Één stuurfout en het plan is gesneuveld

Visma -Lease a Bike verloor met Wout van Aert zijn belangrijkste troef voor de Ronde van Vlaanderen. Hoe gaat de Nederlandse wielerploeg daarmee om?

De naakte schouders van Wout van Aert schokken. Ze zijn ontbloot door een smak op het asfalt; op zijn rug zijn rode en grijze plekken zichtbaar waar het vel is losgeschraapt, het restant van zijn outfit hangt in flarden om zijn middel. Een mecanicien komt aanrennen met een nieuwe fiets, maar de Belgische kopman van Team Visma-lease a Bike maakt geen aanstalten om in beweging te komen. Versuft en verslagen blijft hij zitten, huilend van de pijn en teleurstelling.

Uitgerekend op de afdaling richting de Kanarieberg, een Vlaamse landpuist van nog geen 150 meter hoog, gaat het tijdens Dwars door Vlaanderen mis. De weg is geschrapt uit het parcours van de Ronde van Vlaanderen, een van de grootste voorjaarsklassiekers die deze zondag wordt verreden. Op verzoek van de renners nota bene, die het te onveilig vinden daar met hoge snelheden te moeten dringen voor de beste positie richting de klim. Maar deze woensdag, in een koers die toch vooral een opwarmer is voor het grote werk op zondag, moeten de renners er nog wel overheen.

Door een moment van onoplettendheid slaat Van Aert met een snelheid van zo’n 80 kilometer per uur tegen de vlakte. Hij neemt anderen mee in zijn val: Mads Pedersen, Biniam Girmay, Jasper Stuyven. In één keer wordt de Ronde van Vlaanderen beroofd van zo’n beetje de helft van de favorieten. De mannen die het geluk hebben overeind te blijven, beseffen direct hoe vreselijk de valpartij is; Van Aerts ploeggenoot Tim van Dijke grijpt met afgrijzen naar zijn hoofd.

Enkele uren later volgt het definitieve oordeel: Van Aert heeft een gebroken borstbeen, gebroken sleutelbeen en verschillende gebroken ribben. Een dag later wordt hij geopereerd; zijn voorjaar is per direct voorbij, net als zijn droom van een zege in de Ronde van Vlaanderen dit jaar.

Want daar draaide het allemaal om voor Van Aert en zijn team Vismalease a Bike: tenminste een overwinning in de heilige week van het wielrennen, met de ‘monumenten’ Ronde van Vlaanderen en Parijs-roubaix (volgende week zondag). Het zijn de twee belangrijkste hoofdprijzen die nog ontbreken in het trofeeënkabinet van de Nederlandse ploeg én die van kopman Van Aert. De voorbereiding van renner en team waren daarom meer dan ooit volledig afgestemd op presteren in deze twee koersen.

Hoe nu verder? Heeft de ploeg een plan B achter de hand?

Een erfenis nalaten

Bij Visma-lease a Bike werken ze graag met een plan. Volgens sportief directeur Merijn Zeeman is dat onmisbaar om de sport „echt te doorgronden”, zegt hij. „We proberen beter te begrijpen hoe en waarom wedstrijden worden beslist. Het is een beetje als met artificiële intelligentie; daar voer je een aantal factoren in en dan gaat de software bedenken wat de uitkomsten kunnen zijn. Zo kijken wij naar wielrennen.”

Zeeman wil met zijn ploeg een ‘erfenis’ nalaten, een periode van dominantie waar in de verre toekomst nog over gesproken zal worden. De All Blacks, het rugbyteam van Nieuwzeeland dat geldt als een van de succesvolste sportteams ter wereld, is het grote voorbeeld. In de grote rondes is de ambitie al waargemaakt, zeker nadat de ploeg vorig seizoen de Tour de France, Giro én Vuelta wist te winnen – een unicum.

Maar er hoort, vinden ze bij het Nederlandse team, ook een overwinning bij in een van de twee grootste voorjaarsklassiekers. Het is voor velen in de ploeg bovendien een persoonlijke droom: Parijs-roubaix is de favoriete koers van onder meer Van Aert en directeur-eigenaar Richard Plugge, die op de oprijlaan van zijn huis kasseien heeft liggen.

Sinds 2021 is er een plan voor het voorjaar. Er kwam een ‘klassiekerkern’ van renners die zich op de eendagswedstrijden richtten. Gekende specialisten als Dylan van Baarle, Christophe Laporte, Tiesj Benoot en Nathan van Hooydonck werden aangetrokken. Maar hoewel succes volgde – de ploeg won vorig jaar alle vijf kleinere voorjaarsklassiekers op een rij – bleef een overwinning in een van de twee monumenten uit.

„Daarom zijn we dit jaar hard bezig geweest”, zegt Zeeman over de voorbereidingen van zijn ploeg. De ploeg wil controleren wat er te controleren valt. Training, voeding, de selectie van renners, de selectie van wedstrijden, materiaal.

Vorig jaar leek Van Aert dichtbij de overwinning in Parijs-roubaix toen hij op de kasseienstrook Carrefour de l’arbre lek reed – weg winstkansen, de zege ging naar Mathieu van der Poel. Jenco Drost, verantwoordelijk voor het materiaal van de ploeg, stond die dag langs een andere kasseienstrook in Noord-frankrijk. „Dat was heel zuur. Mijn werk is om het materiaal te verbeteren en sneller te maken. Maar het voorkomen van pech hoort er ook bij.”

Onder zijn leiding werden deze winter nieuwe wielen en banden ontwikkeld. De wielen zijn hoger – vanaf de velg is er meer materiaal naar binnen toe en de spaken zijn korter – waardoor ze aerodynamischer zijn. De banden zijn breder, waardoor de rolweerstand minder is. Alles bij elkaar moet het de renners bij dezelfde inspanning een winst van zo’n vijf watt opleveren.

De nieuwe ‘set-up’ moet ook de kans op pechgevallen verkleinen, zegt Drost. „De band bolt net iets mooier, waardoor de kans kleiner is dat de zijkanten worden geraakt. Dat is waar de band van Wout vorig jaar lek traakte.”

Niet alles is te controleren. Hoe sterk de concurrentie is, bijvoorbeeld. Afgelopen jaar kaapten Van der Poel (Roubaix) en Tadej Pogacar (Ronde van Vlaanderen) de hoofdprijzen weg. „Dat zijn exceptionele talenten die we moeten proberen te verslaan”, zegt Zeeman. De analyse die hij deze winter maakte, was dat zij misschien wel té goed zijn. „Dan moet je niet heel veel energie gaan verspillen in de hoop dat Wout nog een stap kan maken en ze dit jaar wel bij kan houden, maar kijken of je ergens anders het verschil kan maken.” Pogacar staat dit jaar in beide races niet aan de start, Van der Poel wél.

Bij Visma-lease a Bike kijken ze voor een oplossing naar het gehele team. „Bommen blijven gooien”, noemt ploegleider Arthur van Dongen de tactiek om telkens met andere renners de aanval te kiezen. Dat kost de concurrentie energie omdat ze in de achtervolging moeten, terwijl de renners van het geel-zwarte eskader telkens in kansrijke positie rijden. Wie uiteindelijk als eerste over de streep komt is niet belangrijk, zegt wegkapitein Dylan van Baarle, in 2022 voor een andere ploeg nog winnaar in Noord-frankrijk. „Of dat nu Wout, Tiesj, Christophe of ik dat ben, dat maakt echt niet uit.”

Zeeman noemde de klassiekerploeg tijdens de teampresentatie in december sterker dan ooit, ondanks het verlies van Van Hooydonck, de superknecht die vorig jaar vanwege hartproblemen per direct moest stoppen met zijn topsportcarrière. „We zijn Nathan kwijt, maar we hebben Jan Tratnik, Matteo Jorgenson en Per Strand Hagenes ervoor terug. In aantallen hebben we een beter team.”

Van der Poel en Pogacar zijn misschien té goed, denkt directeur Marijn Zeeman

Nooit 100 procent geweest

Het wielerjaar begon volgens plan: in het openingsweekend zegevierde

Jan Tratnik in Omloop het Nieuwsblad. Een dag later was Van Aert de beste in Kuurne-brussel-kuurne. De week erop werden de rittenkoersen Tirreno-adriatico (Jonas Vingegaard) en Parijs-nice (Matteo Jorgenson) gewonnen.

In de tussentijd vloog Van Aert naar Tenerife voor een hoogtestage op de Teide-vulkaan. Zijn beslissing om drie weken koers, met grote wedstrijden als Milaan-sanremo en Strade Bianche, over te slaan, was ingegeven door de ervaringen van afgelopen seizoen. Van Aert had in oktober alle zin om te koersen verloren; voor het eerst in jaren raakte hij in zijn vakantie de fiets nauwelijks aan. Hij had een seizoen achter de rug waarin hij nauwelijks rust had genomen en voor zijn gevoel nooit 100 procent was geweest, door blessures, privéomstandigheden en een gebrek aan focus.

zonder op zijn best te zijn presteerde Van Aert heel behoorlijk, denk aan een tweede plek op de WK wielrennen en de winst in de Ronde van Groot-brittannië. Maar hij voelde dat het nog veel beter kon en besloot het dit jaar anders te doen. Hij bereidde zich maandenlang intensief en obsessief voor op de twee monumenten.

Het trainingskamp op het Spaanse eiland was bedoeld voor de laatste procenten richting topvorm. Maar terwijl de Belg zich in alle rust klaarmaakte voor zijn rentree, leerde zijn ploeg dat pech ieder plan in het wielrennen, hoe doordacht ook, met het grootste gemak in de war kan schoppen.

Eerst viel Wilco Kelderman in de laatste bocht van de laatste etappe van Parijs-nice en brak daarbij zijn sleutelbeen. Vervolgens werd schaduwkopman Laporte ziek. Daarna vielen Van Baarle, Benoot, Strand Hagenes, Tratnik en ook Van Aert, die inmiddels was teruggekeerd, vorige week in de koersen E3 Saxo Classic en Gent-wevelgem. Deze week moest Van Baarle vanwege ziekte afzeggen voor Dwars door Vlaanderen.

Matteo Jorgenson, een van de weinigen die niet getroffen werd door alle tegenslag, vertelde hoe hij in de bus voor de start van Dwars door Vlaanderen drie ploegmaten verzorgd zag worden aan hun wonden. „Als je dat ziet, realiseer je dat de laatste weken turbulent zijn geweest.”

Het leidde woensdagochtend tot een verzuchting bij ploegleider Van Dongen. „We zitten in de hoek waar de klappen vallen, en na 33 jaar ploegleider te zijn geweest weet ik: als het tegenzit, dan komt ook echt alles tegelijk.” Zorgen over de Ronde van Vlaanderen maakte hij zich nog niet, maar er moest niet veel meer misgaan, zei Van Dongen voorzichtig. „Want het elastiek is nu wel maximaal opgerekt.”

Toen moest de valpartij van Van Aert nog komen.

Schakelen na tegenslag

Op de achterbank van een geparkeerde ploegleiderswagen kijken Zeeman en Van Dongen woensdagmiddag in stilte naar de ontknoping van Dwars door Vlaanderen. Terwijl Van Aert met een ambulance naar het ziekenhuis wordt gereden, weet zijn ploegmaat Jorgenson na een korte solo de eerste voorjaarsklassieker van zijn carrière te winnen.

Van uitgelaten vreugde is bij Visma-lease a Bike geen sprake. „We zijn het verplicht aan Matteo om dit te vieren. Maar om blij te zijn is nu wel heel moeilijk”, zegt Zeeman gelaten als hij uit de auto stapt. Van alle renners die konden vallen, was Van Aert de allerslechtste die het kon overkomen. Van Dongen noemt de zege van Jorgenson „fraai”. „Maar het verlies is vele malen groter.”

Met tegenslag hebben ze inmiddels wel ervaring bij Visma-lease a Bike. De ploeg verloor de Tour de France van 2021 in de voorlaatste etappe, toen Pogacar Primoz Roglic voorbijstak. Twee jaar geleden was Van Aert in topvorm voor de Ronde van Vlaanderen, maar raakte hij daags voor de koers besmet met corona.

Van Dongen roept de Tour van 2022 in herinnering, waar in de vijfde etappe Primoz Roglic hard ten val kwam en Vingegaard met een desastreuze fietswissel veel tijd verloor. Daarna richtte het team zichzelf op en won het zes etappes, naast de gele en de bolletjestrui (Vingegaard), én de groene trui (Van Aert).

Snel kunnen schakelen, omgaan met tegenvallers, Zeeman noemt het een grote kwaliteit van zijn ploeg. Dat is nu opnieuw nodig, want zondag wacht de Ronde van Vlaanderen. Dat betekent dat het drama van Van Aert al op woensdag wordt afgesloten om te focussen op de voorbereiding van de ploeg richting het weekend.

Tijdens de teambespreking woensdagavond gaat het eerst uitgebreid over de val van de kopman, als een gezamenlijk verwerkingsproces. Onder meer Benoot zegt er de hele woensdag mee in zijn hoofd te hebben rondgereden.

We leven mee met Wout, maar de aandacht gaat naar de andere jongens

Daarna volgt een evaluatie van de race, wat er goed en fout ging. Zeeman: „We leven mee met Wout, maar de aandacht gaat nu naar de andere jongens. Er zijn namelijk nog zeven renners die maandenlang getraind hebben om zondag een goede Ronde te rijden.”

Donderdag en vrijdag krijgen de renners de vrijheid om hun eigen plan te trekken en zich zo goed mogelijk voor te bereiden. Ze slapen gezamenlijk in een hotel in Gent, maar Zeeman en de ploegleiders laten ze verder met rust. Zaterdag volgt de wedstrijdbespreking, dan is ook duidelijk wie er kunnen starten; Van Baarle is op tijd hersteld, blijkt later, Tratnik een twijfelgeval.

Om de moraal hoog te houden is het nu zaak de positieve dingen te blijven belichten, zegt ploegleider Van Dongen. „We worden één en vier [Benoot] in Dwars door Vlaanderen, Dylan van Baarle kan van start in de Ronde, Per Strand Hagenes gaat de goede kant op. Daaraan moet je vasthouden.”

Ook Zeeman probeert de moed erin te houden. „Als winnaar van Dwars door Vlaanderen is Matteo een grote outsider voor zondag.”

Maar niet meer dan dat; nu veel kanshebbers zijn uitgevallen of niet helemaal fit zullen starten, is Mathieu van der Poel de top favoriet. De sportief directeur van de beste ploeg ter wereld kan niet anders dan zich bij die rolverdeling neerleggen. „We gaan er alles aan te doen om te winnen”, zegt Zeeman. „Maar na alles wat er is gebeurd, denk ik niet dat dit nog realistisch is.”