Ernstige humor: niet altijd heel geslaagd
‘Israël zal zich erbij moeten neerleggen dat het 1-1- is’’, zei Midden-Oostenkenner Erwin van Veen in Nieuwsuur (NPO2). Een goed deel van de nieuwsprogramma’s was zondag uitgeruimd voor de Iraanse aanval op Israël zaterdagnacht. Het zag er serieus uit, 320 raketten en drones, de eerste openlijke aanval van Iran in een toch al explosieve situatie. „De wereld houdt zijn adem in”, meldde het Achtuurjournaal.
Gelukkig zat Erwin van Veen bij Nieuwsuur om ons gerust te stellen. Het viel allemaal wel mee. Van Veen noemde de aanval „een licht- en geluid-show met voldoende waarschuwing vooraf, bedoeld voor binnenlandse Iraanse consumptie”. Volgens Bart Wallet, hoogleraar Joodse Studies, was de aanval zelfs gunstig voor Israël. Het zou nieuwe kansen bieden voor toenadering tussen Israël en de bondgenoten, ook in de regio; een toenadering die nogal verziekt is door Gaza. Wellicht zou „politieke en diplomatieke logica” in Israël de overhand krijgen boven „militaire logica”.
Maar het probleem is dat deskundigen redeneren vanuit redelijk machtsrealisme. En die redelijkheid is momenteel moeilijk te ontwaren in de Israëlische politiek.
Zaterdagavond, vóór de aanval, stipte Even tot hier ook Israël aan. De satirische show vergeleek de Israëlische premier Netanyahu met VI-commentator Johan Derksen: bij iedere nieuwe stap die de twee zetten op de escalatieladder roept iedereen dat er een grens is bereikt, maar gaan de twee gewoon door.
Even tot hier memoreerde Derksens eerdere antisemitische opmerking na de grote terroristische aanslag van Hamas in oktober, „dat de Joden er wel een beetje om gevraagd hebben”. Het item ging over het toenemende antisemitisme in Nederland, vooral op scholen. Joodse scholieren werden belaagd, op portretten werden niet alleen Hitlersnorretjes getekend, maar nu zelfs ook „Johan Derksensnorretjes”. Afgezien van deze grap was het trouwens een opvallend serieus item. Zelfs het vaste liedje, dit keer door popgroep Abel, was ernstig. Gewaagd, maar ook een beetje jammer. Je kijkt toch om te lachen.
Naast de aanval op Israël was er in de journaals ook nog kort aandacht voor Prinsjesdag. Omdat de koning vorige keer voor lege tribunes speelde, en demonstranten hem uitscholden, wil hij de dag aankleden als een tweede Koningsdag, met een meet and greet en André Rieu. In Koningshuis de Musical (NPO3) komt het vermoedelijk allemaal voorbij – we krijgen in ieder geval ook glimpen te zien van prins Bernhard die op een olifantenballet schiet en Bernard junior in een racepak die ‘vroem vroem’ roept. Maar de musical krijg je nooit in zijn geheel te zien. Koningshuis de Musical is een mockumentary van Diederik Ebbinge die zich afspeelt achter de schermen van een denkbeeldige musical. Heel grappig is het niet, maar wel boeiend.
Haat en nijd is waar het om draait. De serie is een satire op de musicalwereld maar evengoed op de tv-wereld – een verslaggever van roddelrubriek Studio Avenue gooit steeds olie op het vuur. Opvallend zijn de verhaallijnen over racisme en grensoverschrijdend gedrag. De jonge hoofdrolspeler die Máxima vertolkt (Sarah Janneh) is de enige zwarte actrice in een verder grotendeels witte cast, waardoor ze rondom de première veel racistische drek over zich heen kreeg. De jaloerse diva die Beatrix speelt (Noortje Herlaar) gebruikt die racistische gevoelens in de venijnige strijd tegen haar rivaal. Met een lieve glimlach geeft ze subtiele sneren, vaak vermomd als complimenten.
Zondag, in de vierde aflevering, kwam het tot een uitbarsting van de Máxima-actrice. Je voelt dat het allemaal nog veel erger gaat worden. Maar in een comedy is dat iets om je op te verheugen.