Pensioenen zijn geen intern FNV-‘speeltje’
Als, ja als... het ledenparlement van de FNV in 1982 al had bestaan, zouden de gestaalde afgevaardigden dan het fameuze Akkoord van Wassenaar hebben gesteund? In dat Akkoord beloofde de vakbeweging loonmatiging en de werkgevers arbeidsduurverkorting om de massawerkloosheid aan te pakken. Het Akkoord was de opening naar herstel uit een zware economische crisis. Later heette de saamhorigheid van vakbonden en werkgevers het poldermodel, maar dat woord moest in 1982 nog bedacht worden.
De vraag kwam bij me op nu de 105 gekozen leden van het FNV-parlement zaterdag beslissen over de uitwerking van het vorig jaar afgesloten pensioenakkoord. Het ledenparlement bestaat sinds 2013 als de hoogste macht binnen de FNV. Anderhalve week geleden had men meer tijd nodig. Nu offert het ledenparlement daar de vrije zaterdag aan op.
Wat had het FNV-parlement gezegd over het Akkoord van Wassenaar? Boterzacht, 1 A4’tje
Hoe zou het in 1982 zijn gegaan? Zou toenmalig FNVvoorzitter Wim Kok het ledenparlement twee weken extra hebben gegeven? Denk het niet. Kok had haast. Hij was bang dat het kersverse centrum-rechtse kabinet onder leiding van Ruud Lubbers (CDA) met een looningreep de vakbeweging én de werkgevers buitenspel zou zetten.
Maar het ledenparlement zou ontevreden zijn geweest. Een boterzacht akkoord op één A4’tje. Werknemers leveren in, maar garanties op nieuwe banen? Ho maar. Kok zou naar de onderhandelingstafel zijn teruggestuurd. Maar dan had Lubbers de lonen al bevroren. Het kabinet neemt zijn verantwoordelijkheid, had hij kunnen zeggen. De economie is te belangrijk om aan de FNV over te laten.
Een jaar later verlaagde het kabinet zelfs de lonen van ambtenaren en de sociale uitkeringen met 3 procent. Massale stakingen van overheidspersoneel legden Nederland stil. Zonder Akkoord van Wassenaar was Kok daar dé stakingsleider geworden. Niks poldermodel en harmonie, maar conflict en arbeidsonrust die economisch herstel zouden vertragen...
Zaterdag is het woord aan het ledenparlement over de uitwerking van het pensioenakkoord. Dat belooft een radicale wijziging van de pensioenen van meer dan 10 miljoen werkende en gepensioneerde Nederlanders. Het akkoord zelf kreeg vorig jaar al steun.
Deze uitwerking is gebaseerd op twee ongemakkelijke waarheden. Er zijn geen garanties voor pensioenen. En de opbrengsten en verliezen van het beleggingsbeleid van een pensioenfonds bepalen straks of pensioenen stijgen of dalen.
In 2011 heette dat honend een ‘casinopensioen’. Twee grote bonden binnen de FNV lagen dwars. Ze bliezen de FNV bijna op. Ontdaan van wat scherpe kantjes is dat ‘casinopensioen’ van toen nu de oplossing.
Mijn taxatie is dat een grote meerderheid in het parlement akkoord gaat. Er valt namelijk niks te kiezen. Dit is het.
Stemt het ledenparlement voor, dan zijn kabinet, werkgevers én FNV-top zelf opgelucht. Dan kan minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken, D66) een wetsontwerp én de regeling voor vroegpensioen voor zware beroepen naar de Tweede Kamer sturen. Dat laatste is een echte FNV-wens.
Stemt het parlement tegen, dan zijn kabinet, werkgevers en FNV-bestuur teleurgesteld en verdrietig.
Het kabinet beslist vervolgens zelf. Het wetsontwerp gaat toch gewoon naar de Kamer, inclusief die vroegpensioenregeling. Daarmee zorgt Koolmees ervoor dat de linkse oppositie in elk geval niet en masse tégen de hele herziening stemt. Hij zal zeggen: het kabinet neemt zijn verantwoordelijkheid. Pensioen is van iedereen die er met zijn premies voor heeft betaald. Geen ‘speeltje’ van 105 FNV-leden.