Kras op imago Von der Leyen na benoeming
De benoeming van een partijgenoot, Markus Pieper, op lucratieve post gaat niet door, maar is wel smet op blazoen van Von der Leyen.
BRUSSEL. Bij alle stormpjes die de afgelopen vijf jaar opstaken, was de strategie van Ursula von der Leyen steevast dezelfde: kaken op elkaar, blijven glimlachen en de teugels strak in handen houden. Maar nu de verkiezingskoorts in Brussel toeneemt, krijgt de normaal zo ongenaakbare voorzitter van de Europese Commissie het steeds lastiger.
Maandag leed Von der Leyen een gevoelig verlies, toen een door haar benoemde partijgenoot zich gedwongen zag zich terug te trekken voor zijn nieuwe EU-baan. De afgelopen weken groeide de rel rond de aanstelling van deze Markus Pieper – een niet bijzonder vooraanstaande Duitse christen-democratische Europarlementariër, die eind januari plotseling voor de baan van ‘gezant voor het Europese midden- en kleinbedrijf’ werd geselecteerd, een nieuwe functie, die de banden tussen Brussel en het mkb moet gaan bevorderen.
En dat terwijl er, zo bleek recent, twee vrouwelijke sollicitanten waren die in de procedure beter scoorden dan Pieper. Het besluit over de benoeming kwam voor velen in Brussel bovendien onverwacht, tijdens een vergadering van Eurocommissarissen waar de Franse Eurocommissaris Thierry Breton, verantwoordelijk voor de Interne Markt en het Europese bedrijfsleven, afwezig was. Het contract met Pieper, die maandelijks 18.000 euro zou gaan verdienen, werd getekend op Paaszondag.
Waar aanvankelijk alleen een handvol Europarlementariërs en wat ngo’s vragen over de kwestie stelden, keerden onlangs ook vier prominente Eurocommissarissen uit Von der Leyens eigen team, onder wie Breton en buitenlandchef Josep Borrell, zich openlijk tegen de voorzitter. De verdenking dat de Duitse voor partijgenoot Pieper koos om steun te kopen in haar eigen, soms bokkige christen-democratische partij, klonk in Brussel steeds luider. Vorige week stemde een meerderheid van het Europarlement voor een motie die de Commissie opriep de benoeming terug te draaien.
Tot maandagavond hielden woordvoerders van Von der Leyen vol dat alle procedures netjes gevolgd waren en leek de Commissievoorzitter te wachten tot de storm zou overwaaien.
Maandagavond hield Pieper de eer aan zichzelf. In een verklaring liet Von der Leyen daarop weten het besluit van de Duitser te „respecteren en te betreuren”, maar benadrukte ze tegelijk dat de „autonomie van elke EUinstelling bij de benoeming van hoge ambtenaren moet worden gerespecteerd.”
Verkiezingscampagne
De aandacht voor wat in Brussel ‘Piepergate’ ging heten, is niet los te zien van de op stoom komende verkiezingscampagne, waarin Von der Leyen de gedoodverfde kandidaat is om opnieuw Commissievoorzitter te worden. Alle Europarlementariërs en Eurocommissarissen die kabaal maakten, hebben een andere politieke kleur dan Von der Leyen. Tegelijk sluit de rel aan bij kritiek die Von der Leyen al jaren krijgt, zowel in haar rol als Commissievoorzitter als eerder in die van Duits minister: dat ze de kring rond zichzelf wel heel klein houdt, collega-politici bij besluiten steevast passeert en aan transparantie een broertje dood heeft.
Het maakt Von der Leyen kwetsbaar, nu ze campagne voert voor een tweede termijn. De rel rond Piepers benoeming voegt zich bij de nog altijd niet opgetrokken mist rond de aankoop van Pfizer-vaccins. Onlangs werd bekend dat het Europees Openbaar Ministerie onderzoek doet naar Von der Leyens betrokkenheid bij vaccinafspraken met Pfizer, waarbij ze het sms-verkeer met de baas van het farmabedrijf heeft vernietigd.
In Brussel geloven maar weinigen dat de relletjes Von der Leyens kansen op een nieuwe termijn serieus in gevaar brengen. Haar christen-democratische partij lijkt nog steeds ruim de grootste te worden bij de EU-verkiezingen begin juni en de afgelopen jaren bouwde Von der Leyen ook bij regeringsleiders flink wat krediet op.
Maar haar onaantastbare imago krijgt wel krasjes. En naarmate de verkiezingen dichterbij komen, zullen politieke tegenstanders vaker hun best doen haar onderuit te halen. Dat maakt haar positie weinig comfortabel, voorafgaand aan een spannende zomer waarin ze haar uiterste best zal moeten doen in een nieuw, waarschijnlijk zeer versnipperd Europarlement voldoende steun te vergaren.
Commissarissen die kabaal maakten zijn van andere partij dan Von der Leyen