OLAHII dán jagáš buoremus árvosániid
Anne Máret Sara (19) oaččui dán jagáš buoremus árvosániid ja nammaduvvui dán jagáš buoremus oahppin Sámi joatkkaskuvlla ja boazodoaloskuvlla loahpahandoaluin dán vahkku.
Sámi joatkkaskuvla ja boazodoalloskuvla Guovdageainnus čalmmustahtii dán vahkku daid ohppiid geat leat unnán jávkan dahje leat ožžon earenoamáš buriid bohtosiid. Oahppi gii oaččui earenoamáš buriid bohtosiid, measta aivve guđežiid, lei 19-jahkásaš Anne Máret Sara. Son muitala ahte son lea olu návccaid bidjan daid buriid bohtosiid oažžut ja lea váldán duođalažžan skuvlavázzima, muhto deattuha maid ahte lea dehálaš váldit áiggi eallit eallima.
Buoremus oahppi
Anne Máret Sara gearggai dál joatkkaskuvllain Guovdageainnus gos son váccii studerengelbbolašvuođa lasáhuskurssa. Son olahii buoremus bohtosiid dán jagi ja dat dagahii ge ahte son nammaduvvui dán jagi buoremus oahppin. Son ii diehtán ahte dakkár nammadeapmi galggai dahkkot ja hirpmahuvai oalát go su nama čurvejedje go nammadedje dán jagáš buoremus oahppi.
– In lean álggos jurddašan vuolgit dan loahpaheapmái, in diehtán ge ahte diekkár bálkkašumi galge addit. Dat ahte mun šadden buoremus oahppin, dan gal in lean oba vuordán ge. Mun doarggistin vel, in ge diehtán maid galgen lohkat. Mun gal duođai hirpmahuvven, lohká son.
Ii leat čađat čohkkán girjjiiguin
Anne Máret lohká iežas muhtomin gal šaddan válljet leavssuiguin bargat vaikko livččii leamaš hállu bargat eará, muhto lohká gal iežas goitge váldán áiggi nuorravuođa eallima eallit.
– Go lean ruovttus, de gal lean muhtin diŋggaid bidjan eret, muhto mu mielas gal lea mus goitge leamaš olu friddjaáigi. In mun leat čađat čohkkát girjjiiguin, nu ahte mun gal lean goitge beassan olu bargat dan maid liikon. Muhto nu go russaávvudeami gal válljejin eret, dan sivas go dat lea juste eksámenáigodagas.
Buorre skuvlabiras
Son muitala iežas dán maŋemus jagi easka Guovdageainnus vázzime joatkkaskuvlla ja lohká dan maid sáhttit váikkuhit daid buriid bohtosiidda.
– Dát jahki lea leamaš hui somá. Lean vuosttaš ja nuppi jagi orron Álttás ja Leavnnjas, de dieđusge in leat ruovttus orron. Dán jagi lean beassan ruovttus orrut, nu ahte lean juohke beaivvi vuodján Mázes Guovdageidnui. Dasa lassin leat dáppe hui čeahpes oahpaheaddjit ja dáppe lea hui buorre skuvlabiras. Lean hui duđavaš ja giitevaš go mis leat nu buorit oahpaheaddjit leamaš.
Bálkkašumit movttiidahttet
Oahpahusbearráigeahčči Sara Ellen Anne Eira lohká dakkár bálkkašumit orrot movttiidahttime ohppiid jávkat unnán ja oažžut buriid bohtosiid.
– Dát bálkkašumit orrot movt- tiidahttime ohppiid, mii oaidnit ahte jávkan unnu. Maiddái dat ođđa jávkannjuolggadusat sáhttet dagahan ahte jávkan unnu.
– Lea čájehuvvon ahte sii geat jávket unnán skuvllas, cevzet fágaid buorebut ja olahit buoret bohtosiid, lohká Eira.
Dán jagáš buoremus oahppi lohkanrávvagat
Son ávžžuha bidjat buori áiggi skuvlabargguide, muhto muitit maid eallit eallima, suohtastallat ja olbmáiguin leat fárrolaga.
– Ferte bidjat meari ahte bargá leavssuid go oažžu daid ja ahte bargagoahtá buori áiggis. De lea buoret áigi jurddašit movt ain galgá viidásit bargat. Nu lean goit mun dán jagi bargan, álggán ovttatmano bargat go oaččun leavssuid, de lea maid áigi váldit bottuid gaskkohagaid. Lea dehálaš maid váldit bottuid ja váldit áiggi dahkat dan maid liiko.
– Go álggát joatkkaskuvlii, de leat don ieš válljen dan čađahit. De ferte ge bidjat miela vuollái čađahit dan bures.