De 18 interessantste paviljoens en expo’s
18 hoogtepunten van de Biënnale van Venetië 2024, te zien op het Biënnale-terrein in Giardini, in Arsenale en verspreid over de stad.
In Giardini en Arsenale: 1 Hoofdtentoonstelling: Stranieri Ovunque – Foreigners Everywhere.
Met deze boodschap stelde de Braziliaanse curator Adriano Pedrosa de hoofdtentoonstelling van de Biënnale samen. Meer aandacht is er voor kunst uit het mondiale zuiden en er is meer oog voor de culturele tradities uit dat deel van de wereld. Zo brengt Foreigners Everywhere een veelheid aan mondiale beeldtalen, perspectieven en visies samen die indruk maken.
In Giardini: 2 Polen: Repeat After Me.
Gevlucht uit onder meer Charkiv, Marioepol en Kyiv om op verschillende plekken in Europa terecht te komen. Het kunstcollectief Open Group vroeg aan enkele Oekraïense vluchtelingen het geluid van wapens na te doen. Grote en kleine raketten, afweergeschut, mitrailleurs: allemaal hebben ze hun eigen geluid. Nadat het geluid een paar keer is voorgedaan wordt de toeschouwer uitgenodigd mee te doen. Voor wie nog onberoerd zit na de geluiden en verhalen: de microfoons voor een karaoke-sessie staan klaar.
3 Egypte: Drama 1882.
De in Alexandrië geboren Wael Shawky heeft een fascinatie voor poppen, en dat zie je terug in zijn geweldige film Drama 1882. Hierin wordt verteld hoe een opstand tussen 1879 en 1882, geleid door de Egyptische onafhankelijkheidsstrijder Ahmed Urabi, wordt neergeslagen. Met intelligente humor, knipogen naar de stomme film en zoete liedjes en dans in een bewust clichématig decor geeft Shawky een fascinerende geschiedenisles.
4 Nederland: The International Celebration of Blasphemy and the Sacred.
De cacaobeelden van het Congolese kunstenaarscollectief CATPC verspreiden een zoete geur door het Nederlandse paviljoen op de Biënnale van Venetië. Samen vertellen ze een indringend, samenhangend verhaal over dekolonisering.
5 Verenigde Staten: the space in which to place me.
Terwijl Nina Simone zingt ‘We Want To Be Free’ loop je als toeschouwer langs de kralen borstbeelden en dieren, langs video’s waarin een dans steeds abstracter wordt alsof je door zo’n kindercaleidoscoop kijkt en tijdens het draaien andere figuurtjes krijgt. Jeffrey Gibson is de eerste inheemse kunstenaar die Amerika vertegenwoordigt op de Biënnale in Venetië. Het resultaat is fantastisch.
6 Spanje: Pinacoteca Migrante.
De Peruaanse kunstenaar Sandra Gamarra laat in het Spaanse paviljoen zien hoe niet alleen de Spanjaarden haar land vormden, maar ook hoe landschapschilderijen uit de tijd van het begin van de kolonisatie het land als woest en ledig presenteerden. Dat gaf de Spanjaarden een vrijbrief er flink huis te houden, maar hoe leeg was dat land eigenlijk? Gamarra laat nieuwe werelden uit het verleden zien en koppelt die briljant aan vraagstukken van nu.
7 Australië: Kith and Kin.
Op de muren en het plafond is een enorme stamboom getekend met krijt. Dankzij de vele vertakkingen kon kunstenaar Archie Moore 65.000 jaar teruggaan in de tijd. Het indrukwekkende paviljoen kreeg dit jaar de Gouden Leeuw. De jury merkte terecht op: „Deze installatie valt op door zijn sterke esthetiek, zijn lyriek en het tonen van gedeeld verlies van een verborgen verleden. Met zijn inventaris van duizenden namen biedt Moore ook een sprankje mogelijkheid tot herstel.”
8 Israël.
De Israëlische kunstenaar Ruth Patir maakte van haar inzending een statement en conceptueel kunstwerk ineen toen ze op de ramen van het paviljoen dit briefje plakte: „De kunstenaar en de curatoren van het Israëlische paviljoen openen de tentoonstelling zodra er een wapenstilstand is, en overeenstemming is bereikt over het vrijlaten van de gijzelaars.”
In Arsenale: 9 Italië: Due Qui/To Hear.
Het grootste paviljoen is dat van Italië, helemaal aan de rand van de Arsenale. Het is een van de weinige paviljoens waarin de verhalen van politiek, kolonialisme en identiteit afwezig zijn en dat toch perfect past in het geheel. Dat is te danken aan het gekozen medium: geluid. Vooraan ligt een enorme orgelpijp, die een lage toon produceert die je meer voelt dan hoort. In de tuin klinkt etherische koorgezang, en daar tussenin heeft Massimo Bartolini een gigantisch doolhof van steigerpalen neergezet, waarin orgelbuizen van normaler formaat liggen. Ze worden aangestuurd door een soort reuzenmuziekdoos, die een compositie van Gavin Bryars afspeelt. Het geheel duldt geen tegenspraak, maar op een andere manier dan de meeste paviljoens.
10 Saoedi-Arabië: Shifting Sands: A Battle Song.
De rol van de vrouw staat centraal in het werk dat Manal Aldowayan maakte voor het Saoedische paviljoen. Je loopt er door een soort berglandschap, waarin teksten in het Arabisch en Engels worden afgewisseld met tekeningen. Ondertussen hoor je de muziek die Aldowayan voor deze installatie componeerde. Het geheel is een indrukwekkende roep om verandering, met oog voor solidariteit tussen vrouwen wereldwijd, die nu ook in Saoedie-Arabië doordringt.
11 Libanon: A Dance with her Myth.
Kunstenaar Mounira Al Solh herschept in haar installatie de Griekse mythe van de ontvoering van Europa. In 41 werken reshuffelt ze het verhaal van de Grieken tot geestige mythe in opgewekte kleuren. Alsof je door een decor loopt worden de werken opgesierd met ‘restanten’ uit die tijd. Het verhaal van Europa is niet alleen tijdloos, maar vraagt ook om reflectie op de rol van vrouwen, hun ambities en strijd.