Omstreden ‘Russische wet’ in Georgië
Door een fel aangevochten wet die woensdag in eerste lezing is aangenomen, raakt Georgië volgens critici zicht op EU-toetreding kwijt.
Het Georgische parlement heeft woensdag een belangrijke stap gezet op weg naar aanname van een zeer omstreden wet. Tegenstanders van deze ‘wet op buitenlandse agenten’ hebben die omgedoopt tot ‘de Russische wet’. Ze vrezen dat het vurig gewenste EU-lidmaatschap van Georgië uit zicht raakt en dat Rusland aan invloed wint. In de hoofdstad Tbilisi wordt al dagenlang fel geprotesteerd bij het parlementsgebouw. Volgens ooggetuigen zijn enkele demonstranten opgepakt.
Volgens het wetsvoorstel moeten organisaties die meer dan 20 procent van hun inkomsten uit het buitenland ontvangen, zich registreren als ‘buitenlands agent’. Dat brengt allerlei beperkingen met zich mee. Tegenstanders noemen het plan de ‘Russische wet’. Hiermee zou de pro-Russische regeringspartij Georgische Droom, die achter de schermen wordt geleid door de pro-Russische oligarch Bidzina Ivanisjvili, het land verder in de invloedssfeer van Rusland willen brengen. De Russische regering zet een vergelijkbare wet al sinds 2012 in om kritische organisaties en personen de mond te snoeren.
Aanvaarding van de wet vergt formeel drie lezingen. De eerste lezing was woensdag, met steun van 83 van de 150 parlementariërs. Leden van de oppositie boycotten de stemming. Naar verwachting zal regeringspartij Georgische Droom proberen om de tweede en derde lezing van de wet zo
snel mogelijk door het parlement te krijgen. Daarna gaat die naar president Salome Zoerabisvjili, die fel gekant is tegen de wet. Zij heeft eerder gezegd haar vetorecht te zullen gebruiken. De regeringspartij kan een veto echter verwerpen. De behandeling van de wet zal naar verwachting half mei zijn afgerond.
Het wetsvoorstel was vorig jaar al ingediend, maar sneuvelde toen na hevige protesten van pro-Europese
betogers. Mede dankzij de intrekking ervan besloot de EU eind 2023 om Georgië het kandidaat-lidmaatschap te verlenen. Dat besluit was lang vooruitgeschoven wegens groeiende zorgen over uitholling van de democratie en afbraak van mensenrechten door Georgische Droom.
Volgens peilingen wenst het overgrote deel van de Georgiërs EU-lidmaatschap; de kandidaatstatus werd in december met gejuich ontvangen.
Het idee dat de ‘Russische’ wet door Moskou is ingestoken, wordt versterkt door uitspraken in Rusland. In maart zei Buitenlandminister Sergej Lavrov dat „de gebeurtenissen in Georgië” hem deden denken aan de Majdan-opstand in Kyiv eind 2013, omdat ze „van buitenaf zijn georkestreerd” met als doel de „Russische grenzen te verzwakken”. De Russisch propagandist en RussiaToday-hoofdredacteur Margarita Simonjan pleitte voor een
Russische „raketaanval” op Tbilisi.
De sterk pro-Europese president van Georgië haalt fel uit naar de regering. Op X noemde zij de volharding van de autoriteiten om de wet „erdoor te duwen”, tegen de wens van de bevolking en ondanks de protesten „een directe provocatie” en hekelde ze „de Russische strategie van destabilisatie.” Volgens haar is de wet een „exacte kopie” van de wet die Poetin al jaren inzet tegen critici.