113: ‘Voorkom zelfdoding door screening op scholen’

Vragenlijsten en trainingen kunnen suïcide onder jongeren voorkomen. Een dergelijke aanpak bleek in Brabant effectief.

Stichting 113 Zelfmoordpreventie wil dat alle scholieren op het middelbaar onderwijs in Nederland zo snel mogelijk structureel worden gescreend op depressiviteit en suïcidaliteit. Wie klachten heeft, krijgt wat 113 betreft direct een preventietraining aangeboden. Dat zegt de stichting tegen NRC, nadat is gebleken dat een dergelijke aanpak in Brabant effect sorteert.

Sinds het schooljaar 2016-2017 worden alle tweedejaarsleerlingen op middelbare scholen in de regio Oss, Helmond en Boxmeer via vragenlijsten onderzocht op depressieve klachten en suïcidaliteit. Tot nu toe volgden zo’n honderd jongeren daarna een preventietraining. De zogeheten STORM-aanpak (Strong Teens and Resilient Minds) werd ontwikkeld op initiatief van GGZ Oost Brabant vanwege het relatief hoge aantal suïcides in Brabant.

Op basis van een meerjarige studie concluderen onderzoekers dat de Brabantse aanpak werkt. Van de 5.000 onderzochte jongeren had op basis van de screening ongeveer 10 procent depressieve klachten. 66 van hen deden mee aan Op Volle Kracht (OVK), een preventietraining. Een andere groep kreeg algemene voorlichting over psychische klachten. Een jaar na afronding had bijna 40 procent van de OVK-deelnemers minder klachten, tegenover ruim 10 procent van de jongeren uit de controlegroep.

Gerdien Franx, programmamanager bij 113 Zelfmoordpreventie, noemt

STORM „het schoolvoorbeeld” van suïcidepreventie: de brede aanpak is wetenschappelijk onderbouwd en veel verschillende partijen, zoals GGD, ggz, scholen en gemeenten, werken samen. Volgens Daan Creemers, klinisch psycholoog van GGZ Oost Brabant en een van de onderzoekers van STORM, is de systematische aanpak „direct adopteerbaar” voor regio’s. Hij benadrukt: „Met STORM signaleren we ook jongeren die nog niet in beeld zijn bij zorgverleners.” In 2018 overleden in Nederland ruim 1.800 mensen door zelfdoding, onder wie 51 tieners.

Om haar suïcidepreventie uit te breiden, wil de stichting vanaf 2021 een rijksbijdrage van bijna 5 miljoen euro per jaar – ongeveer 4 miljoen euro meer dan nu.

Praten over zelfdoding kan bij de landelijke hulplijn 113 Zelfmoordpreventie. Telefoon 0900-0113 of www.113.nl.