Meerderheid van Supreme Court stemde tegen een antiabortuswet in Louisiana. Een nieuwe tegenslag voor president Trump.
Het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft maandag een antiabortuswet van de staat Louisiana vernietigd. De uitspraak is een nederlaag voor de krachtige antiabortuslobby in de VS en voor president Donald Trump, die de verkiezingen van 2016 mede won met de belofte dat hij antiabortusrechters zou benoemen. Het was voor het eerst sinds het hoogste Amerikaanse gerechtshof een meerderheid heeft van rechters met een voorgeschiedenis van uitspraken tégen abortus, dat zij zich bogen over een abortuszaak.
De twee rechters die Trump in het negenkoppige Hooggerechtshof wist te krijgen, steunden samen met twee langer zittende conservatieve rechters de wet uit Louisiana. Dat de wet toch werd vernietigd, komt doordat opperrechter John Roberts meestemde met de vier progressieve rechters aan het hof. De conservatief Roberts deed dit, verklaarde hij, louter op basis van juridisch precedent. Vier jaar geleden wees het hof, in een andere samenstelling, een vrijwel identieke wet uit Texas af. Roberts stemde destijds zelf destijds tegen die beslissing van de meerderheid.
Juridische trucs
De wet in Louisiana verplichtte abortusartsen een licentie te bezitten voor een algemeen ziekenhuis op maximaal 30 mijl (48 kilometer) afstand van de abortuskliniek waar ze werkzaam waren. Het gevolg zou zijn dat er in feite nog maar één abortuskliniek in de hele staat Louisiana zou kunnen openblijven.
Deze wet is een van de vele juridische trucs waarmee actiegroepen proberen het recht op abortus praktisch onmogelijk te maken. Dat recht werd in 1973 vastgelegd in de uitspraak Roe vs. Wade. Activisten hebben sluiproutes uitgestippeld waarmee het recht formeel intact wordt gelaten, maar die het gebruik ervan verhinderen. Zo worden in sommige staten eisen gestel aan de breedte van de gangen van een abortuskliniek. Of
aan de behandelend arts, zoals in
Texas en Louisiana.
Vooralsnog stuiten deze bepalingen telkens op bezwaren van rechtbanken die de beperkingen aan de abortuspraktijk afwegen tegen de daaruit voortvloeiende beperkingen voor vrouwen die een legale behandeling willen. De uitspraak van maandag laat zien hoe precair dat evenwicht is en hoe zwaar politieke benoemingen aan het Hooggerechtshof tellen. Trump hamert er de laatste weken op dat hij binnenkort een lijst van conservatieve kandidaten voor
het Hooggerechtshof bekend zal maken. De oudste rechter aan het hof is de progressieve Ruth Bader Ginsburg (87), die de laatste jaren nogal eens met haar gezondheid sukkelde.
‘Verraad’ van de opperrechter
Trump twitterde voor het eerst over zijn kandidatenlijst na een onverwachts progressieve uitspraak van het hof over de rechten van homoseksuelen, transgenders en biseksuelen eerder deze maand. Een door Trump benoemde rechter, Neil Gorsuch, schreef toen het arrest waarmee het
ontslaan van mensen op basis van hun seksuele geaardheid werd verboden. Opperrechter John Roberts stemde met hem mee, drie conservatieve rechters stemden tegen.
„Roberts heeft ons opnieuw verraden”, zei Prudence Robertson maandag. De woordvoerder van de conservatieve actiegroep Susan B. Anthony List stond met een groep antiabortusactivisten na te praten na de uitspraak. „Het wordt tijd dat Roberts vertrekt.”
Activisten van ‘pro choice-organisaties’ onthaalden de uitspraak van maandag juist. „Het trucje heeft niet gewerkt”, zei Amy Hagstrom Miller, oprichter van Whole Woman’s Health, een keten van abortusklinieken in meerdere Amerikaanse staten. „Op een moment dat het hele land verlangt naar een progressieve lijn, probeerde de regering-Trump de tijd terug te draaien door de rechtbanken te vullen met conservatieve rechters.” Uit peilingen blijkt dat de Amerikaanse bevolking in ruime meerderheid al jaren voor het recht op abortus is: ruim 60 procent vindt dat zwangerschapsafbreking in „alle of de meeste gevallen” legaal moet kunnen plaatsvinden.