parlementariërs bezorgd dat het stemmen kost”, zegt Manoj Kumar Sinha, directeur van het De laatste jaren stellen opperrechters zich progressiever op, tot woede van conservatieve hindoes én moslims. „De samenleving verandert, dat zie je terug in het Hof. De huidige generatie deinst er niet voor terug stelling te nemen”, zegt rechtsgeleerde Sinha.Zo was de regering toen opperrechter Misra in augustus 2017 stelde dat privacy een fundamenteel recht is. De overheid had het tegendeel beweerd in het kader van Aadhaar: een identificatieprogramma waarbij zij het afnemen van vingerafdrukken en irisscans verplicht wilde stellen voor allerlei zaken.Zo onafhankelijk waren de opperrechters niet altijd. Veel Indiërs herinneren zich nog hoe in de jaren 70 onder de door premier Indira Gandhi uitgeroepen noodtoestand fundamentele rechten terzijde werden geschoven door het Hof.Om zijn autonomie te waarborgen heeft het sindsdien niet alleen de selectie van rechters naar zich toege- Protesten tegen het besluit van het Hooggerechtshof om vrouwen Dipak Misra, voormalig opperrechter En op de dag dat vrouwen toegang kregen tot de (verboden) tempel, verlengde de rechters ook het omstreden huisarrest van vijf dissidenten die vastzitten omdat ze premier Narendra Modi zouden willen vermoorden. Een van hen, mensenrechtenactivist Gautam Navlakha, werd enkele dagen later alsnog vrijgelaten.Dus ja, zegt advocaat Bhatia, de uitspraken rondom overspel en homoseksualiteit zijn een belangrijke stap vooruit. Maar die wetten waren volgens hem sowieso al niet meer in lijn met de sociale realiteit. „Laaghangend fruit”, noemde hij het eerder tegenoverSlechts één rechter liet recent in de politiek gevoeligere zaken een ander geluid horen: de 58-jarige Dhananjaya Chandrachud, wiens vader in de jaren 70 en 80 als opperrechter diende. In een eigen oordeel noemde Chandrachud Aadhaar „ongrondwettig” en pleitte hij ervoor een speciaal onderzoeksteam in te stellen naar de arrestatie van de vijf dissidenten.„Als dit Hof niet instaat voor vrijheid, waardigheid en een afwijkende mening, kunnen we net zo goed een requiem opstellen voor deze rechten”, sprak hij in de rechtszaal.Die tegendraadse houding bracht hem eerder in het nieuws. Zo was hij vorig jaar medeverantwoordelijk voor het terugdraaien van het omstreden vonnis waarmee het Hof tijdens de noodtoestand (1975-1977) de overheid vrij baan gaf dissidenten vast te zetten. Een van de namen onder dat vonnis: die van zijn vader.