Meer verlies dreigt in Oekraïne
Door groeiende munitietekorten wordt Oekraïne steeds meer aan het wankelen gebracht. Rusland buit de zwaktes overal uit.
AMSTERDAM. Ze klinken steeds meer als noodkreten vanaf de frontlinie, de oproepen van Oekraïense politieke en militaire leiders aan het Westen om snel militaire hulp te sturen in de ongelijke strijd tegen Rusland. Door een groot tekort aan munitie en luchtafweer verovert Rusland niet alleen gestaag terrein langs de oostelijke frontlinies, Oekraïne slaagt er tegelijkertijd steeds minder in zijn eigen troepen, de bevolking en de civiele infrastructuur te beschermen tegen luchtaanvallen. Het percentage onderschepte raketten en drones is gedaald tot onder de 50.
Afgelopen weekeinde schetste de Oekraïense commandant der strijdkrachten, generaal Oleksandr Syrsky, een somber beeld van de Oekraïense positie in de oorlog. De situatie aan het front, vooral in het oosten, is vorige week „significant verslechterd”, schreef hij op Telegram. „Dit komt vooral door de aanzienlijke intensivering van de offensieve acties van de vijand na de presidentiële verkiezingen in Rusland.”
In het derde jaar na de grootscheepse invasie van 2022 maakt Moskou volop gebruik van de verzwakte positie van Oekraïne als gevolg van stokkende wapenleveranties. Doordat Amerikaanse munitieleveringen al maanden stilliggen als gevolg van interne politieke strubbelingen in Washington, kampt Oekraïne met een ernstig tekort aan granaten voor de artillerie, die nodig zijn om de Russische opmars af te remmen, maar ook met een tekort aan luchtafweersystemen en -raketten tegen de zware, aanhoudende Russische bombardementen op steden.
Cruciaal stadje Tsjasiv Jar
De gevolgen zijn dagelijks zichtbaar in de Donbas, vooral ten westen van de door Rusland verwoeste – en ingenomen – steden Bachmoet en Avdiivka. Volgens Syrksy maken de Russen bovendien gebruik van warmer en droger lenteweer, dat het mogelijk maakt tientallen tanks en gevechtsinfanterievoertuigen in te zetten om het offensief kracht bij te zetten. De Russen proberen volgens Syrsky doorbraken te forceren richting steden als Pokrovsk, ten westen van Avdiivka, maar ook naar Kostjantynivka, Droezjkivka, Kramatorsk en Slovjansk, die nu nog enkele tientallen kilometers van het front liggen.
Van cruciaal belang daarbij is Tsjasiv Jar, ongeveer tien kilometer ten westen van het kapotgeschoten Bachmoet. Het stadje, dat voor de oorlog zo’n 12.500 inwoners telde, geldt op dit moment als „hot spot” in de oorlog, zei militair expert Oleksi Melnyk, voormalig luchtmachtofficier, maandag tegen de Kyiv Post. Tsjasiv Jar ligt op een heuvel met een hoogte van zo’n 227 meter en kijkt daarmee uit op het lagere gebied dat de Russen al veroverd hebben. Als Oekraïne deze positie verliest, komt voor Rusland de stad Kramatorsk in zicht, die al jaren een logistiek centrum vormt voor de Oekraïense operaties. De Russen, die hun grondoffensief tegen Tsjasiv Jar kort na Kerstmis begonnen, hebben inmiddels de buitenwijken bereikt.
Volgens het Institute for the Study of War (ISW), een Amerikaanse denktank die dagelijks bericht over de oorlog in Oekraïne, geeft een verovering van Tsjasiv Jar de Russen de beste kans om een offensieve operatie te beginnen tegen de steden die een „significante Oekraïense defensieve gordel” vormen in de regio Donetsk. De stad Kostjantynivka ligt slechts 10 kilometer verderop. Verovering van de hele regio Donetsk – die Moskou al heeft geannexeerd – is een van de voornaamste doelen voor het Kremlin.
Elders in het land hebben de Oekraïense strijdkrachten andere grote zorgen. Rond de grote steden en belangrijke infrastructurele werken als elektriciteitscentrales blijkt de Oekraïense luchtafweer steeds vaker onvoldoende toegerust om de Russische aanvalsgolven vanuit de lucht – met drones en raketten – te weren.
Vorige week kreeg Kyiv een grote klap te verwerken toen de belangrijke elektriciteitscentrale Trypilska (op 40 kilometer van de hoofdstad) compleet werd verwoest door een
Russische raketaanval. Zelfs in Kyiv, de best beschermde stad van het land, is de luchtafweer niet meer voldoende. Elders in het land dringen ook steeds meer raketten door het afgebeulde Oekraïense verdedigingsschild.
Noodkreten
Ook president Volodymyr Zelensky probeerde de westerse wereld zondagavond in zijn toespraak tot de bevolking nog eens aan te sporen tot actie. „In de afgelopen week zetten Russische terroristen bijna 130 Shaheddrones in tegen Oekraïne; gelukkig konden we de grote meerderheid daarvan onderscheppen”, zei hij. „Meer dan tachtig Russische raketten en bijna zevenhonderd geleide bommen werden ook ingezet. Retoriek beschermt het luchtruim niet. Gedachten beperken niet de productie van terroristenraketten en drones.”
Aardige en rustige diplomatie werkt niet meer
Het Institute for the Study of War waarschuwde vrijdag dat de tekorten in de Oekraïense luchtafweer, in combinatie met verbeterde Russische aanvalstactieken, ervoor zorgen dat de luchtaanvallen veel meer impact hebben op Oekraïne, met name op de elektriciteitsvoorziening, zonder dat Moskou
drastisch meer drones en raketten inzet. „Rusland exploiteert de degradatie van de Oekraïense luchtverdediging die wordt veroorzaakt door aanhoudende vertragingen van westerse veiligheidssteun”, aldus de denktank. „Het suggereert dat, zonder snelle hervatting van de Amerikaanse militaire hulp, het Russische leger kan doorgaan met het toebrengen van ernstige schade aan de Oekraïense strijdkrachten aan de frontlinies en aan de cruciale Oekraïense infrastructuur.”
Een van de Oekraïense noodkreten hierover kwam vorige week al van de minister van Buitenlandse Zaken, Dmytro Koeleba, die zei dat Oekraïne probeert op korte termijn zeven extra Patriot-systemen te krijgen. Dat is het Amerikaanse luchtverdedigingssysteem dat de meeste raketten over korte en middellange afstand onderschept. De toon waarvan de topdiplomaat zich bedient is verhard. Zo zei hij onlangs bij een bezoek aan de jarige NAVO: „Sorry dat ik jullie verjaardagspartijtje bederf, maar wie kan geloven dat de machtigste militaire alliantie ter wereld niet zeven Patriot-batterijen kan vinden voor het enige land in de wereld dat elke dag tegen ballistische raketten strijdt”. Tegen The Washington Post zei hij: „Aardige en rustige diplomatie werkt niet meer.”
Of het aan zijn oproep lag of niet, zaterdag maakte de Duitse regering bekend per direct een Patriot-batterij naar Kyiv te sturen. Oekraïne zou nu over drie batterijen beschikken, veel te weinig om het hele land te beschermen.
Dmytro Koeleba minister van BuZa