‘Overgangsraad’ wil orde in Haïti herstellen na geweld
De raad moet onder meer een premier benoemen. Het bendegeweld in Haïti is afgenomen, maar de situatie is nog schrijnend.
Leden van een nog officieel op te richten ‘presidentiële overgangsraad’ in Haïti hebben woensdag beloofd de openbare orde te herstellen in het door bendegeweld geteisterde land. Dat zal de raad doen, zo staat in een eerste officiële verklaring, door onder meer een premier te benoemen. De verklaring kan worden beschouwd als een teken dat de raad zijn taken binnenkort daadwerkelijk gaat uitvoeren om uiteindelijk „het lijden van het Haïtiaanse volk te verlichten”.
Een machtige coalitie van bendes ontketende eind februari in de Haïtiaanse hoofdstad Port-au-Prince een golf van geweld, met als doel de omstreden premier Ariel Henry uit de macht te verdrijven. Henry verbleef op het moment van de geweldsuitbarsting in Kenia en houdt zich momenteel schuil in Puerto Rico. Bendes staken politiebureaus in brand, openden het vuur op de belangrijkste internationale luchthaven en bestormden de twee grootste gevangenissen van het land. Bij die actie kwamen zo’n vierduizend gevangenen vrij. Zo’n vijftienhonderd mensen zijn volgens de VN in 2024 door bendegeweld omgekomen en ongeveer zeventienduizend Haïtianen raakten dakloos. Het geweld is inmiddels enigszins afgenomen, maar desondanks verlengde de Haïtiaanse regering donderdag de noodtoestand in de westelijke regio’s van het land en Port-au-Prince tot 3 april.
Het Caribische landenblok Caricom bepaalde twee weken geleden dat Henry de macht moet overdragen aan een ‘presidentiële overgangsraad’. De Haïtiaanse oppositie wil dat al langer. De officiële oprichting van de raad laat langer dan gewenst op zich wachten, onder meer omdat de bendes zich buitengesloten voelen en dreigden met meer geweld als de raad er daadwerkelijk komt. Daarnaast wilden meerdere partijen geen politici leveren en ook de katholieke kerk hield afstand, om een neutrale rol te kunnen blijven spelen.
Die leden voor de raad, die uit de politiek maar ook uit de particuliere sector moeten komen, zijn nu wel gevonden. Zij beloven „een duidelijk actieplan uit te voeren”. Ze zouden onder meer criteria hebben vastgesteld waarop zij de benoeming van een nieuwe premier, raadsvoorzitter en een ministerieel kabinet kunnen baseren. Henry, die sinds de geweldsuitbarsting geen toegang heeft tot Haïti, heeft beloofd af te treden zodra de raad officieel is opgericht.
Binnenlandse ontheemden
Het aantal binnenlandse ontheemden in Haïti is door het geweld gestegen tot ongeveer 360.000 – in het land wonen ruim elf miljoen mensen. Haïtianen die het land willen verlaten, lukt dat vaak niet of met moeite. Dat komt door streng immigratiebeleid van het enige buurland Dominicaanse Republiek, maar ook van de VS. Zo’n vijfhonderd migratieen mensenrechtenorganisaties willen daarom dat de Amerikaanse regering de deportaties van Haïtianen stopzet en een soepelere migratieregeling invoert voor Haïtianen.
De VS, Canada en Frankrijk zijn juist bezig met evacuaties van hun burgers. Zij halen onder meer personeel uit de Haïtiaanse afdelingen van internationale organisaties zoals de Verenigde Naties, de Europese Unie en de Wereldbank terug. Frankrijk heeft woensdag 170 Fransen met een schip naar Martinique, een Frans overzees departement, gebracht.
Het aantal ontheemden in Haïti is door het geweld gestegen tot 360.000