Grote verschillen binnen Partij voor de Toekomst ‘geen obstakel’
Henk Otten wil het FVD-succes herhalen, maar ditmaal met Henk Krol als lijsttrekker. Eerst: inhoudelijke verschillen overbruggen.
(links) en
Hoe het begon? Bij Business Class, het zondagochtendprogramma van Harry Mens, een aantal uitzendingen geleden. „Na de show zei Harry tegen me: je moet eens met Henk Otten bellen. Wat hij met GO wil en wat jullie willen, dat ligt in elkaars verlengde”, vertelt Henk Krol. „Toen heb ik een appje gestuurd.”
Henk Otten, Henk Krol en Femke Merel van Kooten-Arissen geven met de aankondiging van een nieuwe politieke samenwerking het Nederlandse partijlandschap een zoveelste zwieper. Het plan: één gezamenlijke partij, de Partij voor de Toekomst, met Otten als voorzitter en Krol als de beoogde lijsttrekker. Het doel, volgens Otten: „Tien zetels, dat haalde 50Plus ook in de peilingen voor het gedoe daar begon.”
De ene Henk werd een jaar geleden geroyeerd bij Forum voor Democratie (FVD), na een geëscaleerde ruzie binnen de partijtop over geld en ideeën. De andere Henk was vorige maand het geruzie zat bij 50Plus, waar hij fractievoorzitter was. Hij stapte op en maakte direct bekend voortaan samen te werken met Femke Merel van Kooten. Die was op haar beurt in de zomer van 2019 vertrokken bij de (tweede van rechts) bespreken met Tweede Kamerlid
Partij voor de Dieren: ze miste er aandacht voor ‘mensendingen’.
Nu vormt het trio de harde kern van de Partij voor de Toekomst, samen met Eerste Kamerlid Jeroen de Vries, die geldt als vertrouweling van Otten en hem volgde na diens royement bij FVD. Ook Robert Baljeu, een andere geroyeerde FVD’er, moet in de nieuwe partij een rol in het bestuur gaan spelen.
Fusie voor het kabinet
Voor het kabinet, continu op zoek naar meerderheden, komt de nieuwe fusie niet slecht uit. „Je ziet steeds vaker dat de stemmen staken”, zegt Otten, verwijzend naar de recente golf aan remise-uitslagen bij stemmingen in de Tweede Kamer. „Dat maakt ons niet onbelangrijk.” In zowel de Eerste als de Tweede Kamer heeft de coalitie van Rutte III geen meerderheid. Vorig jaar hielp Otten het kabinet bij de stikstofspoedwet al over de streep. Nu kunnen ministers bij zijn partij terecht voor steun in beide Kamers.
Otten, De Vries en Baljeu werkten sinds hun vertrek al onder de naam GO aan een nieuwe politieke partij. Die moest „net zo vernieuwend als Forum was” worden, beloofde Otten. Wat ze nog zochten, was een lijsttrekker. Die hebben ze nu gevonden in Krol – een van de bekendste politici op het Binnenhof
en goed voor 233.000 stemmen bij de verkiezingen in 2017. „Het geoliede motorblok dat achter het succes van Forum zat, gaan we plakken aan de lijsttrekker Krol van de Partij voor de Toekomst en de mensen van de Partij voor de Toekomst”, aldus Otten. „Een winnende formatie.”
Daarmee zijn de inhoudelijke verschillen nog niet gladgestreken.
Toen Van Kooten en Krol als eersten bekendmaakten samen te gaan werken, nog geen twee maanden geleden, stelden ze een ogenschijnlijk links en duurzaam beginselprogramma op. Als eerste uitgangspunt gold „een respectvolle omgang (…) tussen mens en natuur”. Ingewijden herkenden daarin vooral de hand van Van Kooten en haar man Frank, die als haar rechterhand ook in de Kamer werkt.
Otten en De Vries hameren in de Eerste Kamer juist op het belang van ondernemers en een kleine overheid. Tegenover NRC noemt Otten „de ecoen senator nomie en de pensioenen” als de twee grote speerpunten in het nog af te ronden partijprogramma. „Het is niet ineens zo dat we nu een klimaatpartij worden”, legt hij uit. „Wij zijn ook voor een goed milieu. Maar nu staan de opbrengsten vaak niet in verhouding tot de kosten. Daar zijn Krol en ik het over eens.”
Een vergelijking van het stemgedrag van de PvdD, 50Plus en FVD – de fracties waaruit de Partij voor de Toekomst voortkomt – in de Kamer laat ook grote verschillen tussen de drie zien. Volgens Krol is dat geen obstakel. Dat merkte hij al snel toen hij in gesprek met Otten raakte, vertelt hij. „Ik kwam er steeds meer achter dat hij echt genuanceerder tegen de dingen aankijkt dan Thierry Baudet en hij kreeg in de gaten dat wij een stuk reëler zijn dan hij dacht.”
Overal vertegenwoordigd
De politieke krachtenbundeling past in een trend: hergroeperen is het nieuwe afsplitsen. In een jaar tijd zagen de Eerste en Tweede Kamer zes leden met zetel en al bij hun partij vertrekken. Inmiddels hebben ze allemaal nieuw onderdak gevonden.
De senatoren Otten en De Vries vormden in de zomer GO, samen met Dorien Rookmaker, die later door een herindeling van het Europees Parlement (rechts) de fusieplannen.
een nieuwe Nederlandse zetel in Brussel innam voor dezelfde partij. Zij werken voortaan samen met Van Kooten, ex-PvdD, en Krol, ex-50Plus. De zesde afsplitser is Wybren van Haga, die in de herfst werd weggestuurd door de VVD en zich sinds kort heeft aangesloten bij Forum voor Democratie, al zit hij formeel op onafhankelijke titel in de Kamer.
Behalve de zetels in de Eerste en Tweede Kamer en het Europees Parlement rekent de partij ook op de steun van de zeven lokale vertegenwoordigers die zich de afgelopen maanden aansloten bij Otten of bij Krol na hun overstap – zes Provinciale Statenleden en één gemeenteraadslid. Zo wil het ‘geoliede motorblok’, zonder ooit eerder gezamenlijk op een stembiljet gestaan te hebben, straks stevig vertegenwoordigd de verkiezingscampagne ingaan.
Of dat riekt naar politiek opportunisme? Krol vindt van niet. Integendeel. „Kamerleden komen met een uitgetikte speech onder de arm de plenaire zaal binnenlopen en gaan met hetzelfde verhaal weer naar huis. Je zou die haastige Kamerdebatten af moeten schaffen en een bankstel in de zaal neer moeten zetten. Als iedereen wat vaker naar elkaar zou luisteren, zul je zien dat we het veel vaker eens zijn dan je zou denken.”
Economie en pensioenen zijn de speerpunten in het nog te maken programma