Erdogan mikpunt van boze scholieren
Eerst werden de examens door corona uitgesteld, toen gingen ze ineens weer door. Turkse studenten ervaren nóg meer stress dan anders.
Ceylan Sürget komt huilend het Anadolu-college uit gerend. Ouders met mondkapjes die buiten de middelbare school in de wijk Kadiköy in Istanbul staan te wachten, vragen bezorgd wat er is. Terwijl ze de tranen wegveegt, vertelt Sürget dat ze niet is toegelaten tot het examen omdat ze haar identiteitskaart is vergeten. De ambtenaren zijn onverbiddelijk.
„Dit was een verloren jaar”, snikt Sürget. „Ik wil gastronomie gaan studeren, zodat ik werk kan vinden in
Europa. Want de economische situatie in Turkije is verslechterd. De lira is fors in waarde gedaald. Het wordt steeds moeilijker rond te komen. En nu moet ik wéér een jaar wachten.”
Sürget (28) woont in Istanbul en werkt al negen jaar als kok in een groot hotel in Antalya. Ook niet-scholieren die tot de universiteit willen worden toegelaten moeten het Turkse eindexamen doen. Dit jaar heeft Sürgets baas haar niet gevraagd te komen werken. „Door corona ligt het toerisme volledig op zijn gat. Antalya is vrijwel uitgestorven. Het hotel heeft slechts de helft van het personeel ingehuurd. Waar moet ik nu werk vinden?”
Toegang tot goede universiteiten
Persoonlijke drama’s zijn een jaarlijks terugkerend fenomeen rond de examens in Turkije. Leerlingen staan onder enorme druk om te presteren. De examenresultaten bepalen namelijk of ze worden toegelaten tot een van de weinige goede (en beter betaalbare) staatsuniversiteiten. Een eigen fout zoals die van Sürget heeft dan ook ernstige consequenties. Omdat de onderwijskwaliteit te wensen overlaat, krijgen veel leerlingen jaren bijles op dure privéscholen om zich voor te bereiden op de examens. Eén meisje pleegde vorige week zelfmoord vanwege de stress.
Dit jaar ervaren scholieren zo mogelijk nóg meer stress. Turkije staat twaalfde in de lijst van landen met de hoogste absolute aantallen coronabesmettingen. De examens werden vanwege corona aanvankelijk een maand uitgesteld. Maar de regering besloot ze plotseling toch op de oorspronkelijke datum te houden. Het leidde tot felle kritiek van scholieren, die bang waren dat ze in kleine, overvolle klaslokalen het virus zouden oplopen. Ook hadden leerlingen ineens minder tijd om zich voor te bereiden. De hashtag #TurkishStudentLivesMatter was trending op Twitter.
Zoals velen denkt Sürget dat de regering de examens heeft vervroegd om het toerisme weer op gang te krijgen. „Turkse gezinnen gaan na de examens op vakantie. Aangezien buitenlanders wegblijven, willen ze het binnenlandse toerisme stimuleren, ook al gaat dat ten koste van ons.”
In reactie op de kritiek hield president Recep Tayyip Erdogan vrijdag op sociale media een videoconferentie met leerlingen. Het liep uit op een blamage voor de president. Terwijl Erdogan de scholieren probeerde gerust te stellen, schreven duizenden leerlingen in de reactiehoek dat ze niet op hem zullen stemmen. De YouTube-video van het virtuele gesprek kreeg binnen een uur ruim honderdduizend afkeurende reacties. Ook bezochten scholieren massaal de downloadwinkel van Google om de app van ETS Tours, de reisorganisatie van het Turkse minister van Toerisme, een slechte beoordeling te geven. Regeringsgezinde media gaven hiervan later de Gülenbeweging de schuld.
Student Asli, die net als de rest van haar familie niet met haar achternaam in de krant wil, was de afgelopen dagen druk bezig haar zusje Özge voor te bereiden op de examens. Nu zit ze met haar ouders op een terras tegenover het Anadolucollege, terwijl Özge binnen het examen
De druk is enorm. Vorige week pleegde een meisje zelfmoord door de stress
maakt. Moeder is bloednerveus, ze rookt de ene na de andere sigaret. „Ik heb al tweehonderd keer de soera Ayat al-Kursi opgezegd, voor bescherming”, zegt ze. Vader Ersan vertelt dat hij 90.000 lira (11.500 euro) per jaar betaalde voor een privéschool waar Özge werd voorbereid op het examen. „Het is het waard”, zegt hij. „Want als ze wordt toegelaten tot een staatsuniversiteit hoeft, hoef ik me niet vier jaar lang blauw te betalen aan een particuliere universiteit.”
Özge wil economie studeren. Vanwege corona werd ze via Zoom voorbereid op de examens. „Het geschuif met de datum bezorgde haar veel stress”, zegt Asli. „Dit is haar enige kans.”
Als Özge naar buiten komt, vangt Asli haar meteen op. Ze legt een hand op haar schouder en begint als een coach op haar in te praten. „Hoe ging het? Hoeveel vragen heb je kunnen beantwoorden?” Het ging goed. Zondag deel twee.