Ode aan verdwenen pianist is op zijn best als het over de muziek gaat

They Shot the Piano Player. Regie: Fernando Trueba, Javier Mariscal. Lengte 104 min.

Hij was snel een toonaangevende Braziliaanse bossanovapianist geworden toen hij op zijn 25ste op tournee in Argentinië verdween en weer even snel vergeten was. Wie was Francisco Tenório Júnior? Het is een vraag die de Spaanse journalist en filmmaker Fernando Trueba minstens twintig jaar bezighield voordat hij uiteindelijk besloot een documentaire over het leven van deze Tenório Júnior te maken.

In de tussentijd regisseerde hij met tekenaar Javier Mariscal animatiefilm Chico and Rita (2010), een romantische bolero-odyssee die de hoofdpersonen van het Havana van de jaren veertig naar Parijs en New York voert. Dus lag het voor de hand wederom de krachten te bundelen en nog een muzikale tekenfilm te maken.

Het leven van Tenório Júnior (1941-1976) is fascinerend. Hoewel hij maar één soloalbum opnam, was hij in de jaren zeventig een van de belangrijkste muzikanten van de tweede generatie bossanova-artiesten, het populaire Braziliaanse genre dat zanger-gitarist João Gilberto ontwikkelde. Trueba sprak voor They Shot the Piano Player met zo’n beetje alle overlevende getuigen van die periode, legendes als João Gilberto en Milton Nascimento, die via rotoscope-technieken (het ‘overtrekken’ van live-actionbeelden) een geanimeerd alter ego kregen. Zijn doel: zowel een muzikale geschiedenis schrijven als een antwoord vinden op die ene prangende vraag: hoe kon Tenório tijdens een tournee door Argentinië zomaar verdwijnen? Alle scenario’s komen voorbij, van een romantisch dubbelleven tot politieke complotten. De link tussen muziek en politiek in de dictatuurjaren in Brazilië, Chili en Argentinië wordt door de film wel aangestipt, maar blijft onderbelicht.

Om zijn zoektocht vorm te geven verzon Trueba de fictieve Amerikaanse journalist Jeff Harris. Hij neemt de rol van enthousiaste fan en privé-detective op zich. Slim, want dan is het niet meer raar dat de film grotendeels Engelstalig is, bovendien past het goed bij de paranoia van die tijd. Maar hoe lekker lijzig acteur Jeff Goldblum hem ook insprak, hij is als personage zelf niet interessant genoeg om het verhaal te dragen. Misschien heeft Trueba simpelweg te veel ambitie: hij wil ook nog een link leggen tussen de grote culturele veranderingen van de jaren 50 in Latijns-Amerika en Europa.

Toch zijn de geanimeerde talking heads die simpelweg in een flashback mogen verdwalen en waar de muziek de hoofdrol krijgt het sterkste deel van de film.