Wilders volgt een devies van cabaretier Wim Sonneveld: rekken en erbij blijven

Misschien denkt Yesilgöz dat ze zich tactische spelletjes kan veroorloven, omdat ze nog altijd alle kanten op kan. In tegenstelling tot de BBB is de VVD voor elk denkbare meerderheidscoalitie onontbeerlijk.

Dat oogt slim. Maar ze neemt wel een groot risico. Wat als de formatie klapt? Tot wie gaat Yesilgöz dan toenadering zoeken? Een minderheidsregering van amper zestig zetels met NSC, CDA, CU en BBB? Henri Bontenbal en Mirjam Bikker zien haar aankomen. Genadebrood eten met GroenLinksPvdA? Timmermans kent de recente geschiedenis van de sociaal-democratie, die de concessies van voorganger Diederik Samsom en de knevel van Rutte II nooit te boven is gekomen. Als Timmermans al weeïg wordt van het idee, dan zal hij niet alleen het premierschap (plus bonus) opeisen, maar Yesilgöz ook vragen welke VVD ze eigenlijk meeneemt: die van Henk Kamp en Paul Slettenhaar of die van Eric van der Burg en oud-Kamervoorzitter Frans Weisglas?

Of rekent Yesilgöz op een meltdown en nieuwe verkiezingen, waarvan ze dan Wilders weer de schuld kan geven? Het zou een gok zijn. Dat de kiezers tegen die tijd de VVD zullen belonen voor ook haar bewijs van onvermogen staat allerminst vast.

Wilders op zijn beurt volgt een devies van cabaretier Wim Sonneveld: rekken en erbij blijven. Als de Europese verkiezingen van 6 juni succesvol voor hem verlopen – volgens de Peilingwijzer kan de PVV rekenen op 28 tot 34 procent van de stemmen – wordt de ruimte voor Yesilgöz nog kleiner dan nu. De VVD moet er zelfs serieus rekening mee houden dat ze straks niet langer tot de derde fractie in het Europees Parlement zal behoren, maar tot de vierde of zelfs vijfde, achter Wilders’ geestverwanten Marine Le Pen (Frankrijk), Meloni (Italië) en Alternative für Deutschland.

De formatie begint door dit gekwakkel trekken te vertonen van een Stockholmsyndroom bij een gijzeling. Wie wie onder schot houdt, is niet altijd duidelijk. Maar niemand durft te vluchten. De vier gijzelen zodoende niet alleen elkaar, maar ook de parlementaire democratie.