The New Zealand Herald

Me aro ko¯hukihuki ki te reo Ma¯ori

- This translatio­n by Hemi Pirihi, Kaiwhakari­te, Te Ka¯ hui Tika Tangata, was supplied by the Human Rights Commission.

Whakaahuar­eka te iwi Ma¯ ori kia tu¯ rangatira ai hei Ma¯ ori, me ko¯ rero te reo i nga¯ wa¯ hi katoa, i nga¯ wa¯ katoa, kaua ko te¯ nei wiki anake.

Ahakoa ka whakatauna­ki, whakataira­nga te¯ nei wiki o te Reo Ma¯ ori, ara¯ atu ano¯ e¯tahi mahi angitu hei whakatu¯ turu i te reo ma¯ te toha pu¯ tea ina¯ noa atu ki te ako i te reo.

Ahatia nga¯ mahi whakahauma­nu i te reo, me nga¯ mahi whakapakar­i o te wa¯ , e mea ana te Ru¯ nanga Whakakotah­i i nga¯ Iwi o te Ao, kei te noho whakaraera­e tonu. He reo whakamo¯ rearea nga¯ reo taketake o te ao, na¯ kia arotahi te mahi. Ko te tau 2019, te tau whakanui i nga¯ Reo Taketake o te Ao.

Ko te Maihi Karauna he rautaki hukihuki me o¯ na whainga e toru, kia Kotahi miriona nga¯ kaiko¯ rero Ma¯ ori, a¯ kia 150,000 tangata Ma¯ ori ka ko¯ rerohia i te reo tuatahi hei te tau 2040.

Na runga i e¯ nei whainga matua ka ora ai te reo. Me kaha ake kia nga¯ kau titikaha te Ka¯ wanatanga, ta¯ tou katoa. Na¯ runga i nga¯ tatauranga reo, he mahi nui ki mua i te aroaro. Iti iho i te 4 o¯ rau ka ko¯ rero i te reo. 23 o¯ rau noa iho nga¯ Tamariki e ako ana i te reo ki te kura. I te¯ nei wa¯ tonu Kotahi o ia takirima tangata Ma¯ ori ka ko¯ rero i te reo.

Kua pa¯ nuitia e te Ka¯ wanatanga i to¯ na whainga paetae ki te whakauruur­u te ako i te reo Ma¯ ori ki roto i nga¯ akoranga o nga¯ kura tuatahi me nga¯ Kura

Ko¯ hungahunga katoa, a¯ te tau 2025.

A¯ te¯ ra¯ tau hei te marama o Kohita¯ tea, ka whakama¯ tauria a Aotearoa e te Kaunihera Tika Tangata mo¯ nga¯ kaupapa tika tangata. Ka tirohia ki nga¯ kaupapa tika tangata kua matapakihi­a – tae ra¯ ano¯ ki nga¯ putanga ma¯tauranga me te taituara¯ i nga¯ reo taketake – ka¯tahi ka tuku kupu tohutohu ki te

Ka¯ wanatanga o Aotearoa.

Ki mua tonu i te¯ nei arotakenga, ka tuku whakama¯ ramatanga e te Ka¯ hui Tika Tangata me e¯ tahi atu roopu whaipa¯nga i nga¯ take ki mua i te aroaro o nga¯ takawaenga ka¯ wanatanga, ki nga¯ kaimahi tika tangata kei Tiniwa, a¯ hoki ki te Kaunihera Tika Tangata.

E whakapono ana te Ka¯ hui Tika Tangata he tika waiwai te tika ki te Reo Ma¯ ori me te whai ma¯ tauranga e ha¯ ngai ana ki te ahurea o te tangata.

I roto i o¯ ma¯ tou ko¯ rero whakama¯ rama ki te Kaunihera Tika Tangata ka tohutohu me hoatu te Ka¯ wanatanga nga¯ rauemi kia a¯ hei atu te whakaako i nga¯ tauira hei kaiako i te reo mo¯ nga¯ kura auraki, a¯ to¯ na¯ wa¯ ka whakamanah­ia te reo he akoranga matua ki roto i te Marautanga o Aotearoa.

92 o¯ rau Tamariki Ma¯ ori e haere ana ki nga¯ kura auraki, e tika ana kia matua mohio, kia ma¯rama pai nga¯ kaiako ki te ahurea me nga¯ reo o a¯ ra¯ tou tauira. Engari, torutoru noa iho nga¯ kaiako reo. Kia kaha ake te whakapoapo­a kia aroha mai ki te¯ nei kaupapa nui.

Ko Te Reo Ma¯ ori, te reo o Aotearoa. He tika waiwai, he tuakiri a¯ -motu.

He reo e ko¯ rerotia ana, he reo e ora ana.

Newspapers in English

Newspapers from New Zealand